هدف‌گذاری کشورهای منطقه در حوزه اقتصاد دیجیتال

تقریباً تمام جنبه‌های زندگی امروز و تجارت روز دنیا به سمت دیجیتالی شدن پیش رفته است. به همین دلیل است که شبکه‌ها با پهنای باند، توسعه نرم‌افزاری، امنیت سایبری و فناوری‌های دیجیتالی نوآورانه مانند هوش مصنوعی و بلاک‌چین، اولویت‌های فناورانه به شمار می‌روند.
استفاده هوشمندانه از فناوری‌های دیجیتال سبز همچنین می‌تواند به عنوان یک عامل کلیدی برای اقدامات آب و هوایی و پایداری محیطی عمل کند. آن‌ها می‌توانند به تخصیص بهتر منابع، کاهش انتشار و آلودگی و جلوگیری از نابودی تنوع زیستی و تخریب محیط زیست کمک کنند.
درواقع، محاسبات دیجیتال، مجموعه‌ای از محاسبات دیجیتالی و اقتصادی است که چگونگی فعالیت‌های اقتصادی سنتی شامل تولید، توزیع و تجارت را توسط اینترنت و فناوری‌های شبکه جهانی تغییر شکل داده است. اقتصاد دیجیتال با گسترش فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات (ICT) در تمام بخش‌های تجاری برای افزایش بهره‌وری مورد حمایت قرار می‌گیرد.
طبق برآوردهای صورت‌گرفته توسط مجمع جهانی اقتصاد، قریب 70 درصد اقتصاد جهانی در 10 سال آینده از فناوری دیجیتال تشکیل خواهد شد. این روندی است که با همه‌گیری کرونا، به اقتصاد دیجیتال نیز کمک کرده است.
در حال حاضر، تعداد کاربرانی که به طور آنلاین کار می‌کنند، بیشتر شده و با افزایش فعالیت‌های آنلاین که به اقتصاد جهانی کمک می‌کند، شرکت‌هایی از سیستم‌های اینترنتی پشتیبانی می‌کنند که سودآوری آن‌ها بالاتر است. در ادامه، به بررسی وضعیت اقتصاد دیجیتال در شماری از کشورهای منطقه پرداخته‌ایم.

