علياصغر مونسان با بيان اينکه پيگيريهاي وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايعدستي با همکاري معاونت حقوقي رياست جمهوري، سرانجام منجر به بازگرداندن ۱۷۸۳ لوح هخامنشي شد، افزود: تاکنون در سه مرحله در سالهاي ۱۳۲۷ (۱۷۹ قطعه)، ۱۳۲۹ (۳۷هزار قطعه) و ۱۳۸۳ (۳۰۰ قطعه) بخشهايي از اين مجموعه به ايران بازگردانده شده است اما بازگشت محموله چهارم با حواشي زيادي همراه بود و در سال ۲۰۰۴ تبديل به موضوع حکم دادگاه داراييهاي کشفشده در دادگاه بخش شمالي الينويز ايالات متحده شد که شاکيان به دنبال توقيف اموال دولتي ايران بودند تا دادگاه را قانع کنند حکم پرداخت غرامت را به نفع آنها و عليه دولت ايران قبل از دعوي صادر کند.
او با بيان اينکه در بخشي از رسيدگي اداري مربوط به حکم احضار دادگاه، دانشگاه شيکاگو به دادگاه ايالتي تأکيد کرد که آثار تخت جمشيد در امان است، افزود: دانشگاه شيکاگو تا زماني که مراحل رسيدگي حکم دادگاه مشخص نشده، اشيا را به ايران بازنميگرداند، مگر اينکه حکم توسط دادگاه ايالتي اجرا شده يا مجوز داده شود.
وي به تاريخچه بازگشت اين الواح اشاره کرد و گفت: در ۲۷ مارس ۲۰۱۴ دادگاه ايالتي درخواست طرح دعوي خلاصه قضاوتهايي که توسط جمهوري اسلامي ايران و موسسه شرقشناسي ارائه شده بود را پذيرفت و هيچ پايه و اساس قانوني را براي توقيف آثار تخت جمشيد پيدا نکرد. قضاوت به نفع ايران و موسسه شرقشناسي شيکاگو تمام شد و شاکيان اين قضاوت را براي تجديدنظر به شعبه هفتم دادگاه تجديدنظر آمريکا ارسال کردند. دادگاه عالي ايالت متحده نيز طرح دعوي را قبول کرد و در ۲۱ فوريه ۲۰۱۸ دادگاه عالي بهاتفاق آرا تاييد کرد که متون تخت جمشيد به دنبال بخش ۱۶۱۰ (g) FSIA نميتوانند توقيف شوند. براي گرفتن اين تصميم در مورد اين آثار ۱۴ سال طرح دعوي سپري شد.
وزير ميراثفرهنگي، گردشگري و صنايعدستي ادامه داد: پس از رأي دادگاه، موسسه شرقشناسي ليست بيش از ۱۷۸۰ گلنبشته را براي خروج دائمي از اداره کنترل داراييهاي خارجي آمريکا (اوفک) درخواست کرد و اوفک نيز پس از بررسي طولانيمدت موافقت خود را با خروج فهرست فوق اعلام کرد. بدين منظور پروفسور کريستوفر وودز، رئيس مؤسسه شرقشناسي دانشگاه شيکاگو، پروفسور متيو استولپر، استاد آشورشناسي مؤسسه شرقشناسي دانشگاه شيکاگو و خانم لورا آلساندرا امين اموال الواح تخت جمشيد در مؤسسه شرقشناسي اين مجموعه را به مقصد موزه ملي ايران همراهي کردند تا رئيس مؤسسه، چهارمين مجموعه اين آثار را به مقامات وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايعدستي در تهران هشتم مهر ۱۳۹۸ تحويل دهند.
او با بيان اينکه هنوز حدود ۱۷ هزار گلنبشته سالم و قطعات شکسته در مؤسسه شرقشناسي نگهداري ميشود که براي انتقال قطعي به ايران نياز به اقدامات اين موسسه براي دريافت مجوز از اوفک است، ادامه داد: الواح اداري باروي تخت جمشيد حاوي اطلاعات ارزشمندي در مورد مديريت منابع و راهها، روابط اجتماعي و دستمزدها و اقتصاد جامعه هخامنشي است. موزه ملي ايران براي آشنايي بيشتر هنردوستان با اين مجموعه ارزشمند نمايشگاهي از آثار مذکور را در موزه ايران باستان برگزار ميکند.
پنجم مهر سال گذشته نيز همزمان با بازگشت رييسجمهوري از مقر سازمان ملل متحد در نيويورک، سرباز هخامنشي که حدود ۸۰ سال پيش بهصورت غيرقانوني از ايران خارج شده بود، همراه با او به کشور برگردانده شد. اين نقش برجسته يازدهم مهر سال ۹۷ به سازمان وقت ميراثفرهنگي، صنايعدستي و گردشگري تحويل داده شد و چند روز بعد در موزه ملي ايران رونمايي شد و سپس در شهرهاي مختلف کشورمان به نمايش گذاشته شد.