گالاپاگوس، سرزمینی با فرمانروایی حیوانات!

 

 

جزایر گالاپاگوس منطقه‌ای ۱۰۰۰ کیلومتری در شمال غربی آمریکای جنوبی است که در کشور اکوادور واقع شده. این منطقه که به عنوان میراث یونسکو معرفی شده است، متشکل از ۱۳ جزیره اصلی و تعداد زیادی جزایر کوچک است. اما این که چرا جزایر گالاپاگوس تا این حد شهرت یافته است، در ادامه مطلب توضیح داده خواهد شد.

 

 

تاریخچه گالاپاگوس
جزایر گالاپاگوس در سال ۱۵۵۹ توسط کشیش ارشد و اسقف پرویی، توماس دِ برلانگا هنگامی که اشتبا‌ها مسیر کشتی‌اش از پرو خارج شد کشف شد. او این جزایر را جادویی نامید و از گالاپاگوس‌های متعددی که موجب شگفت زدگی‌اش شده بودند، نوشت. گالاپاگوس در زبان اسپانیایی به معنای لاکپشت است و ریشه انتخاب نام گالاپاگوس نیز به همین روایت بازمی‌گردد. اما پس از بارلانگا، در قرن ۱۶ این مجمع‌الجزایر به مکان محبوبی برای توقف کشتی‌های اسپانیایی، شکارچیان فک و نهنگ و دزدان دریایی تبدیل شده بود.
پس از ۳۰۰ سال تحت استعمار بودن، در نهایت دولت اکوادور در سال ۱۸۳۲ موضع خود را نسیت به مالکیت این مجمع‌الجزایر مشخص کرد و به طور رسمی این جزایر به بخشی از خاک این کشور درآمد. ۳ سال بعد از این اقدام دولت، در اکوادور مهم‌ترین رویداد تاریخی این جزایر به وقوع می‌پیوندد. در سال ۱۸۳۵ دانشمند انگلیسی، چارلز داروین طی بازدید از این جزیره و مشاهده گونه‌های مختلف سهره‌های گالاپاگوسی نظریه معروف انتخاب را ارائه داد.

 

 

گالاپاگوس قطعه از بهشت
جزایر گالاپواگوس در نزدیکی خط استوا واقع شده و بخشی از آن در نیم کره شمالی و بخشی از آن در نیم کره جنوبی کره زمین قرار گرفته است. جزایری که به دلیل داشتن پوشش‌های گیاهی گوناگون و آب‌های دست نخورده اقیانوس آرام، زیستگاه بیش از ۹۰۰۰ گونه مختلف است. در گالاپاگوس طیف وسیعی از مناظر را می‌توان شاهد بود؛ از کوه‌های آتشفشانی فعال گرفته تا جهانی پویا در زیر آب‌ها و سواحلی که محل زندگی پنگوئن‌ها است. مجمع الجزایر گالاپاگوس شاید وسعت زیادی نداشته باشند، اما تنوع زیستی و وجود گونه‌های متفاوت از هر رده جانوری و جانداری سبب شده است تا هیچ جای هستی شبیه به آن نباشد. جالب است بدانید که حدود ۸۰ درصد پرندگان، ۹۷ درصد خزندگان و پستانداران، ۳۰ درصد از گونه‌های آبزی و ۳۰ درصد از گیاهان به صورت بومی و اندمیک تنها در جزایر گالاپاگوس یافت می‌شوند.
پیشنهاد ما این است که حتما درباره گالاپاگوس در رادیو ماجرا گوش بشنوید تا از زبان جهانگرد مشهور ایرانی، شهاب چراغی تصویر روشن‌تری از زیبایی‌های این سرزمین بدست بیاورید. آقای چراغی در این پادکست تجربه سفر خود به گالاپاگوس را به اشتراک گذاشته است.

 

 

چرا حیات وحش گالاپاگوس نامعمول است؟
اشاره شد که بیش از هزاران گونه جانوری در گالاپاگوس زندگی می‌کنند و بومی این سرزمین هستند، بنابراین مشاهده حیوانات منحصر به فرد در این جزایر امری طبیعی خواهد بود. برخی از خاص‌ترین حیوانات این جزیره عبارتند از لاکپشت‌های عظیم الجثه گالاپاگوسی که بیشترین طول عمر را میان سایر لاکپشت‌ها دارند و قادرند تا ۱۵۰ سال عمر کنند. ایگوانا‌های دریایی، بوبیِ پا آبی، پنگوئن‌هایی که بجای زندگی در قطب شمال در خط استوا زندگی می‌کنند و پرنده دریایی زیبا به نام فری گیت که تنها در گالاپاگوس یافت می‌شود.
مورد دیگری که موجب خاص بودن حیات وحش گالاپاگوس می‌شود، شباهت گونه‌های جانوری آن با حیوانات آفریقایی است. باتوجه به نظریه وگنر مبنی بر جابه‌جایی قاره‌ها، وجود حیات وحش مشابه گالاپاگوس با کشور‌های آفریقایی می‌تواند مهر تائیدی بر این موضوع باشد که در گذاشته‌های دور، قاره آفریقا و آمریکا به یک دیگر متصل بودند.

 

قدمت برخی از جانوران این جزیره به هزاران سال پیش بازمی‌گردد و کماکان نیز بدون خطر انقراض به حیات خود ادامه می‌دهند. برخی از عواملی که موجب شده است حیوانات در گالاپاگوس بیش از هر جای دیگر از جهان احساس امنیت داشته باشند، مربوط به تاثیر گذاری مثبت انسان‌ها در این جزیره است. برخلاف آنچه امروز پیرامون شکار، تخریب زیستگاه و ... از سوی انسان‌ها شاهد هستیم، قوانین بی‌نظیری که به نفع حیوانات هستند در این جزیره وجود دارد. دولت اکوادور با وجود اعلام کردن این جزایر به عنوان پارک ملی، قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای گردشگران و افرادی که خواهان بازدید از این جزایر هستند وضع کرده است. به طوری که تنها ۳ درصد از خاک گالاپاگوس برای سکونت و حضور انسان‌ها در نظر گرفته شده است و ۹۷ درصد آن بدون اجازه هرگونه بازدیدی قلمرو بی، چون و چرا حیوانات است.
همچنین دو عامل مهم دیگر که کمک کرده است تا گالاپاگوس حیات چند صد هزار ساله خود را حفظ کند، تعداد کم گونه‌های شکارچی است. در واقع زنجیره غذایی در این جزایر به گونه‌ای تطبیق یافته است که حتی گونه‌های گوشت‌خوار از حیوانات رده پایین زنجیره غذایی تغذیه می‌کنند که جمعیت بالایی داشته و از این جهت گونه‌های کمیاب‌تر می‌توانند بدون تهدیدی به زندگی خود جریان دهند.
البته با وجود این تعاریف، حیات وحش گالاپاگوس بسیار حساس است و کوچک‌ترین تغییرات اقلیمی سبب تغییرات بسیاری در اکوسیستم آن می‌شود، به ویژه جاندارانی که در آب‌های اطراف آن زندگی می‌کنند.