چرا نوستالژی حال ما را خوب می‌کند؟

بدون شک همه ما باید در زمان حال زندگی کنیم اما شاید تعجب کنید اگر بدانید توجه کردن به گذشته های نوستالژیک، هر از چندگاهی می تواند فواید شگفت انگیزی به ویژه برای سلامت روانی ما به همراه داشته باشد. به عنوان مثال آیا می دانید که فکر کردن به خاطرات قدیمی، اعتماد به نفس شما را افزایش می دهد؟ یا اگر احساس تنهایی می کنید، بهترین و سریع ترین درمان، سیر کردن در خاطرات گذشته است؟ در ادامه تعدادی از دلایل روان شناختی و البته تا حدودی تعجب آور که باعث می شوند ما عاشق نوستالژی باشیم، گردآوری شده اند که با هم آن ها را مرور می کنیم.

چرا نوستالژی حس خوبی به ما می دهد؟

نوستالژی، حس یا هیجان نیرومندی است که با اتفاقاتی که شباهتی به تجربیات گذشته شخص دارند به‌وجود می‌‌آید. آهنگ‌های آشنا، بوها و دیگر چیزهایی که گذشته را به یاد می‌‌آورند احساسات نوستالژیک را تحریک می‌‌کنند.
نوستالژی اغلب با تحریکات حسی است که رها می‌‌شود، یعنی همان که مثلا بویی به مشام‌مان می‌‌خورد یا آهنگی می‌‌شنویم، که اولی حس بویایی است و دومی حس شنوایی. اما این احساسات گاهی با گفت‌و‌گوها هم می‌‌توانند رها شوند، یا حتی با یادآوری خاطرات شخصی. گاهی هم با اتفاقات غیرمنتظره است که این رها شدن اتفاق می‌‌افتد و گاهی بعضی بدبختی‌ها آن را در مغزمان رها می‌‌سازند و گاهی برای این، به نوستالژی متوسل می‌‌شویم که شاید در عالم بدبختی‌مان خود را اندکی خوشبخت احساس کنیم. نوستالژی، فعالیت چند ناحیه از مغز را افزایش می‌‌دهد که با افزایش جریان خون و سوخت‌وساز آن نواحی مشخص می‌‌شود. یعنی وقتی احساس نوستالژی می‌‌کنیم چند ناحیه از مغز به فعالیت می‌‌افتند. افزایش جریان خون در هر جای مغز و افزایش فعالیت سوخت‌وساز آن نشانه این است که آن ناحیه به فعالیت در آمده است و دارد وظیفه مخصوص خود را انجام می‌‌دهد. کسانی که آهنگی گوش می‌‌کنند که آنها را شدیدا دچار حس نوستالژیک می‌‌کند، شیار تحتانی از قسمت پیشانی مغز آنها و همچنین مخچه و قسمتی به نام اینسولای مغزشان فعال‌تر از زمانی است که آهنگ گوش می‌‌کنند اما حس نوستالژی در آنها ایجاد نمی‌شود. نکته جالبی هم اینجا وجود دارد. اشخاصی که از لحاظ شخصیتی افرادی حساس و عاطفی هستند و زود غمگین می‌‌شوند، تمایل بیشتری به نوستالژی دارند. اما این به آن معنا نیست که نوستالژی ربطی به افسردگی یا هر اختلال عاطفی دیگر دارد. بعضی‌ها نه افسرده