پوتین چرا به عربستان رفت؟

شعیب بهمن، در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه طی این سال ها روابط روسیه با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس روابطی پیچیده و پر فراز و نشیبی بوده و باید این موضوع را در قالب سیاست خاورمیانه‌ای دولت مسکو مورد بررسی قرار داد تصریح کرد: اکثر کشورهای حوزه خلیج فارس چه در دوران جنگ سرد و چه بعد از فروپاشی شوروی جزء متحدین نزدیک غرب و آمریکا محسوب می‌شدند و هیچ گاه رابطه گسترده و نزدیکی بین آنها و مسکو نبوده است، اگرچه طی این سال‌ها مسائلی همچون موضوع انرژی باعث شده که هر دو طرف به یکدیگر توجه داشته باشند.

وی با بیان اینکه با توجه به نقش عربستان در منطقه خلیج فارس روابط با این کشور بیشتر از گذشته مورد توجه روسیه قرار گرفته است، گفت: البته این روابط با چالش‌هایی نیز روبرو بوده است. چنانکه در دهه 90 میلادی سعودی‌ها از مبارزان چچنی حمایت می‌کردند و در بحران سوریه نیز ریاض و مسکو دو رویکرد متفاوت نسبت به این موضوع داشتند و از نظر امنیتی به این بحران با زاویه‌های متفاوتی نگاه می‌کردند.

این کارشناس مسائل روسیه با بیان اینکه ظرف سال‌های اخیر دو طرف به خصوص مسکو تلاش کرده که روابط خود را با کشورهای این حوزه در زمینه اقتصادی و تجاری گسترش دهد، ادامه داد: با توجه به وابستگی کشورهای این منطقه به آمریکا و غرب علی رغم اینکه بین مسکو و کشورهای حاشیه خلیج فارس تفاهم‌نامه‌های متعددی انعقاد شده ولی این سیاست با موفقیت همراه نبوده است و چالش‌های سنتی مانع از آن بوده که روابط روسیه با کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله عربستان در حوزه اقتصادی گسترش پیدا کند.

وی با بیان اینکه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با توجه به نزدیکی‌شان به آمریکا نمی‌توانند به بازیگر نزدیکی برای روسیه تبدیل شوند در مورد اهداف سفر پوتین به ریاض گفت: سفر پوتین به این کشور در راستای مناسبات دو جانبه ریاض و مسکو انجام شده است. چنانچه سال گذشته نیز پادشاه عربستان به مسکو سفر کرده بود.

بهمن افزود: روس‌ها به دنبال این هستند که تا حد ممکن متحدان سنتی آمریکا در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه را از واشنگتن دور کنند. کاری که در برابر ترکیه انجام دادند چنانکه در حال حاضر رویکرد ترکیه در مورد مسائل و تحولات منطقه به روسیه نزدیک‌تر است و برای اولین بار یک کشور عضو پیمان ناتو از روسیه سامانه موشکی خریده است.

این کارشناس مسائل روسیه ادامه داد: در همین راستا شاهد این بودیم که بعد از حملات صورت گرفته به آرامکو پوتین به سعودی‌ها هم پیشنهاد داد که آنها از مسکو سامانه موشکی تهیه کنند. بنابراین همانطور که اشاره شد استراتژی روسیه دور کردن متحدان سنتی واشنگتن از این کشور است ولی واقعیت این است که وابستگی کشورهای منطقه خلیج فارس به آمریکایی‌ها و غرب آنقدر زیاد است که عملا تحقق چنین موضوعی به راحتی امکان پذیر نیست و حتی اگر خود این کشورها نیز تمایلی به این موضوع داشته باشند آمریکایی‌ها به آنها چنین اجازه‌ای را نمی‌دهند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا در جریان مذاکرات مقامات سعودی و مسکو بحثی در مورد ایران نیز صورت گرفته است، گفت: قطعا در این ارتباط گفت‌وگو شده است و حتی اگر روس‌ها چنین موضوعی را مطرح نکرده باشند سعودی‌ها این موضوع را پیگیری کرده‌اند و درخواست‌هایی از طرف روس داشته‌اند تا وارد پروسه کاهش تنش بین ایران و عربستان شود.

وی ادامه داد: به نتیجه رسیدن این رایزنی‌ها مستلزم این است که سعودی‌ها رفتار خود در منطقه را تغییر دهند که آغاز این موضوع همانطور که مقامات ایران گفته‌اند پایان جنگ یمن است. اگر سعودی‌ها رفتار خود را در منطقه تغییر دهند ایران و عربستان می‌توانند حتی بدون میانجی نیز با یکدیگر مذاکره کنند و به نتیجه برسند.