چگونه افکار منفی را از خود دور کنیم؟
چگونه افکار منفی را از خود دور کنیم؟ شخصی می گوید من خیلی افکار منفی دارم باید چه کنم؟ درمان سریع افکار منفی بستگی به اراده و تلاش افراد دارد. در این مطلب قصد داریم به درمان افکار منفی و دعاها و راه های معنوی درمان آن بپردازیم.
راه های درمان افکار منفی
داشتن افکار منفی که ناشی از قرار گرفتن در موقعیت‌های مختلف هست، میتواند مانعی برای رفاه ما باشد. این راهکار‌ها را به کار ببندید.
۱. شناختن افکاری را که باعث ناراحتی شما میشوند
وقتی به افکار منفی خود فضای بیشتری می‌دهید، باعث میشود که حالتان بدتر شود. شما نمی‌توانید روی چیزی که از آن آگاه نیستید، قبول ندارید یا کم‌اهمیت می‌دانید کار کنید. با شناخت افکار خود می‌توانید آن‌ها را تجزیه و تحلیل کنید و تشخیص دهید که آیا آن‌ها ویژگی مشترکی دارند یا خیر. وقتی شروع به جستجوی ریشه افکار خود می‌کنید، متوجه می‌شوید که بسیاری از آن‌ها مغرضانه هستند و تنها برشی از یک واقعیت بزرگ‌تر را ایجاد میکنند. زمانی که به این نتیجه رسیدید، می‌توانید در مورد انعطاف پذیرتر کردن آن‌ها فکر کنید. در روان درمانی، این تکنیک به عنوان یک تکنیک بازسازی شناختی شناخته میشود. شما می‌توانید این درمان را با اقدامات خود شروع کنید یا از یک متخصص کمک بگیرید.
۲. افکار خود را پاک کنید
به موقعیتی که شما را رنج میدهد فکر کنید. واقعا چند درصد افکارتان واقعیت دارد و چند درصد آن ناشی از فرضیات شما است؟ در پایان، شاید بتوانید ببینید که فرضیه‌ها و ترس‌های زیادی وجود دارد که محصول تخیل شما هستند. آن‌ها دقیقا بر اساس چیزی که فکر می‌کنید قرار نیست رخ دهد. اغلب، حتی زمانی که موقعیت ترسناک یا رویدادی که شما را نگران می‌کند اتفاق بیفتد، متوجه می‌شوید که این‌ها برخلاف چیزی که فکر می‌کردید چندان جدی نیستند.
۳. یاد بگیرید که مرز‌های افکار خود را تعیین کنید
مهم نیست که چند بار به یک مشکل فکر می‌کنید، ممکن است امروز راه حلی در دست نداشته باشید. اگر اجازه دهید ذهنتان خنک شود و استراحت کند، متوجه می‌شوید که می‌توانید دیدگاه خود را نسبت به آن به دست آورید و راه دیگری برای نزدیک شدن به موضوع پیدا کنید. گاهی اوقات، فقط باید قبول کنید که تسلیم شوید. دانستن اینکه چگونه از مشکل دوری کنید، راهکار مناسبی برای پیدا کردن راه‌حل است.
۴. تکنیک‌های آرام سازی را تمرین کنید
انجام تمرینات تنفسی، مدیتیشن و پیاده‌روی در فضای باز به شما کمک میکنند تا ذهن خود را آرام کنید، در زمان حال زندگی کرده و از گرفتار شدن در مسائل گذشته یا مشکلات آینده جلوگیری کنید.
۵. کاری کنید که در طول روز اتفاقات خوشایندی برایتان بیفتد
مهم است که به طور روزانه با لحظات دلپذیری از زندگی خود ارتباط برقرار کنید: یک قهوه داغ در ابتدای روز، لذت بردن از یک تکه شکلات، پیاده روی، اختصاص دادن زمان برای اوقات فراغت و تفریح، باعث کاهش استرس شما میشود و به بدنتان کمک می‌کند تا هورمون‌های لذت و شادی را تولید کند.