هدف‌گذاری یک هزار میلیارد دلاری هندی‌ها تا 2030  
اقتصاد دیجیتال هند به سرعت در حال گسترش است و با راه‌های ابتکاری مانند «هند دیجیتال»، «ساخت هند» و «استارتاپ هند» تقویت شده است. به گزارش سازمان تجارت جهانی، این برنامه‌ها بر ایجاد زیرساخت‌های دیجیتال، ارتقای نوآوری و توانمندسازی شهروندان تمرکز دارند.
سیاست ملی ارتباطات دیجیتال (NDCP) در سال 2018 با پیشرفت زیرساخت‌های دیجیتال و گسترش دسترسی پهنای باند، از رشد بیشتر اقتصاد دیجیتال حمایت می‌کند. چشم‌انداز دیجیتال هند به لطف جمعیت جوان و باهوش فعال در حوزه فناوری در حال رونق است.
تا اواسط سال 2024، بیش از 650 میلیون کاربر تلفن هوشمند در این کشور وجود دارد و تعداد مشترکان اینترنت آن از 950 میلیون کاربر نیز فراتر رفته است که باعث رشد تجارت الکترونیک، پرداخت‌های دیجیتال و فین‌تک و نیز سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه در فناوری‌های هوش مصنوعی و بلاک‌چین می‌شود.
حوزه مخابرات نیز با گسترش 4G‌ و گسترش مداوم شبکه‌های 5G‌ در حال تحول است. 4G‌به طور قابل توجهی سرعت اینترنت و اتصال را در مناطق شهری و روستایی بهبود بخشیده است، در حالی که انتظار می‌رود 5G‌ عملکرد شبکه را بیشتر افزایش دهد، از برنامه‌های کاربردی پیشرفته پشتیبانی کرده و پیشرفت‌های فناوری آینده را پیش ببرد.
هند در حال حاضر راه‌اندازی خدمات 5G‌ را در شهرهای بزرگ آغاز کرده است و برنامه‌هایی را برای عرضه گسترده‌تر آن دارد. اقتصاد دیجیتال در هند با گسترش دسترسی به اینترنت، بهبود زیرساخت‌های دیجیتال، تمرکز بر مناطق روستایی، مقررات حفظ حریم خصوصی داده‌ها و توسعه مهارت‌ها تقویت می‌شود.
همچنین به گزارش Coingeek، هند سریع‌ترین اقتصاد بزرگ در حال رشد دنیا شناخته می‌شود به طوری که انتظار می‌رود اقتصاد دیجیتال آن تقریباً دو برابر سریع‌تر از کل اقتصاد این کشور رشد کرده و تا سال 2030 به یک‌پنجم درآمد ملی این کشور کمک کند. گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که ارزش اقتصاد دیجیتال هند تا سال 2030 به یک هزار میلیارد دلار برسد.
وزارت الکترونیک و فناوری اطلاعات (MeitY) در بیانیه‌ای اعلام کرده است که در کوتاه‌مدت، بیشترین رشد احتمالاً از رشد واسطه‌ها و پلتفرم‌های دیجیتال و به دنبال آن انتشار دیجیتال و دیجیتالی‌سازی بیشتر بقیه اقتصاد حاصل می‌شود.
این بدان معناست که در کمتر از 6 سال، سهم اقتصاد دیجیتال از کشاورزی یا تولید در کشور بیشتر خواهد شد. حدود 45 درصد از نیروی کار هند در بخش کشاورزی مشغول به فعالیت هستند که حدود 15 درصد به اقتصاد 3 هزار و 500 میلیارد دلاری این کشور کمک می‌کند. اقتصاد دیجیتال هند در سال‌های 2023-2022 حدود 12 درصد از درآمد ملی این کشور را به خود اختصاص داده بود و پیش‌بینی می‌شود این نرخ تا سال 2025-2024 به حدود 14 درصد افزایش یابد. سهم اقتصاد دیجیتال هند در تولید ناخالص داخلی (GDP) در سال‌های 2023-2022 تقریباً 402 میلیارد دلار گزارش شده است.

خیز امارات برای پایتختی اقتصاد دیجیتال جهان  
اقتصاد دیجیتال امارات رشد سریعی را تجربه می‌کند. اتاق اقتصاد دیجیتال دبی از حمایت خود از 1210 استارتاپ دیجیتال جدید در سال 2024 خبر داده است که در مقایسه با سال گذشته 120 درصد افزایش داشته است. این افزایش، جذابیت رو به رشد دبی را به عنوان مرکزی برای کارآفرینان در حوزه دیجیتال برجسته می‌کند.
اتاق اقتصاد دیجیتال دبی همچنین با 1333 شهروند آموزش‌دیده در حوزه توسعه برنامه‌های کاربردی تلفن همراه که 170 درصد نسبت به سال 2023 افزایش داشته است، افزایش قابل توجهی در توسعه استعدادها نشان می‌دهد. این دستاورد بخشی از طرح ابتکاری Create Apps in Dubai (خلق نرم‌افزارها در دبی) است که هدف آن آموزش 1000 اماراتی برای ارتقای قابلیت‌های دیجیتال، 3 برابر کردن تعداد توسعه‌دهندگان نرم‌افزار در دبی تا سال 2025 و حمایت از 100 پروژه ملی توسعه نرم‌افزارهای ملی است.
وزیر دولت امارات در امور هوش مصنوعی، اقتصاد دیجیتال و رئیس اتاق اقتصاد دیجیتال دبی بر استفاده از فناوری‌های پیشرفته برای تقویت موقعیت دبی به عنوان یک رهبر جهانی در اقتصاد دیجیتال تأکید کرده است.
او بر نیاز به بهره‌برداری از پتانسیل بخش‌های فناوری پیشرفته به منظور پیشبرد رشد اقتصادی دبی و ادامه راه‌هایی اشاره کرده است که استعدادهای اماراتی را در برنامه‌های هوشمندسازی خود توانمند می‌کند و قرار است یک اکوسیستم تجاری پررونق برای استارتاپ‌های دیجیتال تقویت شود.
در حال حاضر ارزش اقتصاد دیجیتال دبی 38 میلیارد دلار برآورد شده است و طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، اقتصاد دیجیتال دبی تا سال 2031 به بیش از 140 میلیارد دلار خواهد رسید. تلاش‌ها در دبی در راستای تبدیل این کشور به پایتخت بعدی اقتصادی دیجیتال جهان است.

