پرافتخارترین ورزش ایران در المپیک + تاریخچه
پرداختن به پرافتخارترین ورزش ایران در المپیک ما را با پیشینه ورزشی کشورمان بیشتر آشنا می کند. هر کشوری بر اساس پیشینه خود، ممکن است به یک ورزش خاصی معروف باشد. در دامه با تاریخچه این ورزها در ایران آشنا میشوید.
درباره بازی‌های المپیک
بازی های المپیک از معتبرترین مسابقات ورزشی است که در سطح جهان برگزار می شود و بیشتر رشته های ورزشی را شامل می شود. المپیک معمولا هر چهار سال یکبار به میزبانی یک کشور برگزار می شود.
طبق اطلاعات دانشنامه ویکی پدیا: بازی‌های المپیک یا المپیاد ورزشی به جشنوارهٔ ورزشی‌ای گفته می‌شود که به عقیده باستان‌شناسان و تاریخ‌نویسان در یونان باستان به انجام می‌رسیده است. در یونان باستان شرکت کنندگان متشکل از مردانی که ثروت و وقت کافی داشتند که به تمرین ورزشی بپردازند بودند، در حال حاضر ایالات متحده آمریکا با به دست آوردن ۲۶۵۹ مدال در مجموع پرافتخارترین تیم بازی‌های المپیک است.
در حال حاضر ۲۰۳ کشور در رقابت‌های المپیک شرکت می‌کنند. این رقم از ۱۹۳ کشوری که سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته بیشتر است. کمیته بین‌المللی المپیک بر خلاف دیگر سازمان‌های بین‌المللی به کشور‌هایی که دارای استقلال سیاسی نیستند نیز اجازه شرکت در رقابت‌های المپیک را می‌دهد. در نتیجه، بسیاری از مستعمرات و کشور‌های غیر مستقل اجازه دارند تا تیم‌ها و ورزشکاران خاص خود را روانه مسابقات المپیک کنند حتی اگر این ورزشکاران دارای شهروندی یک کشور دیگر عضو کمیته المپیک باشند.
پرافتخارترین ورزش ایران در المپیک
از نخستین حضور رسمی ایران در المپیک در بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۴۸ تا بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۲۰، ورزشکاران ایرانی موفق شدند تا در مجموع ۷۶ مدال برای کشورشان تصاحب کنند. ۲۴ مدال طلا، ۲۳ مدال نقره و ۲۹ مدال برنز حاصل تلاش ۶۱ ورزشکار ایرانی در ۱۸ دوره از بازی‌های تابستانی المپیک است.
پرافتخارترین ورزش ایران در بازی‌های المپیک، کشتی (۴۷ مدال) و وزنه‌برداری (۲۰ مدال) است. رتبه سوم را ورزش های رزمی دارند.
اولین ایرانی که در مسابقات المپیک مدال گرفت جعفر سلماسی بود که در المپیک ۱۹۴۸ لندن در دستهٔ ۶۰ کیلو وزنه‌برداری برنز گرفت. امامعلی حبیبی اولین برنده مدال طلای ایران در المپیک ۱۹۵۶ ملبورن در کشتی آزاد بود.
تاریخچه کشتی در ایران
همشهری آنلاین نوشت: کشتی عبارت است از فعالیت طرفین همراه با ردوبدل شدن فنون که سرانجام به نفع یکی به پایان می‌رسد. نام کشتی از کمربندی به نام کُستی گرفته شده که پارسیان و زرتشتیان هنگام غروب آفتاب به کمر خود می‌بستند و در برابر کانون آتش به دعا خواندن می‌پرداختند. کشتی گرفتن به معنی کمر یکدیگر را گرفتن است. اصل آن در زبان پهلوی، کُستیک و در زبان فارسی دری گُشتی خوانده می‌شود.
این کمربند که زرتشتیان آن را «بندرین» نیز می‌نامند، کمربندی است با ۷۲ نخ که از پشم گوسفند توسط زن موبدی بافته می‌شود. ۷۲ به شش رشته تقسیم می‌گردد و هر دسته دوازه نخ دارد که هفتاد و دو اشاره دارد به هفتاد و دو فصل یسنا (یکی از بخش‌های اوستا) و دوازده به دوازده ماه سال و شش اشاره دارد به شش گاهنبار (حبش‌های دینی سال).
کستی را سه بار برکمر می‌بستند که یادآور سه اصل زرتشت یعنی گفتار نیک، کردار نیک و پندار نیک بود. کستی بعد‌ها با «شین» تلفظ گردید و تبدیل به کلمه کشتی گردید. کشتی و ورزش باستانی در دوران صفویه و زندیه رونق زیادی در ایران یافت به طوری که در هر شهر صد‌ها پهلوان به نام وجود داشت.