۶. اطراف خود را با افراد مثبت احاطه کنید
برای همه ما اتفاق افتاده است که پس از گذراندن مدتی با کسی، احساس می‌کنیم انرژیمان تمام شده است. بسیاری از مردم تمایل دارند به شیوه‌ای منفی و ناسالم زندگی کنند، همیشه شکایت میکنند و از انجام راه‌حل‌های ممکن اجتناب میکنند. دلایلی وجود دارد که گاهی اوقات این را توجیه می‌کند، اما نگرش شما تفاوت بزرگی در زندگی روزمره ایجاد می‌کند. به همین دلیل مهم است که وقت خود را با افرادی بگذرانید که هیچ‌وقت روی افکار منفی و اتفاقات بد تمرکز نمی‌کنند.
۷. فهرستی از کارت‌ها یا نشانه‌های بصری تهیه کنید
راه دیگر برای پاک کردن افکار بد، استفاده از منابع بصری برای کمک به توقف سیل افکار منفی است. به عنوان مثال، پس از شناسایی افکار مزاحم، می‌توانید نسخه‌های جایگزین آن‌ها را یادداشت کنید. به این ترتیب، مغز خود را از تمرکز بر افکار بد شناخته شده منحرف می‌کنید. برای مثال، شخصی که می‌ترسد در غیاب او از خانه‌اش دزدی شود، ممکن است بنویسد: «کسانی در خیابان هستند که می‌توانند از این اتفاق جلوگیری کنند» یا «من بار‌ها بیرون رفته‌ام، ولی هیچ اتفاق بدی نیفتاده است.»
۸. افکار و تجربیات مثبت خود را تقویت کنید
اگر ترس از سخنرانی در جمع دارید و توانستید در مقطعی موفق شوید در جمع صحبت کنید، این موفقیت را برای خود تصدیق کنید. در مورد آن و احساسات مثبتی که دریافت کردید فکر کنید. به این ترتیب، پیوند‌های عصبی خود را با یک تجربه لذت‌بخش آشنا می‌کنید که قبلاً برایتان ترس‌آور بوده است.
۹. به برخی از خاطرات جمعی روی آورید
وقتی احساس کردید که وارد یک حلقه منفی شدید، یک خاطره دوست داشتنی میتواند ذهن شما را از افکار بد رها کند. به عنوان مثال، به تعطیلات خانوادگی در ساحل‌ای تفریحاتی که داشته‌اید فکر کنید. با حواس خود در اطراف آن تجربه و تمام احساساتی که به وجود آمد ارتباط برقرار کنید. با گذشت زمان، تمرکز بر خاطرات احتمالی بسیار مهم است تا قدرت خود را از دست ندهند. به خاطرات خوب روی بیاورید تا افکار منفی را جابه‌جا کنید و به آن‌ها فضایی در ذهنتان ندهید.
بیشتر بخوانید:
۱۰. پرت کردن حواس و توجه به یک چیز دیگر
وقتی سعی دارید ذهن تان را از افکار منفی دور کنید، یک ترفند رایج این است که تلاش کنید به چیز دیگری فکر کنید تا حواس تان پرت شود. ذهن در جستجوی مسائل جدید است تا روی آن‌ها متمرکز شود و خیالتان را درآسودگی و آرامش رها کند. این حواس پرت کردن مفید است، اما عجیب است که پژوهش‌ها نشان میدهد این شیوه وقتی نتیجه دارد که با یک موضوع حواس تان را پرت کرده یا بعبارتی دیگر روی یک چیز متمرکز شوید تا ذهن تان سردرگم نشود. دلیلش هم این است که ذهن بی هدف، ناراحتی و غم دربردارد. پس بهتر است روی یک موزیک خاص یا یک برنامه تلویزیونی و یا یک کار خاص متمرکز شوید.
