اکو قلب چگونه است و چقدر طول میکشد؟
اکو قلب چگونه است؟ این سوال رایج مراجعین یا بیمارانی است که برای تست سلامتی یا تشخیص بیماری به مراکز انجام اکو مراجعه می کنند. ممکن است کسانی که اولین بار این آزمایش را انجام می دهند، درباره آن به اندازه کافی ندانند اما نکته مهم این است که اکو قلب نه درد دارد و نه ترس. اکو قلب معمولا به زمان زیادی نیاز ندارد. در ادامه با فرآیند اکو قلب بیشتر آشنا شوید.
اکوکاردیوگرافی یا اکو قلب چیست؟
اکوکاردیوگرافی قلب که به اختصار آزمایش اکو قلب نیز شناخته میشود آزمایشی است که توسط متخصصین قلب و یا فلوشیپ اکو جهت بررسی سلامت قلب بیمار در چکاپ‌های سالیانه و یا در درمان بیماری‌های قلبی و عروقی انجام میشود.
اکو قلب در واقع یک آزمایش اولتراسوند است که به بررسی ساختار‌های قلب و جریان خون در قلب می‌پردازد. در این آزمایش از امواج صوتی جهت تهیه تصاویری از قلب در هنگام پمپاژ خون و ایجاد ضربان قلب استفاده میشود. نتایج حاصل از این تصاویر می‌تواند در تشخیص بسیاری از بیماری‌های قلبی موثر باشد.
چه زمانی اکو قلب لازم است؟
برای انجام اکوی قلبی نیازی به بستری در بیمارستان وجود ندارد. انجام اکوی قلبی درد نداشته و عمل جراحی هم نیست؛ اکوکاردیوگرافی تستی است که جهت کمک به پزشک شما به منظور تشخیص مشکلات قلبی شما یا چگونگی عملکرد قلب بکار می‌رود. ممکن است انجام اکوکاردیوگرافی در شرایط زیر ضروری باشد:
- هنگامی که دارای صدا‌هایی غیرطبیعی قلبی هستید.
- هنگامی که دچار درد قفسه سینه غیرقابل توجیه هستید.
- هنگامی که دچار یک نقص مادرزادی قلبی می‌باشید.
- هنگامی که دچار حمله قلبی شده اید.
- هنگامی که دچار تب روماتیسمی هستید.
اکوکاردیوگرافی (اکوی قلبی) چه چیزی را نشان می‌دهد؟
- اندازه و شکل قلب.
- نحوه عملکرد کلی قلبی.
- ضعف دیواره یا بخشی از قلب وعدم کارکرد صحیح آن.
- مشکلات دریچه‌ای قلبی.
- وجود لخته خون در قلب.
اکو قلب چقدر طول میکشد؟
در طول تست شما نیز می‌توانید ویدئو را ببینید. این تست اغلب به کمتر از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زمان نیاز دارد و درد و عوارض جانبی ندارد وپزشک شما در مورد نتایج آن با شما صحبت می‌کند.
اکو قلب چگونه انجام میشود؟ + انواع اکو
اکو قلب زنان و مردان چگونه انجام میشود؟ تفاوتی زیادی با هم ندارند. شما برروی یک تخت به پهلو یا پشت می‌خوابید. پزشک ژل مخصوصی رابرروی یک پروب می‌ریزد و آن را روی ناحیه سینه‌ای شما حرکت می‌دهد. امواج ماورا صوت تصاویری را از قلب شما و دریچه‌های آن ایجاد می‌کنند. دراکوکاردیوگرافی از امواج اشعه ایکس استفاده نمی‌شود. حرکات قلبی شما بر روی یک صفحه ویدیویی مشاهده میشود. یک نوار ویدیو یا عکس را می‌توان تهیه کرد.
در برخی از موارد جهت تهیه تصاویر واضح تر، ضروری است که پروب اکوکاردیوگرافی به قلب شما نزدیکتر باشد. در نتیجه شما تستی تحت عنوان اکوکاردیوگرافی از طریق مری (TEE) را انجام می‌دهید.
در این تست پزشک به آرامی یک لوله همراه با پروب در انتهای آن را در هنگام بلع به پایین گلوی شما به داخل مری می‌راند (مری لوله‌ای است که دهان شما را به معده وصل می‌کند). امواج صوتی تصاویری مشابه آنچه که در بالا ذکر شد راایجاد می‌کنند. پس از پایان تست پزشک به آرامی پروب را بیرون میکشد وممکن است شما احساس سرفه کنید.