سهم 14 درصدی اقتصادی دیجیتال عربستان از GDP
اقتصاد دیجیتال عربستان سعودی که در حال حاضر 14 درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل ‌می‌دهد، سنگ‌بنای تحول آن است. راه‌های ابتکارهای اخیر از جمله یک چهارچوب نظارتی دیجیتالی کارآمد برای گسترش بیشتر سهم اقتصاد دیجیتال در تولید ناخالص داخلی واقعی، برای اطمینان از نفوذ مزایای پیشرفت فناوری در هر بخش از اقتصاد و حمایت از رشد بلندمدت و پایدار طراحی شده‌اند.
عربستان از زمان نگارش چشم‌انداز 2023 به دنبال راهبری منطقه در حوزه اقتصاد دیجیتال است. سازمان همکاری دیجیتال (DCO) این کشور که در سال 2020 پایه‌گذاری شد، اولین سازمان بین‌المللی مستقل جهانی با تمرکز بر اقتصاد دیجیتال است. دولت عربستان برای پیشبرد این چشم‌انداز و ایجاد جامعه پیشرفته به لحاظ فناوری، استراتژی‌های دیجیتالی را در دستورکار خود قرار داده است.
یکی از این استراتژی‌ها تقویت اینترنت اشیا و ایجاد شهرهای هوشمند است. بازار اینترنت اشیای این کشور تا سال 2025 به حدود 3 میلیارد دلار افزایش خواهد یافت. استراتژی دیگر، فعالیت عربستان روی حوزه هوش مصنوعی است. این کشور رتبه نخست را در میان کشورهای عربی در شاخص استراتژی رسانه در هوش مصنوعی برای سال 2024 داشت.
طبق چشم‌انداز 2030 عربستان، تخمین زده ‌می‌شود که هزینه‌های هوش مصنوعی تا سال 2027 به حدود 2 میلیارد دلار برسد و در سال 2030 قریب 135 میلیارد دلار به تولید ناخالص داخلی این کشور کمک کند. در بخش لجستیک و حمل‌ونقل شرکت‌ها به استفاده از هوش مصنوعی روی آورده‌اند.
استراتژی دیگر عربستان استفاده از محاسبات ابری است. این کشور در سال 2023 اولین منطقه ویژه محاسبات ابری را در منطقه افتتاح کرد تا مشاغل داخلی و خارجی بیشتری را برای خدمت به بازار داخلی جذب کند.