۱۱. برای دور کردن افکار منفی، استرس نداشته باشید
هجوم افکار سمج و بهم ریختگی افکار، استرس برانگیز است و انرژی ذهنی کمی برای مقابله با این افکارآزاردهنده برای مان باقی میگذارد. از نظر علمی این یک رویکرد بد و نامناسب است و در حقیقت استرس باعث میشود این افکارناخواسته، با قدرت بیشتری به ذهن برگردند.
۱۲. پرداختن به این افکار را به زمان دیگری موکول کنید
وقتی سعی می‌کنید این افکار را پس بزنید و در عوض آن‌ها قویتر شده و برمیگردند، موکول کردن آن‌ها به زمانی دیگر میتواند موثر باشد. دانشمندان روی افرادی که افکارپریشان و همیشگی داشتند مطالعه کردند و از آن‌ها خواستند اضطراب شان را به تعویق بیندازند و یک زمان ۳۰ دقیقه‌ای مشخص به نام " زمان اضطراب " برای این افکار در نظر بگیرند ومعلوم شد این روش برای طفره رفتن از افکار منفی سودمند بوده است؛ بنابراین تمام افکارپریشان کننده تان را به یک زمان خاص موکول کنید تا در زمان‌های دیگر ذهن تان استراحت کند و آرامش داشته باشد.
۱۳. تناقض درمانی
چطور میشود اگر بجای سرکوب کردن یک فکر آزاردهنده و سمج، مثلا مرگ، روی آن مستقیما متمرکز شوید؟ به نظر میرسد تمرکز روی یک موضوع، باعث دور شدن آن از ذهن نشود، اما تحقیقات نشان میدهد این اتفاق می‌افتد. طبق قانون " درمان مواجهه ای": برای مثال، آن‌هایی که عنکبوت هراسی داشتند، وقتی بطور جدی وبه آرامی با عنکبوت‌ها مواجه شدند، ترس شان کم کم مهو شد. البته این شیوه برای بی دل و جرات‌ها نیست، اما محققان عقیده دارند این روش میتواند برای رهاشدن از افکار منفی در مورد کسانی که دچار وسواس‌های مدام و جدانشدنی از ذهن هستند رفتار‌های وسواسی شدید و غیرارادی از خود نشان میدهند مفید باشد.
۱۴. پذیرفتن این افکار
شواهد و یافته‌ها نشان میدهد اگر بجای مبارزه با افکار منفی، سعی کنیم آن‌ها را بپذیریم بهتر است. جنگیدن با افکار ناراحت کننده درست مانند دست وپا زدن در باتلاق است. به افکارتان نگاه کنید، تصور کنید سرباز‌هایی که این افکار را باخود حمل میکنند با رژه از گوش هایتان بیرون می‌آیند، اجازه دهید این سرباز‌ها مقابلتان رژه بروند درست مانند یک نمایش کوچک. با این افکار نجنگید ومجبورشان نکنید از شما دور شوند، فقط تماشای شان کنید که رژه میروند.
۱۵. عمیق فکر کنید
مدیتیشن و تفکر عمیق باعث ایجاد نگاهی از روی همدردی و دلسوزی نسبت به افکار منفی میشود بدون آنکه قضاوت شان کند و شیوه‌ای موثر برای رهایی از افکار منفی است.
۱۶. خودتان را تصدیق کنید
خود تصدیقی، تازه‌ترین شیوه‌ی درمانی در روانشناسی است. به ویزگی‌ها و باور‌های مثبت تان فکر کنید تا اعتماد بنفس اجتماعی تان بالا برود و خودکنترلی تان تقویت شود. این شیوه برای رها شدن از شر افکار منفی سودمند است.
۱۷. افکار منفی تان را روی کاغذ بیاورید
نوشتن درباره عمیق‌ترین افکار و احساسات تان، فواید زیادی برای سلامت روان دارد. اگر با هیجان و احساس درمورد خودتان بنویسید به شما درخلاص شدن از افکار آزاردهنده کمک خواهد کرد.
