کرونا سبک زندگی ما را عوض کرده است. حالا اکثر ما قبول کردهایم که دقیقا مشخص نیست چه زمانی این بیماری دست از سر دنیا برخواهد داشت. به همین خاطر هم بسیاری از کارهایی که برنامهریزی برای انجام آنها با روشهای دیگری انجام میگرفت به بود و نبود کرونا گرده خورده است.
از سوالات مکرر زوجها در ایام شیوع کرونا این است که آیا این زمان، زمان مناسبی برای فرزندار شدن هست یا نه؟ آیا باید صبر کنیم تا یک روز پایان شیوع کرونا اعلام بشود؟ آیا باید فرزندآوری را تا زمانی نامشخص به تعویق بیاندازیم؟ اگر خواستیم فرزندی به دنیا بیاوریم باید چه مواردی را بیشتر از گذشته رعایت کنیم؟ اگر به کرونا مبتلا شده و بهبود پیدا کردهایم میتوانیم برای بارداری اقدام کنیم؟
اینها سوالاتی که پاسخ همه آنها در مصاحبه با دکتر مریم مشهدی، متخصص طب سنتیایرانی مطرح شده است.
آیا تاکنون مطالعاتی بر تاثیر ویروس کرونا روی خانمهای باردار انجام شده است؟
مطالعاتی هست که آمار کلی از تاثیربارداری بر ابتلا به کروناویروس را ارائه میدهد. البته باید این را در نظر بگیریم که این بیماری نوظهور است و اطلاعات درباره همه زوایای آن بااطمینان مورد ارائه نیست، اما به هرحال مطالعاتی هم درباره آن صورت گرفته است. این مطالعات و آمارها میگوید شانس افزایش سقط در خانمهایی که ابتلا به کووید ۱۹ بودهاند بیش از بقیه افراد گزارش نشده است. در کنار اینها گزارش شده است که درباره بسیاری از خانمهای باردار علائم شدید بیماری کرونا مشاهده نشده است و این دسته از خانمها علائم خفیف این بیماری را بروز دادهاند. به عنوان مثال عنوان شده که علائم سرفه و گلودرد در خانمهای باردار نسبت به بقیه کمتر بوده است. البته باید توجه کنیم که اینها دلیلی بر این نیست که خانم باردار پروتکلهای بهداشتی مثل استفاده از ماسک، رعایت فاصلهگذاری اجتماعی و شستشوی مکرر دستها با آب و صابون را رعایت نکند.
سوال بسیاری از خانوادههایی که میخواهند فرزندار بشوند این است که آیا اقدام به بارداری و داشتن نوزاد کوچک در این ایام شیوع کرونا، کار درستی هست یا نه؟
در این زمینه باید چند دسته مورد توجه قرار بگیرند. دسته اول خانمهایی که تا به حال به کرونا مبتلا نشدهاند و الان تمایل به بارداری دارند. دسته دوم خانمهایی که به کرونا مبتلا شدند و دوره بیماری را طی کردهاند و میخواهند اقدام به بارداری کنند. دسته سوم هم خانمهایی که هم مبتلا به ویروس کرونا شدهاند و هم سابقه بستری و استفاده از داروهای بیمارستانی را داشتهاند. این دسته هم ممکن است بعد از بهبودی سوال داشته باشند که آیا میتوانند باردار بشوند یا خیر.
با توجه به آماری که ارائه شد ما میگوییم خانمهای که سابقه ابتلا به کرونا را نداشتهاند؛ از آنجایی که مشخص نیست این بیماری تا چه زمانی طول میکشد، اقدام به بارداری برای آنها منعی ندارد. به این خاطر که افزایش سن در خانمها قدرت باروری آنها را کم خواهد کرد؛ بنابراین با رعایت، بدون ترس و اضطراب، با آگاهی کافی، با در تماس نبودن با کسانی که مشکوک به بیماری هستند یا در دوران قرنطینه هستند اقدام به بارداری منعی ندارد. به خصوص برای آن دسته از خانمهایی که بیماریهای زمینهای مثل فشارخون، دیابت و... را ندارند.
پس یعنی اگر خانمی به بیماری کرونا مبتلا نشده بود، اما بیماری زمینهای داشت، بارداری برای او توصیه نمیشود؟
این بیماریها اگر کنترل نشده باشند باید درمانهای لازم کنترل بشود و بعد اقدام به بارداری صورت بگیرد. اما اگر کنترل شده هستند برای بارداری منعی وجود ندارد.
