به تازگی ویدئویی منتشر شده که در آن یک معمم که ارادتمندانش او را آیت الله تبریزیان مینامند؛ یک کتاب پایه علوم_پزشکی را آتش میزند و دردا که این کار بیسابقه در تاریخ تشیع (یعنی کتابسوزی) از طرف یک به ظاهر روحانی انجام شده است و بیم این که عوام تصور کنند، این عطار با این رفتار واقعا دینشناس است و نشانه دین!
اما بنا به این حدیث شریف که: اذا ظهرت البدع فی أُمَّتِي فَلْيُظْهِرِ اَلْعَالِمُ عِلْمَهُ فَمَنْ لَمْ يَفْعَلْ فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اَللَّهِ (وقتی یک بدعت تازه- پیرایه جدید به دین- ظهور کرد. وظیفه دانا آن است که دانش خود را اظهار کند؛ که اگر این کار را نکرد، لعنت خدا بر او باد) چند نکته باید درباره پدیدهی موسوم به طب_اسلامی و رفتار فرقهی نامبرده شده عرض شود:
۱- بنا به گفتهی بسیاری از علما، ما امری مستقل به نام طب اسلامی نداریم. زیرا خصوصیت دانش تجربی، ازمایشپذیری و قابلیت تخطئه است. وقتی امری قابل خدشه را به امام معصوم نسبت میدهیم و مخالفت با ان را با مخالفت با امام جلوه میدهیم؛ دقیقا همان کاری را با دین میکنیم که کشیشهای قرون وسطی با طریقت نصرانی انجام دادند. آنها از حیث نافهمی تصور کردند، نقشه منظومه شمسی هم در کتاب مقدس است و شد آنچه نباید میشد.
۲- هیچ حدیث و سیرهای نیست که در آن معصومین مردم را از فراگیری یا استفاده از طب متعارف عمومی نهی کرده باشند.کما اینکه پیامبر و امامان نیز به وقت نیاز از این علم و دانشمندان آن استفاده میکردند. معروفترین حکایت این موضع، مربوط به زمان ضربت خوردن امام متقیان است که در تواریخ آمده امام مجتبی(ع) پزشکی غیر مسلمان برای مولا حاضر کردند. یا اینکه خود پیامبر بارها فرمودند: #اطلبواالعلمولوبالصین (علم بجویید حتی اگر لازم باشد برای آن به چین بروید) که در تفاسیر فرمودهاند مصداق مهم دریافت علم از کفار در زمان پیامبر و معصومین همین علم پزشکی بوده است. بنابراین چیزی که تبریزیان و حواریونش میگویند، مخالفت واضح با روش معصومین است.
۳- به قول آیتالله #فاطمی_نیا اگر از ضعف سند و اسرائیلیات ممزوج احادیث پزشکی بگذریم، میراث حدیثی تشیع بیشتررمرتبط با سلامت و پیشگیری است و نه درمان و تشخیص.
غیر از برخی نسخهها که(مانند رساله ذهبیه) علیالاصول من باب اعانت ظالم مشکوک و مردود است اگر بپذیریم معصوم برای بیماری چیزی تجویز کرده، چون حال بیمار را نمیدانیم، استفاده از آن نسخه عقلا جایز نیست.
۴- به قول حکیم #جوادی_آملی اگر بر اساس حدیث صحیح عقل را پیامبر درون بدانیم همه دستاوردهای عقلی مفید بشر مانند علم پزشکی مانند دین محترم و مقدس است. چه اینکه دین محصول فهم بشر از پیامبر برون است و علم محصول دریافت او از پیامبر درون!
چه اینکه همانطور که ما در فهم دین نیز به مقتضای ظرفیت خودمان دچار نقصان هستیم و ممکن است چیزی از دین، را دین فرض نماییم ، در فهمیدن سایر امور عقلی نیست احتمال این اشتباه است.
بر اساس طرحی که آیتالله جوادی در کتاب "جایگاه عقل در هندسه معرفت دینی" ارائه دادند؛ همه دستاوردهای علمی مفید بشر به مقتضای بهرهگیری از رسول درون مقدس و آیت خداست. این کتابسوزی با سوزاندن کتب ارجمند دینی ما فرقی ندارد.
۵- واضح است که طب مدرن یک گام پس از طب سنتی است و هیچ کس منکر تلاشهای تجربی(و نه حدیثی و اصولی) حکمای قدیم مانند بوعلیسینا و بقراط و ... و آثار مهم و مفید آن نیست. چیزی که به عنوان طب_مکمل میتواند در کنار طب مدرن برای سعادت بشر به کار گرفته شود.
محمد صادق دهنادی