دوری از افکار منفی در قرآن کریم
اگر بخواهیم سوره‌ای را در قرآن کریم به عنوان سوره مثبت اندیشی انتخاب کنیم شاید سوره مبارکه ضحی یکی از بهترین انتخاب‌ها باشد چرا که سرتاسر این سوره در باره مثبت اندیشی و یاد آوری نعمت‌هایی است که خداوند به انسان داده است.
وَلَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَى* أَلَمْ یَجِدْکَ یَتِیمًا فَآوَى *وَوَجَدَکَ ضَالًّا فَهَدَى * وَوَجَدَکَ عَائِلًا فَأَغْنَى * فَأَمَّا الْیَتِیمَ فَلَا تَقْهَرْ * وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ * وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ؛
البته به زودى پروردگارت (آن قدر) به تو عطا کند که خشنود شوى آیا تو را یتیم نیافت پس جاى و پناه داد؟ و آیا تو را یگانه زمان و تنها نیافت، پس جهانى را به دورت جمع نمود و تو را ناآگاه (از معارف دینى) یافت پس (به وسیله وحى) هدایت نمود و تو را فقیر و نیازمند یافت پس بی نیاز کرد پس یتیم را هرگز خوار و رانده مساز و با سائل خشونت مکن و مران و از نعمت پروردگار خویش [با مردم] سخن گوى.
سوره‌ای که با تمام سختی‌های پیامبر در مسیر رساندن پیام الهی با مثبت اندیشی و بیان نعمت‌های فراوانی که پیامبر از آن‌ها بهره‌مند است انرژی ویژه‌ای را به پیامبر عطا کرد تا بتواند با نیروی بیشتری به رسالت خود ادامه دهد.
ذکر برای دور شدن افکار منفی
دعا یکی از راه‌های ارتباط با پروردگار هستی به شمار می‌رود که گاهی اوقات آرامش بی نظیری را به فرد دعا کننده می‌بخشد. دل انسان تنها با یاد خدا آرامش می‌یابد. از همین رو نیز دعا‌هایی برای دوری از افکار منفی که برای آرامش، اعصاب و روان در قرآن توصیه شده اند، راهی مطمئن جهت کسب آرامش درونی و آرامش اعصاب و روان است.
دعا برای رفع اضطراب
دست یابی به آرامش اعصاب و روان تنها باآرامش درونی به دست می‌آید. همه انسان‌ها به خصوص مومنان می‌دانند که یاد خدا آرامش بخش دل‌ها است و به همین خاطر پناه بردن به خدا را راهی مطمئن برای رفع دلشوره می‌دانند.
فردی که اعصاب و روان خویش را کنترل نماید، دیگر خشمگین و ناراحت نخواهد بود. پروردگار عالم یکی از خصوصیات انسان‌های پارسا و مومن را "کظم غیظ" و عفو از مردم می‌داند و می‌فرماید: مومنان به هنگام عصبانیت خشم خود را فرو می‌برند و از اشتباه مردم در می‌گذرند و همانا خداوند نیکوکاران را دوست دارد.
راه‌های معنوی رسیدن به آرامش اعصاب و روان و رفع دلشوره
- پناه بردن به خدا
- وضو گرفتن با آب سرد
- دور نمودن علل خشم از خود
- صبر پیشه کردن
- دعا برای آرامش یافتن
- نماز
- یاد خدا کردن
بی شک دعا، نیایش، نماز، توبه، یاد خدا و صبر از موثرترین احیاگران روح و روان انسانی است که موجب رفع دلشوره و استرس می شوند.
سوره‌های قرآنی برای دست یابی به آرامش
دعا و ذکر آرامش بخش انسان‌ها است. ازجمله رایج‌ترین دعا‌های آرامش عبارتند از:
۱_ ماشاءَ الله لا حَولَ وَ لا قوّهَ اِلّا باللهِ العَلِیَّ العظیم
با نیتی صادقانه و قلبی اگر این ذکر را بگویید تاثیر زیادی در کسب آرامشتان خواهید دید.