برای خانمهایی که سابقه ابتلا به کرونا داشتهاند و الان بهبود پیدا کردهاند، بارداری توصیه میشود؟
همانطور که گفتم این دسته به دو گروه تقسیم میشوند. یک دسته آنهایی که در غیر از حالت بستری بیماری را سپری کردهاند؛ مثلا در خانه قرنطینه بودند و درمانهای حمایتی را پشت سرگذاشتهاند. این دسته بعد از طی کردن دوران قرنطینه و به شرطی که ضعف بر بدن آنها غلبه نداشته باشد میتوانند باردار بشوند. در دیدگاه طب سنتی برای ابتلا به کووید ۱۹ دو نکته برای ما خیلی مهم است. یکی ضعف عمومی بدنی و یکی ضعف اعضای تولیدمثلی مثل رحم و تخمدان. این دو موضوع باید توسط متخصص چک بشود و بعد بارداری صورت بگیرد؛ و دسته دوم آنهایی هستند که بستری شده و داروهای ضدویروسی را مصرف کردهاند. مصرف این دسته از داروها در حین بارداری ممنوع است. به همین خاطر باید قبل از اقدام به بارداری با پزشک خود درباره نوع داروی که مصرف کردهاند مشورت ککند. به این خاطر که تاثیر این داروها تا مدتی در بدن باقی میماند.
معیارهای برطرف شدن ضعف عام و عضوی چه مواردی هستند؟
ضعف عام علائم مشخصی مثل احساس ضعف و خستگی در اندامهای بدن دارد. همچنین باید توجه کنیم که آیا عملکرد اندامهای بدن دچار مشکل شدهاند یا نه. مثلا اگر دستگاه گوارش دچار مشکل بوده است مشکل باید برطرف بشود؛ و یا خواب باید به حالت عادی بازگردد. بعضی از افراد میگویند یک کار ساده مثل رفتن تا سرویس بهداشتی و برگشتن در ایام بیماری ما را به شدت خسته میکند. خب این نوع خستگی باید رفع بشود. ضمن اینکه ممکن است قرنطینه فرد تمام بشود و دیگر علائم بیماری را نداشته باشد، اما این کمبود انرژی تا یک یا دوماه بعد ادامه باشد؛ لذا برای اقدام به بارداری لازم است تا زمان بازگشت کامل قوای بدنی صبر کنیم.
اما در ضعف عضوی رحم و تخمدان بیشترین چیزی که مدنظر قرار میگیرد الگوی کار این اعضاست. مثل خونریزی دوران قاعدگی و لکهبینی. بعضی از افراد هستند که با یک سرماخوردگی یا عفونت ویروسی دوماه قطع قاعدگی دارند. این مدت دوماهه در واقع یک ضعف عضوی در ناحیه رحم و تخمدان است که باید تا برطرف شدن آن صبر کنیم.
آیا خانمی که باردار است لازم است اقدامات بیشتری برای پیشگیری نسبتی به سایرین انجام بدهد؟
یک سری توصیههای عمومی مثل رعایت فاصله اجتماعی و استفاده از ماسک وجود دارد. اما توصیههای دیگری هم هستند که افراد معمولا فکر میکنند عمل کردن به آنها سخت است. مثلا ما از افراد مراجعهکننده خود میخواهیم که الگوی خواب خود را اصلاح کنند. در طب سنتی ایرانی اصلاح الگوی خواب در تقویت سیستم ایمنی بدن موثر است؛ و یا درست غذا خوردن و غذا خوردن در ساعات مشخص به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند. بدن ما طبیعت هوشمندی دارد که ساعاتی از شبانهروز برای او مهم است. به عنوان مثال استراحت و به خواب رفتن در ساعات اولیه شب میتواند بسیاری از مشکلات بدن را شناسایی و حل کند؛ بنابراین توصیه همیشگی طب سنتی ایرانی اطلاح سبک زندگی هم در خوردن و نوشیدن و هم در نوع رفتار ما در شبانهروز است. خانمهای باردار باید سعی کنند غذای رستورانی و فست فودی را کمتر مصرف کنند. در خانه زیاد غذای سرخکردنی استفاده نکنند. از مصرف غذای مانده، گوشت مانده و درهم خوری و پرخوری اجتناب کنند تا بدن فرصت این را پیدا کند که عیوب خود را برطرف کند.
زمانی که ما دستگاه گوارش را با درهمخوری و پرخوری درگیر میکنیم در اصطلاح عامیانه طبیعت مدبر بدن ما گیج میشود. یعنی در حالی که در حال مبارزه با عامل بیمازیزا و تقویت بدن است، اما ما توجه او را به سمت دستگاه گوارش میبریم.
دوست دارم این نکته را هم خدمت خانمهای باردار و آنهایی که قصد بارداری دارند بگویم که اولا گاهی آن عامل بیماریزا انقدر در بدن تولید بیماری نمیکند که استرس و اضطراب ناشی از بیماری، بدن را درگیر میکند. دوم اینکه باید بدانیم که ما نقش یک نقش در به پا به دنیا گذاشتن یک انسان داریم. نقش اصلی را خالق و محافظ آن انسان که قرار است به دنیا بیاد، بازی میکند. خدا وقتی جنینی را در بدن یک زن قرار میدهد خودش مراقب اوست و البته مادر نیز وطیفه دارد توصیههای لازم برای مراقبت از جنین را رعایت کند.