هستند و نه اختلال عاطفی دارند، اما چون حساس و عاطفی هستند بیشتر دچار نوستالژی می‌‌شوند. در یکی از مطالعات هم دیده شده که نوستالژی با انعطاف‌پذیر بودن اشخاص بی‌ارتباط نیست. هرکس انعطاف‌پذیر باشد بیشتر دچار نوستالژی می‌‌شود. وقتی احساس نوستالژی می‌‌کنیم، قسمت‌هایی در مغز که به مراکز پاداش معروف هستند به فعالیت می‌‌افتند. یعنی همان سوخت وساز و جریان خونشان بالا می‌‌رود. اینکه گاهی حتی آهنگی می‌‌شنویم که قبلا آهنگ دلخواه ما نبوده، اما الان که آن را می‌‌شنویم احساس نوستالژی می‌‌کنیم، به‌خاطر همین است. یعنی به‌خاطر این است که مراکز پاداش فعال می‌‌شوند. این مراکز با هر چیزی فعال شوند حس خوشایندی به انسان دست می‌‌دهد. این هم که گاهی حتی مثلا آهنگ‌های معمولی می‌‌توانند آن مراکز را فعال کنند و ما را دچار نوستالژی کنند ظاهرا به‌خاطر این است که اینها متعلق به گذشته‌ای هستند که آن گذشته برای ما خوشایند است. از طریق به یاد آوردن آن گذشته است که آن مراکز را فعال می‌‌کنند. وقتی گذارت به تالار ورودی جایی می‌‌افتد که قبلا مدرسه‌ات بوده یا با اتومبیل از جایی رد می‌‌شوی که قبلا در نزدیکی آنجا منزل داشتی، اینها مرکزهای پاداش مغز را تحریک می‌‌کنند و منجر به حس نوستالژی می‌‌شوند. این حس‌های خوش در پاسخ آن چیزهایی ایجاد می‌‌شود که گذشته را به یاد ما می‌‌آورند، به شرطی که اتفاقاتی که در آن گذشته برایمان افتاده است اتفاقات مثبتی باشد، یا اگر هم مثبت نیست خنثی باشد. اگر آن تجربه‌ها ناخوشایند و منفی باشند ایجاد نوستالژی نمی‌کنند. حس خوشی که با نوستالژی ایجاد می‌‌شود، می‌‌تواند شخص را در برابر یأس‌ها و حتی اضطراب‌هایی که بعضی وضعیت‌ها برایش ایجاد می‌‌کنند محافظت کند. وقتی نوستالژی به‌عنوان یک استراتژی برای مقابله با وضعیت‌ها به‌کار گرفته شود، شخص می‌‌تواند احساسات مربوط به نوستالژی را با گوش کردن به آهنگ‌های آشنا، نگاه کردن به عکس‌های قدیمی یا رفتن به محیط‌های آرامبخش گذشته رها سازد. اما از آنجا که حس نوستالژی به راحتی می‌‌تواند تحریک شود، ممکن است شخص خودش را به آن معتاد هم بکند. کلا هر فعالیتی که بتواند مراکز پاداش مغز را فعال کند، می‌‌تواند اعتیادآور باشد. باری، نوستالژی می‌‌تواند صورت افراط پیدا کرده و حکم چوب زیر بغل را برای شخص پیدا کند و آنگاه که مشکلات زندگی خارج از حد تحمل می‌‌شود، حس‌های مثبت نوستالژی جانشینی برای زندگی کردن در زمان حال شود.