اکو مری چیست و چه زمانی انجام میشود؟
گاهی صرفا با اکوکاردیگرافی سینه ای، اطلاعات کافی مورد نیاز پزشک، قابل دریافت نمی‌باشد. به همین دلیل لازم است که قلب از زاویه دیگر و بطور دقیق‌تر دیده و بررسی شود. در این روش، پروب اکو که مسوول ارسال امواج صوتی است، مثل پروب اندوسکوپی وارد مری میشود.
مری در قفسه سینه، درست پشت قلب قرار گرفته است؛ بنابراین قلب از فاصله بسیار نزدیک و از پشت و بسیار دقیق‌تر دیده میشود. در اکومری، نیازی به بیهوشی نیست، اما برای راحتی بیمار، به بیمار داروی خواب آور تزریق میشود. ضمنا، این روش به هیچ وجه دردناک نمی‌باشد.
بیشتر بخوانید:
اکواسترس چیست؟
اکواسترس، انجام اکوکاردیوگرافی بعد از تجویز دارو یا تست ورزش است. در این روش، ابتدا اکو در حالت استراحت انجام میشود. سپس بیمار روی دستگاه تردمیل راه می‌رود یا به صورت خوابیده، دوچرخه می‌زند و یا به بیمار داروی دوبوتامین تجویز میشود تا ضربان قلب بیمار بالا برود.
بعد از افزایش ضربان قلب، بیمار مجددا اکو میشود و حرکت دیواره‌های قلب و عملکرد انقباضی قلب در این دو حالت با هم مقایسه می‌شوند. در صورت ایجاد اختلال در حرکت دیواره‌های قلب یا افت عملکرد انقباضی قلب، تشخیص انسداد عروق کرونر خونرسان قلب تایید میشود و بیمار باید آنژیوگرافی شود.
کاربرد دیگر اکواسترس، تشخیص زنده بودن عضله قلب است. گاهی عضله قلب کاملا بی حرکت است، اما زنده است و احتمال برگشت حرکت عضله به دنبال استنت گذاری شریان کرونر یا عمل قلب باز وجود دارد.
آمادگی قبل از استرس اکو
از آنجا که در استرس اکو، جهت افزایش ضربان قلب، استرس قلبی با تست ورزش یا تجویز دارو ضرورت دارد، لذا آمادگی‌های قبل از تست ورزش باید لحاظ شود:
- لازم است که بیمار شب قبل از مراجعه استحمام کند.
- آقایان باید مو‌های سینه خود را بتراشند.
- بیمار باید از ۳ ساعت قبل از مراجعه، ناشتا بوده و یا حداقل غذای سنگین مصرف نکرده باشد.
- بیمار باید از ۳ ساعت قبل از مراجعه سیگار نکشیده باشد.
- بیماران دیابتی بهتر است که از ۱ ساعت قبل از مراجعه ناشتا باشند.
- بهتر است بیمار پیراهن جلو باز دکمه دار بپوشد.
- لازم است که یک سری دارو‌ها قبل از اسکن قطع شوند.
دارو‌های خانواده بتابلوکر مثل پروپرانولول، آتنولول، متورال یا متوهگزال، کارودیلول، بیزوپرولول یا کونکور باید از ۷۲-۴۸ ساعت قبل قطع شوند. دارو‌های خانواده بلوکر کانال‌های کلسیمی مثل وراپامیل، دیلتیازم و آملودیپین باید از حدود ۴۸-۲۴ ساعت قبل قطع شوند و دارو‌های نیتروکانتین و ایزوسورباید باید از ۲۴ ساعت قبل قطع شوند.
داپلر اکوکاردیوگرافی رنگی
در داپلر اکوکاردیوگرافی، جریان خون در سطح دریچه‌ها دیده میشود و اختلاف فشار در سطح دریچه‌ها قابل اندازه گیری است؛ لذا با این روش، گشادی و تنگی دریچه‌ها و شدت مشکل و همچنین فشار ریوی قابل اندازه گیری می‌باشد.
اکوکنتراست چیست؟
نوع دیگر اکوی قلب است. سوراخ PFO، یک سوراخ مادرزادی بین دهلیز راست و چپ است که در دوران نوزادی خودبخود بسته میشود. اما گاهی این سوراخ باز می‌ماند و مقدار اندکی خون از خلال این سوراخ از دهلیز راست وارد دهلیز چپ میشود.
در اغلب موارد، PFO هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما در کسانیکه در جوانی دچار سکته مغزی می‌شوند، باید از نظر وجود این سوراخ بررسی شوند. زیرا گاهی لخته‌های ریز از سیستم وریدی وارد دهلیز راست شده و از PFO می‌گذرد و وارد دهلیز و بطن چپ شده و سپس به عروق مغز رفته و منجر به سکته مغزی میشود.