بازار 20 میلیارد دلاری تحول دیجیتال قطر
قطر با دنبال کردن فناوری‌های مدرنی چون هوش مصنوعی و اینترنت اشیا، پیشرفت قابل‌توجهی در چشم‌انداز دیجیتالی این کشور به منظور افزایش فرصت‌های شغلی و حمایت از دستور کار دیجیتال 2030 ایجاد ‌می‌کند. دولت این کشور با دیجیتالی کردن بخش‌های مختلف گردشگری، اقتصاد، انرژی، محیط زیست، بهداشت، حمل‌ونقل و آموزش به دنبال ایجاد قطر هوشمندتر است.
بازار تحول دیجیتال قطر تا سال 2025 به رقمی ‌بالغ بر 20 میلیارد دلار ‌می‌رسد و طبق برآوردها، بازار دیجیتال آن با رشد ترکیبی سالانه حدود 17 درصدی تا سال 2030 به حدود 20 میلیارد دلار خواهد رسید. محققان تأکید کرده‌اند که این کشور به‌سرعت در حال رشد تحول دیجیتال است که ناشی از افزایش جمعیت شهری و استفاده گسترده از تلفن‌های همراه است.
از این رو، قطر در رقابت جهانی برای تبدیل شدن به یک کشور هوشمند است. براین اساس ارزش راهکارهای استراتژیک قطر برای نفوذ در بازار شهر جهانی هوشمند تا سال 2030 به 7 هزار میلیارد دلار خواهد رسید. دولت این کشور به‌عنوان اهداف دستیابی به چشم‌انداز استراتژیک ملی کشور، راه‌های ابتکاری مختلفی را دنبال ‌می‌کند که به تقویت تحول دیجیتال آن کمک ‌می‌کند.
دولت قطر به ترویج مشارکت بین بانک‌ها و اکوسیستم مالی گسترده‌تر برای دیجیتالی کردن و ارتقای خدمات برای شهروندان و مشاغل تمایل زیادی نشان داده است. قطر با بهره‌مندی از فناوری‌هایی چون هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، رشد GDP خود را افزایش داده و کیفیت زندگی خود را از طریق بهبود زیرساخت‌های دیجیتال و با پیاده‌سازی یک اکوسیستم بهبود بخشیده است.
پیش‌بینی‌ها نشان ‌می‌دهد که میانگین نرخ رشد سالانه 28 درصدی برای بازار هوش مصنوعی بین سال‌های 2025 تا 2030 به حدود 2 میلیارد دلار برسد.

افزایش صادرات نرم‌افزار ترکیه به 7 میلیارد دلار
سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) در سال 2024، ترکیه را در جمع 50 کشور برتر نوآور جهان اعلام کرد. ترکیه در سال‌های اخیر در زمینه بهبود زیرساخت‌های دیجیتال تلاش کرده که منجر به پیشرفت این کشور در تقویت زیست بوم نوآوری شده است. صادرات نرم‌افزار در این کشور در سال 2023 به بیش از 3 میلیارد دلار رسید که یکی از عوامل مؤثر در رشد اقتصاد دیجیتال این کشور محسوب ‌می‌شود.
از مهم‌ترین هدف‌گذاری‌های ترکیه در این راستا رشد صادرات نرم‌افزار به 7 میلیارد دلار تا سال 2028 است که راهی به سوی توسعه فناوری‌های پیشرفته در این کشور به شمار ‌می‌رود. این هدف‌گذاری ترکیه را به یکی از فعالان اصلی اقتصاد دیجیتال در منطقه تبدیل خواهد کرد.
یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در این مسیر کمبود نیروی کار ماهر در حوزه فناوری و نوآوری است که رشد فناوری را کندتر کرده است. از این رو ترکیه در نظر دارد تا سرمایه‌گذاری‌های خود را در زمینه آموزش نیروی متخصص کار و بهبود زیرساخت‌های دیجیتال افزایش دهد تا بتواند در زنجیره رقابت بر سر برتری اقتصاد دیجیتال باقی بماند.
در این مسیر دولت قرار است حمایت خود را از تولید محصولات در حوزه دیجیتال افزایش دهد به‌طوری که حمایت‌ها از 50 محصول در سال 2022 به 80 محصول در سال 2026 خواهد رسید. همچنین طبق برنامه‌ریزی‌ها باید بسترهای لازم برای تحول دیجیتال در بخش‌های صنعتی، امور مالی و بازرگانی و فناوری‌های 5G، زندگی هوشمند و محصولات و فناوری‌های سالم، ماشین‌آلات سیار و فناوری‌های وابسته و استراتژی استفاده از هوش مصنوعی ملی در ترکیه فراهم شود.

منبع: فرهیختگان