در دوران قاجاریه علاقه به این ورزش چنان زیاد شد که در دوران ناصرالدین شاه شخصی به نام «صاحب الدوله» مأمور توسعه ورزش کشتی شد و در تمامی روز‌های تعطیل پهلوانان در میادین شهر به کشتی گرفتن می‌پرداختند. مسابقات کشتی پهلوانی برای انتخاب پهلوان پایتخت از همین ایام آغاز شد و بعد‌ها به صورت یک سنت جاری همه‌ساله درآمد.
محمدصادق بلورفروش، ابراهیم یزدی معروف به یزدی بزرگ، پهلوان اکبر خراسانی، حسین یوزباشی، سید حسن رزاز، سید اسماعیل کالسکه‌ساز از کشتی‌گیران و پهلوانان معروف آن زمان بودند. از زمان پهلوی اول زورخانه با فرهنگ جدید رونق بیشتری گرفت و در کنار زورخانه‌ها، باشگاه‌ها و ورزشگاه‌ها هم شکل گرفتند.
مسابقات کشتی تا سال ۱۳۱۸ به صورت پهلوانی با رسم و رسوم خاص ایرانی ادامه داشت، اما از این سال به بعد با مطرح شدن مقررات بین الملل، تغییر و تحولاتی در شیوه کشتی گرفتن وطرز لبای پوشیدن کشتی گیران پدیدار گشت.
ورزش کشتی با شرایط و خصوصیات و قوانین خاص هر ناحیه و منطقه از کشور انجام می‌شده است و قواعد و آداب و رسوم محلی هر منطقه در این رشته ورزشی تأثیر فراوانی داشته است.
آموزش کشتی در ایران
در سال ۱۳۱۷ حمید محمودپور که دارای تحصیلات عالی تربیت بدنی از دانشگاه ترکیه بود به تعلیم کشتی در ایران پرداخت. وی اولین تشک کشتی ازجنس اسفنج را در دانشسرای تربیت بدنی واقع در دروازه دولت تهران پهن نمود و فنون کشتی آزاد و فرنگی را آموزش داد.
در زمان‌های گذشته تشک کشتی وجود نداشته و به جز گود زورخانه، کشتی روی زمین و خاک نرمی که روی آن می‌پاشیدند انجام می‌گرفت. محمودپور قبل از اینکه از تشک کشتی استفاده کند در ورزشگاه امجدیه روی چاله پرش ارتفاع برزنت می‌انداخت و فنون کشتی کلاسیک را آموزش می‌داد.
اولین مسابقات کشتی
در سال ۱۳۱۸ اولین دوره مسابقات کشتی آزاد قهرمانی کشور در ورزشگاه امجدیه تهران برگزار شد. نخستین باشگاه کشتی، باشگاه سلیمان خان پایین خیابان شاهپور سابق بود. اولین تیم کشتی خارجی، ترکیه بود که در سال ۱۳۲۶ به ایران آمد.
نخستین حضور بین المللی کشتی ایران در المپیک ۱۹۴۸ بود که مرحوم منصور رئیسی به مقام چهارم رسید. با آشنایی بیشتر کشتی گیران با فنون کشتی، افتخارات زیادی نصیب کشتی ایران شد و بسیاری از قهرمانان ایران بر سکو‌های جهانی قرار گرفتند.
عبدالله موحد، غلامرضا تختی، ابراهیم جوادی، امامعلی حبیبی، منصور مهدیزاده، محمد ابراهیم سیف پور، رسول خادم و ... از قهرمانان سرشناس جهان کشتی بودندکه افتخارات فراوانی در مسابقات المپیک و جهانی برای ورزش ایران به دست آوردند.
تاریخچه وزنه برداری در ایران
عصرایران نوشت: از زمانیکه ورزش زورخانه‌ای در ایران متداول گردید، کشتی گیران برای آماده ساختن بدن و تقویت و پرورش عضلات خود از سنگ و وزنه‌هایی به شکل گلوله‌های توپ به وزنه‌های ۲۵، ۴۲ و ۶۶ کیلوگرم استفاده می‌کردند. پیشکسوتان ورزش باستانی حکایت می‌کنند برخی از پهلوانان قدیم مانند حسام علاقه مفرطی برای بلند کردن وزنه‌های سنگین از خود ابراز می‌داشتند، بطوریکه وزن این گلوله‌ها تا ۱۲۰ کیلو هم می‌رسید.
