جغدها با آن ظاهر و ویژگیهای منحصر به فردشان یکی از جذابترین پرندگان دنیا به شمار میروند. ۲۵۰ گونهی مختلف از این پرنده وجود دارد که هر کدام شکل و اندازهی متفاوتی دارند، از گونههای کوچک ۱۲ سانتیمتری گرفته تا گونههای بزرگی نزدیک به ۹۱ سانتیمتر. اما حتی گونههای کوچک جغد هم ذاتاً شکارچی هستند و منقار و چنگالهای تیزی دارند که از آنها برای شکار و خوردن حیوانات کوچکی مثل حشرات، جوندگان و خزندگان استفاده میکنند. حتماً میدانید که جغدها معمولاً در هنگام شب فعال هستند و میتوانند سر خود را تقریباً کامل بچرخانند. اما حقایق جالب زیاد دیگری هم دربارهی این پرندگان شگفت انگیز وجود دارد که در ادامه به تعدادی از آنها خواهیم پرداخت.
۱- نه کره چشم، بلکه «لوله چشم» دارند
کره چشم همیشه هم گرد و کروی نیست. در واقع کره چشم جغدها لولهای شکل و دراز است و نمیتواند مانند کره چشم انسانها و بسیاری از دیگر حیوانات به اطراف بچرخد، چون با استفاده از استخوانهایی به نام حلقههای صلبیهای محکم در جای خود ثابت مانده. مانند دیگر حیوانات شب زی، جغدها دید بسیار قویای دارند و میتوانند در تاریکی به خوبی ببینند. اما از آنجایی که نمیتوانند کره چشم هایشان را تکان دهند، برای دیدن اطراف باید کل سر خود را حرکت دهند.
۲- غذای خود را یکجا میبلعند
جغدها بعد از بلعیدن شکار بی نوای خود، استخوان ها، موها و دیگر قسمتهای غیر قابل هضم آن را بعداً یکجا، در حالی که محکم به هم فشرده شده اند، استفراغ میکنند. اندازهی این مواد به هم چسبیده، بسته به اندازهی جثهی جغد، میتواند به ۱۰ سانتیمتر برسد. این تودههای فشرده معمولاً ابتدا که از دهان جغد خارج میشوند رنگی سیاه و براق دارند و بعد از خشک شدن به رنگ خاکستری درمی آیند.
۳- مثل سنجابها غذای خود را مخفی میکنند
جغدها غذای خود را یکجا میبلعند، اما اگر فرصت آن را نداشته باشند که فوراً این کار را انجام دهند، شکار خود مثل موش را در میان شاخ و برگ درختان، انبوه سنگها یا سوراخهای درون درختان مخفی میکنند. بعضی جغدها بیشتر از حشرات تغذیه میکنند، در حالی که بعضی دیگر به خوردن قورباغه ها، مارمولک ها، جوندگان، پرندگان و حتی راسوهای گندناگ علاقه دارند.
۴- گوشهای بعضی جغدها نامتقارن است
بعضی جغدها دو دسته پر شبیه به گوش، روی سرشان دارند، اما آنها گوش هایشان نیستند. گوشهای جغدها درواقع دو شکافی هستند که دو طرف سر آن ها، زیر پرهایشان قرار دارند. در دهانهی مجرای گوش آنها یک پردهی پوستی به نام حلزون وجود دارد که جغدها میتوانند با استفاده از عضلات کوچکی که در صورت شان وجود دارد، آن را باز کنند. بسیاری از جغدها گوشهای نامتقارنی دارند که هر کدام در ارتفاع متفاوتی روی دو طرف سرشان قرار گرفته اند. این تفاوت ارتفاع باعث میشود جغدها بتوانند در مورد جهت صداها قضاوت دقیق تری داشته باشند.
۵- بی صدا پرواز میکنند
جغدها میتوانند تقریباً در سکوت کامل به شکار خود حمله ببرند. بالهای آنها نسبت به بدن شان بسیار بزرگ است و همین ویژگی باعث میشود آنها بتوانند با سرعت بسیار کمی پرواز کنند و شکل خاص پرهایشان موجب میشود هوا آنقدر راحت و روان روی بالهای آنها جریان پیدا کند که هنگام پرواز کردن شان تقریباً هیچ صدایی ایجاد نشود.
۶- میتوانند سر خود را ۲۷۰ درجه بچرخانند
از آنجایی که جغدها نمیتوانند چشمهای خود را تکان دهند، برای اینکه بتوانند متوجه خطرات محیط پیرامون خود شوند یا شکارشان را پیدا کنند، مجبورند کل سرشان را حرکت دهند. این پرندگان نمیتوانند سر خود را ۳۶۰ درجه بچرخانند، اما میتوانند یک چرخش ۲۷۰ درجهای به سر خود دهند. این چرخش گردن در هر حیوان دیگری جز جغد باعث قطع جریان خونی میشود که به سمت مغز میرود، اما جغدها از یک سیستم انباشت خون برخوردارند که باعث میشود در رگهای آنها به اندازهای که جغد بتواند بدون هیچ عواقب خطرناکی سرش را بچرخاند، خون ذخیره شود.
۷- لانه سازهای خوبی نیستند
پرندگانی مثل عقاب ها، کلاغها و شاهینها مهارت زیادی در لانه سازی دارند. اما جغدها اینطور نیستند. بعضی جغدها به جای آنکه برای خودشان لانه بسازند، از لانههای خالیای از پرندههای دیگر باقی مانده استفاده میکنند. بعضی دیگر از جغدها هم درون تنهی درختان، صخره ها، سقف انبارها یا ساختمانهای خالی لانه میکنند. فقط دو گونه از جغدها یعنی جغدهای برفی و گوش کوتاه با حفر کردن سوراخهای کم عمقی درون زمین، برای خودشان لانه درست میکنند.
۸- همهی آنها «هو هو» نمیکنند
بسیاری از جغدهای بزرگ «هو هو» میکنند، اما صدای جغدهای راه راه بزرگ، شبیه به پارس سگ است. جغدهای کوچک معمولاً صدای سوت مانندی دارند یا صداهای دیگری از خود تولید میکنند. گونهی کوچکی از جغد که به جغد جیغ ارهای شمالی معروف است، صدای سوت مانند فرکانس بالایی از خود تولید میکند که کمی شبیه به صدای بوق کشتیهای یدک کش است.
۹- در «کافههای جغدی» ژاپن میتوانید با آنها معاشرت کنید
در ژاپن کافههایی وجود دارد که در آنها میتوانید پشت یک میز بنشینید و این پرندگان زیبا را از نزدیک تماشا کنید. جغدهای بعضی از این کافهها به قدری اهلی هستند که میتوانید به پرهای آنها هم دست بکشید. با این حال، مانند بسیاری از حیوانات دیگر که نباید از آنها به عنوان حیوان خانگی نگهداری شود، جغدها هم حیواناتی وحشی محسوب میشوند و نباید ارتباط نزدیک با انسانها داشته باشند. به گفتهی طرفداران محیط زیست و کارشناسان حوزهی پرندگان، این نوع تعامل نزدیک با انسانها برای جغدها اضطراب آور و ناسالم است.