۲_ میرزا احمد آشتیانی در کتاب هدیه احمدی آورده است که علامه طباطبایی صاحب تفسیر المیزان فرموده اند: برای رسیدن به آرامش در حالت نشسته و ایستاده دست خود را روی سینه بگذارید و چندین مرتبه آیه ۲۸ سوره رعد را بخوانید:
الذّینَ امَنوا و تَطمَئِنُّ قُلوبُهُم بذِکرِ اللهِ اَلا بذِکرِالله تَطمَئِنُ القلوب
آرامش بخش‌ترین دعا برای آنان که به خدا ایمان دارند.
حجت الاسلام صحفی در این باره روایت می‌کند: در اواخر عمر علامه طباطبایی از ایشان خواستم تا پیشنهادی جهت آرامش روان بدهند و ایشان فرمود دستت را در حالت ایستاده یا نشسته بر روی سینه ات بگذار و چندین بار آیه "الذّینَ امَنوا و تَطمَئِنُّ قُلوبُهُم بذِکرِ اللهِ اَلا بذِکرِالله تَطمَئِنُ القلوب " را ذکر کن. معنی را می‌توان به صورت این که: کسانی که ایمان آورده اند و دل هایشان با یاد خدا آرام می‌گیرد، آگاه باش که با یاد خدا دل‌ها آرامش می‌یابد. خلاصه نمود.
شکرگذار بودن مایه آرامش روان است
طول روز به تفصیل درمورد نعمت‌های الهی و الطاف خداوند نسبت به خود فکر کنید و شکر تمامی نعمت هایتان باشید. از پروردگار عالم و اهل بیت (ع) یاری بطلبید و با نیروی مضاعف به زندگی تان بپردازید. آگاه باشید که محبت خداوند نسبت به بندگانش توصیف ناپذیر است و نمی‌توان آن را محدود کرد. " اَلا بذِکرِالله تَطمَئِنُ القلوب" گواه روشنی است که وجود خدا و حس حضور او مایه آرامش بندگان است.
دعا برای رفع افکار منفی رسیدن به آرامش
هم چنین با خواندن دعا‌های دیگر مفاتیح الجنان هم چوندعای کمیل، دعای ندبه، دعای مکارم الاخلاق، مناجات شعبانیه، زیارت عاشورا، زیارت جامعه کبیرمی توان از نگرانی‌ها و اضطراب‌ها دور شد. خواندن قرآن موجب رفع دلشوره و کسب آرامش میشود. سوره‌هایی نظیر احقاف هر جمعه، مداومت بر سوره‌های ق، عصر و هم چنین آیت الکرسی نیز در آرامش شما بی تاثیر نخواهند بود.
مداومت بر استغفار و گفتن ذکراستغفر الله ربی و اتوب الیه و ذکر لا حول و لا قوه الا با الله العلی العظیم نیز بر رفع پریشانی بسیار موثر است.
دعا برای رفع و دفع ترس و وحشت
حلبی روایت می‌کند که فردی نزد امام جعفر صادق علیه السلام رفت و گفت: زمان تنهایی وحشت زده می‌شوم و غم و اندوه مرا فرا می‌گیرد، ولی در بین مردم چنین حسی ندارم.
امام فرمود: در ابتدا دستت بر روی قلبت بگذار و بگو: بسم الله.
بعد دستت را بر روی قلبت کشیده و ۷ مرتبه بگو:
أَعُوذُ بِعِزَّةِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِقُدْرَةِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِرَحْمَةِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِجَلَالِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِعَظَمَةِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِجَمْعِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِرَسُولِ اللَّهِ وَ أَعُوذُ بِأَسْمَاءِ اللَّهِ مِنْ شَرِّ مَا أَحْذَرُ وَ مِنْ شَرِّ مَا أَخَافُ عَلَی نَفْسِی
آن شخص آن چنین کرد و بعد گفت به لطف خدای متعال ترس و وحشت از من زدوده شد و به آرامش رسیدم. (بحار الانوار ج ۹۵ ص ۱۳۸)
راه حل معنوی برای آرامش روحی و دوری از افکار منفی
برای افزایش حوصله و صبر خود هرشب قبل از خواب سوره مبارکه عنکبوت را قرائت کنید.