اصطلاحات رایج در اکوکاردیوگرافی
- EF: عملکرد انقباضی قلب، عملکرد انقباضی نرمال قلب ۶۵-۵۰% می‌باشد.
- MR: نارسایی دریچه میترال
- AI: نارسایی دریچه آئورت
- TR: نارسایی دریچه تریکوسپید
- PI: نارسایی دریچه پولمونر
- MS: تنگی دریچه میترال
- AS: تنگی دریچه آئورت
- TS: تنگی دریچه تریکوسپید
- PS: تنگی دریچه پولمونر
- MVP: پرولاپس دریچه میترال
- Trivial: جزئی
- Mild: خفیف
- Moderate: متوسط
- Severe: شدید
- PE: افیوژن پریکارد یا تجمع مایع دور پرده قلب
در اکو قلب چه چیزی مشخص میشود؟
- ۱-عملکرد انقباضی قلب: در نارسایی قلبی، عملکرد انقباضی یا انبساطی عضلات قلب افت کرده و باعث ایجاد تنگی نفس، بویژه هنگام راه رفتن و فعالیت و همچنین هنگام دراز کشیدن میشود.
- ۲-وضعیت دریچه‌ها: وجود و شدت گشادی یا تنگی دریچه ها، با اکوکاردیوگرافی داپلر قابل تشخیص است.
- ۳- تجمع مایع دور قلب: در برخی بیماری‌های قلبی و غیر قلبی، مایع دور قلب تجمع پیدا کرده و باعث تنگی نفس در فرد میشود.
- ۴-وضعیت شریان آئورت: گاهی، سایز شریان آئورت افزایش می‌یابد که با اکوکاردیوگرافی قابل تشخیص است. در بیماری دایسکسیون آئورت، دیواره شریان آئورت پاره میشود که بیماری بسیار خطرناک و در صورتیکه فورا تشخیص داده نشود و درمان نشود، کشنده می‌باشد. این بیماری نیز با اکوکاردیوگرافی قابل تشخیص است.
- ۵-انسداد عروق قلبی: عروق قلبی به طور مستقیم قابل رویت در اکوکاردیگرافی نمی‌باشند. اما گاهی در انسداد عروق خونرسان قلب، حرکت دیواره‌های قلب مختل میشود که این مساله در اکوکاردیگرافی قابل دید است.
- ۶-بیماری‌های مادرزادی قلبی: اصلی‌ترین روش تشخیص بیماری‌های مادرزادی قلب، اکوکاردیوگرافی است.
- ۷-اندازه گیری فشار ریوی: به دنبال برخی بیماری‌های قلبی مثل آمبولی، بیماری‌های ریوی مثل آسم و برونشیت مزمن و بیماری‌های روماتیسمال، فشار شریان ریوی افزایش پیدا کرده و باعث تنگی نفس و نارسایی بطن راست میشود. اندازه گیری فشار ریوی با اکوکاردیوگرافی داپلر امکان پذیر است.
برای اکو قلب باید ناشتا بود؟
آمادگی قبل از اکو قلب چگونه است؟ قبل از انجام اکو قلب عادی (اکوکاردیوگرافی از قفسه سینه) بیمار به هیچ آمادگی خاصی نیاز ندارد. بیمار می‌تواند به طور معمول غذا بخورد، بنوشد و دارو مصرف کند. اما برای اکوکاردیوگرافی ترانس مری، بیمار باید از قبل ناشتا باشد تا از استفراغ احتمالی، یا آسپیراسیون غذا به داخل ریه در طول تست جلوگیری شود.
آیا اکو قلب عوارض جانبی دارد؟
- انجام آزمایش اکو قبل برای سلامتی مضر نیست.
- اکو قلب درد ندارد و دارای هیچ گونه عوارض جانبی نمی‌باشد.
- اکو قلب آزمایشی هست که برای تشخیص انواع بیماری‌های قلبی انجام میشود. این آزمایش بسیار ساده است و نیاز به عمل جراحی و یا بستری شدن در بیمارستان ندارد. علاوه براین، قبل از انجام عمل نیاز به انجام مراقبت‌های ویژه نیست.
نکاتی درباره مراقبت از قلب
یک متخصص قلب گفت: هر شخصی که علائم درد قفسۀ سینه دارد، به ویژه گروه‌های پرخطر شامل افرادی که سابقۀ قند، چربی، فشارخون و سابقۀ مصرف دخانیات دارند و اشخاصی با سابقۀ خانوادگی سکتۀ قلبی، تحت معاینه‌های دوره‌ای قلب قرار گیرند تا از عواقب آن در امان باشند. تشخیص به موقع، کلید مؤفقیت است.
منابع: دکتر طهماسبی / ایسنا / دکتر دادرس