آموزش رشته وزنه برداری در ایران
در سال ۱۳۰۲ آقای امان پادگورنی که تحصیلات خود را در اوکراین به پایان رسانده بود، به ایران آمد و طی مدت ۸ سال اقامت در شهر تبریز به تعلیم در مدارس و ارتش پرداخت. پارگورنی از قطعات دیفرانسیل اتومبیل هالتری ساخت و آن را برای تمرین وزنه بردار‌ها به کار گرفت. در سال ۱۳۱۰ پارگونی به تهران آمد و در دانشکده افسری به تعلیم ورزش مشغول شد. در همان زمان نخستین هالتر صفحه‌ای به سفارش پارگونی در تهران ساخته شد و مورد استفاده دانشجویان دانشکده افسری قرار گرفت.
بعد ازآن به توصیه آقای اسحاقی، عبدالله نادری به اتفاق دوستان، میله‌ای سفارش دادند که می‌چرخید. این میله را نیز همان چدن کار خیابان منوچهری درست کرده بود و تا مدت‌ها مورد استفاده قهرمانان بود. اولین دستگاه هالتر هم توسط عبدالله نادری به وزن ۱۱۰ پوند از هندوستان وارد ایران شد و به این ترتیب ورزش وزنه برداری به تدریج در ایران شکل گرفت و گسترش یافت.
بیشتر بخوانید:
تاسیس فدراسیون وزنه بداری
فدراسیون وزنه برداری ایران با تلاش‌های عبدالله نادری در سال ۱۳۱۸ تأسیس شد و ایشان از سال ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۵، سرپرست فدراسیون بودند؛ اولین اردوی وزنه برداری درسال ۱۳۱۹ با حضور امیر شرفی، طباطبایی، حیات غیب، افشارطوس و نادری تشکیل گردید.
اولین مسابقات وزنه برداری
مسابقات اولیه وزنه برداری در این دوره به این شکل بود که روز اول کلیه شرکت کنندگان حرکات پرس را انجام می‌دادند. روز دوم یک ضرب و روز سوم دو ضرب. مسابقات هم تنها با یک داور انجام می‌شد و طرز اضافه کردن به صفحه‌های هالترکه امروز مطابق مقررات انجام می‌شود، باب نبوده و طرز احظار شدن بر روی صحنه نیز از روی ترتیب نوبت بر مبنای وزنه درخواستی نبود و اگر وزنه برداری در نوبت خود ۸۰ کیلو بلند می‌کرد و وزنه بردار بعدی ۶۰ کیلو تقاضا می‌کرد، از وزن صفحه‌ها کاسته می‌شد (امروزه به هالتر اضافه می‌شود و ابدا" کاسته نمی‌شود).
اولین دوره مسابقات قهرمانی کشور را خود آقای پادگورنی و سپس آقای نادری قضاوت می‌کردند. در نخستین مسابقاتی که در ایران برای وزنه برداری ترتیب می‌یافت، مسئله وزن شرکت کننده‌ها مطرح نبود و هر وزنه برداری که می‌توانست وزنه سنگین تری را بلند کند، اول می‌شد.
اما هنگامیکه نتایج وزنه برداری المپیک برلین (۱۹۳۶) به ایران رسید، دریافتند که هر وزنه برداری باید در دسته مخصوص خود به رقابت بپردازد. پس از آن، مسابقات رسمی با وزن‌های مختلف ترتیب یافت و در بازی‌های المپیک لندن (۱۹۴۸) تیم ملی وزنه برداری ایران حضور یافت و جعفرسلماسی در دسته دوم (۶۰ کیلو گرم) برنده یک مدال برنزالمپیک شد، که این اولین مدالی است که ایران در بازی‌های المپیک به دست آورده است. ایران در اواخر سال ۱۹۴۶ به عضویت فدراسیون جهانی وزنه برداری پذیرفته شد و در سال ۱۹۵۲ در کنگره هلسینکی مهندس صادق به سمت نایب رئیس فدراسیون جهانی انتخاب گردید.
از آن زمان تا کنون، وزنه برداری ایران در دوره‌های مختلف صاحب قهرمانان بزرگی بوده است که صاحب عناوین جهانی و المپیک شده اند. شادروان محمود نامجوی، که شاید استثنایی‌ترین ورزشکار تاریخ ایران باشد، سه بار پیاپی قهرمان جهان شد و مدال‌های نقره و برنز را در دو المپیک بدست آورد. محمد نصیری که در میان ۱۰ وزنه بردار برتر تاریخ وزنه برداری جهان قرار دارد، سال‌ها بر سکوی جهانی ایستاد و در سه المپیک به سه مدال طلا، نقره و برنز رسید.
گردآوری: تابناک جوان