هم چنین امام صادق (ع) در روایتی فرموده است که در شگفتم برای فردی که از ۴ چیز می‌ترسد، چگونه به ۴ کلمه پناه نمی‌برد!
فردی که ترس بر او غلبه کرده است به ذکر " حسبنا الله و نعم الوکیل" سوره آل عمران آیه ۱۷۱ پناه ببرد.
افراد اندوهگین به ذکر " لا اله انت سبحانک انی کنت من الظالمین " سوره مبارکه انبیا آیه ۸۷ پناه ببرند.
افرادی که مورد حیله و مکر قرار گرفته اند به ذکر" افوض امری الی الله، ان الله بصیر بالعباد" سوره مبارکه غافر آیه ۴۴ پناه ببرند.
برای کسانی که خواستار دنیا و زیبایی‌های دنیا هستند بهتر است به ذکر " ماشاءالله لاحول و لاقوه الا بالله" سوره مبارکه کهف آیه ۳۹ پناه ببرند.
بی شک همه ما انسان‌ها در بسیاری از اوقات زندگی خود دچار اضطراب و نگرانی می‌شویم و به همین جهت لازم است تا بدانیم در این شرایط باید چه کنیم. امید است با خواندن آموزه‌های دینی و دعا‌های گفته شده آرامش به عنصری جاویدان و همیشگی در زندگیتان تبدیل گردد.
چگونه افکار مثبت را جایگزین افکار منفی کنیم؟
اگر میخواهید در زندگی خود پیشرفتی را مشاهده کنید چاره‌ای جز این ندارید که افکار منفی را از ذهن خود کاملا پاک کنید و افکار مثبت را جایگزین آن کنید پس همین حالا به پشت بام ذهن خود بروید و آنتن‌های ذهنتان را تنها به سوی ایستگاه‌هایی تنظیم کنید که شبانه روز امواج مثبت پخش می‌کند، کاری کنید که کارکنان ایستگاه‌های منفی از شدت بیکاری اخراج شوند.
دلتان را تبدیل به اقیانوسی آرام کنید نه یک گرداب خروشان.
تنها انسان‌هایی که از روح آرام برخوردار هستند می‌توانند از زندگی خود لذت ببرند و برای اینکه از روح آرامی برخوردار باشیم باید دریاچه دلمان را به اقیانوس معنویت و دریا‌های آرام الهی وصل کنیم وگرنه کسانی که دلشان دریاچه است و از همه طرف بسته است و راهی به اقیانوس ندارد بعد از مدتی این دریاچه تبدیل به نمک زار و لجن زاری میشود که همه از آن فرار میکنند
کسانی که دلهایشان دریاچه‌ای کوچک است و به هیچ اقیانوسی راه ندارد با کوچکترین حادثه‌ای مضطرب میشوند برعکس کسانی که دلشان به اقیانوش الهی وصل است که هیچ طوفانی نمیتواند کوچکترین اضطرابی به ان‌ها وارد کند به همین خاطر است که خداوند متعال در مورد کسانی که دریاچه وجودشان را به اقیانوس عظیم الهی وصل کرده اند می‌فرماید: (الَّذِینَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ: همان کسانى که ایمان آورده اند و دلهایشان به یاد خدا آرام می یابد آگاه باشید که دل‌ها تنها به یاد خدا آرام می یابد)
گردآوری: تابناک جوان
منابع: همشهری آنلاین / بهداشت نیوز / باشگاه خبرنگاران جوان / تبیان