فداید مرور خاطرات نوستالژیک

کاستن از حس تنهایی

تماشای یک فیلم قدیمی یا نگاه کردن به عکس های قدیمی که با دوستان و اعضای خانواده تان دارید، می تواند احساس امنیت، گرمی و محبت گذشته را در زمان هایی که احساس تنهایی می کنید به شما برگرداند. فقط باید به خاطر داشته باشید که یادآوری خاطراتی که زیاد خوشایند نیستند، ممکن است حس تنهایی شما را حتی بیشتر کند.

بالا بردن امید برای داشتن آینده ای بهتر

غرق شدن در گذشته ما را به آینده امیدوار می کند. براساس نتایج تحقیقی که در نشریه معتبر شخصیت و روان شناسی اجتماعی منتشر شد، صِرف فکر کردن درباره کلمات نوستالژیک یا گوش دادن به آهنگ هایی که حس نوستالژی را در ما برمی انگیزند، می تواند در ما امید به آینده ای روشن تر ایجاد کند.

کاهش اضطراب و استرس

پروفسور «کریستین باچو» از دانشگاه ایالتی اوهایو دراین باره می گوید: «هر تغییری، چه مثبت و چه منفی، می تواند بسیار اضطراب آور باشد. کاری که نوستالژی هم از نظر عاطفی و هم از نظر شناختی می کند، این است که ردپای چیزهایی را که ثابت مانده اند حفظ کند و با ایجاد نوعی حس تداوم به شما حس استواری و ثبات ببخشد.» همچنین خاطرات نوستالژیک با یادآوری این که زندگی همیشه هم دشوار نبوده است، حس ثبات و توانایی گذر از دشواری ها را به ما القا می کند. بازگشت ذهنی به دوران ثبات و آرامش، مقابله با استرس و فشار کنونی را برای ما آسان تر می سازد..

معنی دادن به زندگی

کسانی که از مرگ می ترسند، فایده بیشتری از حس نوستالژی می برند. می پرسید چرا؟ دلیلش این است که سفر ذهنی به گذشته به زندگی معنای بیشتری می بخشد و افکار منفی درباره مرگ را سرکوب می کند.

افزایش اعتماد به نفس

خاطرات قدیمی که موفقیت های گذشته را به یادتان می آورد، باعث می شود بتوانید سرتان را بالا بگیرید و بر مشکلات فائق آیید. خاطرات دستاوردهای گذشته و پس زمینه ای که از احساس پیروزی در ذهن تان وجود دارد، شما را برای کسب موفقیت در حال و آینده آماده تر می کند.

نزدیک ساختن روابط خانوادگی

اگر با همسرتان مشکل دارید سعی کنید به لحظات خوب در روابط تان بیندیشید. یادآوری این لحظات خوب به یادتان می آورد که اساسا چرا در کنار هم هستید و این یادآوری به تقویت پیوند شما کمک می کند. پروفسور «کلی روتلج» دانشمند رفتارشناس، نویسنده و استاد روان شناسی دانشگاه ایالتی داکوتای شمالی در این باره می گوید: «نوستالژی، افزایش احساس وابستگی اجتماعی ما به دیگران به خصوص اعضای خانواده مان را به دنبال دارد.»

کمک به مدیریت تغییرات

در زمان های بی ثباتی و نداشتن قطعیت (مانند زمانی که به جای دیگری نقل مکان کرده اید یا کار جدیدی را شروع می کنید)، نوستالژی می تواند مانند لنگری عمل کند که به احساسات شما ثبات می بخشد. یادآوری خاطرات شاد گذشته این امید را در شما ایجاد می کند که این دوران گذار نیز به آرامی خواهد گذشت و به زودی جز خاطره ای از آن به جا نخواهد ماند.

افزایش میزان خوش بینی

بهترین راه برای حفظ آرامش و ادامه مسیر زندگی، یادآوری خاطرات گذشته است. خاطراتی که به یادمان می آورد زندگی باوجود همه سختی ها ادامه یافته است. حس نوستالژی به شما کمک می کند که در مواجهه با نگرانی ها نگرش مثبت تان را حفظ و شرایط استرس زا را به تجربیاتی خوشایند برای یادگیری بیشتر تبدیل کنید.

ایجاد ثبات شخصیت

بسیاری از افراد در مواجهه با تغییرات اساسی زندگی به سختی می توانند با خودشان صادق باشند. در این بین خاطرات نوستالژیک این اجازه را به افراد می دهد که در لابه لای تغییرات هم به خاطر داشته باشند که بوده اند، از کدام گذشته آمده اند و چه چیزهایی واقعا اهمیت دارند.

ایجاد حس تعلق

وقتی درباره خودتان و روابط تان با دیگران حس بدی دارید، نوستالژی به شما کمک می کند جایگاه تان در جهان را به خاطر بیاورید و آرامش پیدا کنید. پروفسور روتلج در کتابش به نام «نوستالژی: یک منبع روان شناختی» دراین باره می نویسد: «نوستالژی این فرصت را به افراد می دهد که به خودشان اطمینان بدهند از موفقیت های میان فردی برخوردار بوده اند، از سوی دیگران دوست داشته شده اند و برای آن ها ارزشمند بوده اند. نوستالژی به افراد حس محبوب بودن، مورد حمایت بودن و از شایستگی اجتماعی برخوردار بودن را القا می کند.»

منبع :تابناک جوان