کلسیم یک ماده مغذی است که همه موجودات زنده از جمله انسان به آن نیاز دارند. این ماده معدنی فراوان در بدن است و برای سلامت استخوان ها حیاتی است. انسان برای ساختن و حفظ استخوان های قوی به کلسیم نیاز دارد. در ادامه ی این مقاله قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که نقش کلسیم در بدن چیست؟ چگونه بفهميم دچار فقدان کلسیم شده ایم.
حدود ۹۹ درصد از کلسیم بدن انسان در استخوان ها و دندان ها است. کلسیم برای رشد و نگهداری استخوان ضروری است.
همانطور که کودک در حال رشد، کلسیم به رشد استخوان های آنها کمک می کند. پس از متوقف شدن رشد فرد نیز کلسیم به حفظ استخوان ها و تراکم آن کمک می کند.
ویتامین D همچنین برای سلامت استخوان ها ضروری است و به جذب کلسیم در بدن کمک می کند.
کلسیم به تنظیم انقباض عضلانی کمک می کند. وقتی عصب، عضله ای را تحریک می کند، بدن کلسیم را آزاد می کند و کلسیم به پروتئین های موجود در عضله کمک می کند تا کار انقباض را انجام دهند.
کلسیم نقش کلیدی در لخته شدن خون دارد. فرآیند لخته شدن پیچیده است و دارای چندین مرحله است. این شامل طیف وسیعی از مواد شیمیایی از جمله کلسیم است.
کلسیم، ماهیچه ی صاف دیواره ی رگ های خونی را شل می کند. مطالعات مختلف ارتباط احتمالی بین مصرف کلسیم و کاهش فشار خون را نشان داده اند.
کلسیم یک عامل کمکی برای بسیاری از آنزیم ها است. بدون کلسیم، برخی از آنزیم های کلیدی نمی توانند به طور موثر کار کنند.
هیپوکلسمی یا کمبود کلسیم میتواند در پوست هم قابل مشاهده باشد. کمبود کلسیم پوست را پوستهپوسته و خشک میکند و ارتباط نزدیکی با ایجاد مشکلات پوستی از جمله اگزما و پسوریازیس دارد.
کمبود کلسیم میتواند علائم مختلفی به همراه داشته باشد.
ما معمولا کلسیم را با نقشی که در سلامت استخوانها دارد میشناسیم اما این ماده معدنی ضروری کارکردهای دیگری هم دارد که تثبیت فشار خون، تنظیم ترشح هورمونها و هدایت صحیح سیگنالهای عصبی از جمله آنهاست. بنابراین کمبود کلسیم میتواند علائم مختلفی به همراه داشته باشد. موارد زیر برخی از این علائم هستند.
هیپوکلسمی یا کمبود کلسیم میتواند در پوست هم قابل مشاهده باشد. کمبود کلسیم پوست را پوستهپوسته و خشک میکند و ارتباط نزدیکی با ایجاد مشکلات پوستی از جمله اگزما و پسوریازیس دارد.
کمبود کلسیم میتواند بر سلامت کلی بدن تأثیر بگذارد. بنابراین اگر احساس خستگی مفرط، بیحالی، کمبود انرژی یا احساس سستی دائم دارید، کمبود کلسیم میتواند یکی از عوامل آن باشد.
کلسیم برای تنظیم خلقوخو نیز ضروری است. این ماده معدنی یک آرامبخش طبیعی است که اثرات آرامشبخشی دارد. هر چقدر کلسیم کمتری مصرف کنید، ممکن است افسردگی و تحریکپذیری بیشتری را تجربه کنید.
هنگام خواب، سطح کلسیم بدن افزایش و کاهش مییابد و در طول خواب عمیق سطوح بالاتری از این افزایش و کاهش رخ میدهد. در صورت کمبود کلسیم، احتمالا خواب عمیق شبانه کافی ندارید. این مشکل به نقش کلسیم در تولید ملاتونین (هورمونی که کمک میکند به خواب برویم) مربوط میشود.
پارستزی شامل علائم عصبی مرتبط با کمبود شدید کلسیم است. این شرایط ممکن است احساس سوزنسوزنشدن و بیحسی در اطراف دهان یا انگشتان دست و پا، لرزش عضلانی، اختلال در حس لامسه، ضعیفشدن حافظه و توهم همراه باشد.
کلسیم نقش مهمی در حفظ سیستم ایمنی سالم دارد. کمبود کلسیم مقاومت بدن را در برابر حملات پاتوژنها کاهش میدهد و باعث میشود بیشتر دچار سرماخوردگی، سرفه و عطسه شوید.
ناخنها هم مانند استخوانها برای حفظ یکپارچگی خود به مقدار مشخصی کلسیم نیاز دارند. بنابراین در شرایط کمبود کلسیم، ناخنها خشک، ضعیف و مستعد پوستهپوستهشدن و شکستن در حین سادهترین فعالیتهای روزانه میشوند.
شاید عجیب به نظر برسد اما کمبود کلسیم میتواند به دیسفاژی یا مشکل در بلع منجر شود. دیسفاژی ــ احساس سفتی در گلو - ناشی از انقباض ضعیف عضلات این ناحیه - در موارد شدید میتواند به اسپاسم در حنجره منجر شود که تغییرات غیر عادی در صدا را به همراه دارد.
بخش عمده کلسیم در استخوانها و دندانها ذخیره میشود. بنابراین کمبود کلسیم زودتر از همه این بخشها را تحت تاثیر قرار میدهد. کمبود این عنصر حیاتی، زردشدن و پوسیدگی دندانها را به دنبال دارد و خطر ابتلا به بیماری پریودنتال (نوعی بیماری لثه) را نیز افزایش میدهد.
اگر معمولا هنگام شب دچار گرفتگی عضلات رانها، ساق پا، بازوها و زیر بغل میشوید آن را از علائم اولیه کمبود کلسیم بدانید. گرفتگی عضلانی ممکن است با درد در حین حرکت همراه باشد و با گذشت زمان به اسپاسم در عضلات سراسر بدن تبدیل شود.
همه بزرگسالان باید حدود ۱۰۰۰ میلیگرم کلسیم در روز مصرف کنند. سبزیهای دارای برگ تیره، بیشتر ماهیهای چرب از جمله سالمون، ساردین و تن و همچنین پنیر، شیر، سویا، بادام و دانههای کنجد از مواد غذایی غنی از کلسیم هستند. همچنین برای کمک به جذب بهتر کلسیم، باید مصرف ویتامین D را افزایش دهید که در زرده تخم مرغ، صدف، میگو، قارچ و غلات یافت میشود.