چرا ابعاد پنجره هواپیما کوچکتر از پنجره اتوبوس است؟ + حقایق

روزانه افراد بسیاری سوار هواپیما می شوند اما شاید کمتر کسی به وجود پنجره ها و جزییات آن دقت کند. اینکه چرا ابعاد پنجره هواپیما کوچکتر از پنجره اتوبوس است؟ چرا شکل پنجره هواپیما مانند ماشین مربع یا مستطیل نیست و پنجره مسافران همگی حالت بیضی دارند؟ تاکنون به سوراخ کوچک روی شیشه پنجره ها دقت کرده اید؟ در این مطلب حقایقی راجع به پنجره هواپیماها به شما می گوییم.

چرا در هواپیما پنجره می‌گذارند؟

توربینا نوشت: تعداد کمی از مردم به این فکر می‌کنند که چرا هواپیما‌ها پنجره دارند، وقتی نمی‌توان آن‌ها را برای هوای تازه باز کرد و معمولا چیز زیادی برای دیدن به جز هنگام برخاستن یا فرود وجود ندارد. به نظر می‌رسد که پنجره هواپیما برای هدفی فراتر از کمک به مسافران برای مقابله با کسالت تعبیه شده‌است. در مواقع اضطراری، پنجره‌ها نور کافی را وارد داخل کرده تا متوجه خرابی چراغ‌های کابین شده و خطرات بیرون را بتوان بررسی کرد.

یبا تمام ویژگی‌ها در طراحی هواپیما‌ها با هدف در نظر گرفتن ایمنی مسافران طراحی شده‌اند. هدف شرکت‌های هواپیمایی و مهندسان هوافضا محافظت از مسافران در مواقع اضطراری است.

نور عاملی است که احتمالا تا زمانی که به آن نیاز نباشد، مورد توجه قرار نمی‌گیرد. با این حال، اگر در هواپیما یک وضعیت اضطراری وجود داشته باشد و ناگهان به شدت تاریک شود، به سرعت کمبود نور احساس می‌شود. باز کردن پنجره‌های هواپیما باعث می‌شود تا مسافران نور کافی داشته باشند و حتی در صورت از کار افتادن موتور و خاموش شدن چراغ‌های کابین، هواپیما را با ایمنی کامل تخلیه کنند.

علاوه بر ورود نور، پنجره‌های هواپیما به خدمه و مسافران کمک می‌کنند تا در مواقع اضطراری خطر بیرون را ارزیابی کنند. اگر مهمانداران مجبور به تخلیه هواپیما پس از فرود بشوند، باز بودن پنجره‌ها این امکان را فراهم می‌کند تا قبل از تخلیه مسافران، شرایط بیرون مورد ارزیابی قرار گیرد. به عنوان مثال، اگر در یک طرف هواپیما آتش سوزی وجود داشته باشد، آن‌ها تلاش می‌کنند شرایط تخلیه را برای خروج ایمن مسافران در طرف دیگر هواپیما مهیا سازند.

پنجره‌های هواپیما علاوه بر کمک به مسافران در مواقع اضطراری، پرواز را مخصوصا برای مسافرانی که از پرواز می‌ترسند، راحت‌تر می‌کنند. نگاه کردن از پنجره برای مسافرانی که از بیماری کلاستروفوبیا یا اضطراب پرواز رنج می‌برند، تاثیر مثبتی دارد.

چرا ابعاد پنجره هواپیما کوچکتر از پنجره اتوبوس است؟

وقتی هواپیما در ارتفاع زیاد مثلاً ۱۰ کیلومتری در حال پرواز است. فشار هوای بیرون هواپیما به شدت کاهش می‌یابد. درحالی‌که درون هواپیما، برای راحتی مسافرین، همچنان فشار هوا، مانند فشار روی زمین تنظیم می‌شود.

اختلاف فشار هوا بین هوای درون و بیرون هواپیما باعث وارد شدن نیروی خالصی به پنجره می‌شود. با توجه به رابطهٔ فشار، هرچه سطح پنجره کوچک‌تر باشد، اندازه این نیرو کوچک‌تر می‌شود و احتمال شکستن شیشه پایین‌تر می‌آید.

فشار هوا چیست؟

رشد: فشار هوا نیرویی است که هوا بر یک واحد از سطح زمین وارد می‌کند. از آنجا که تراکم هوا با ارتفاع کاهش می‌یابد، با افزایش ارتفاع فشار هوا نیز کم می‌شود، اما تغییر فشار برحسب ارتفاع چندان منظم نیست؛ به طور کلی تا ارتفاع ۱۵۰۰ متری سطح زمین به ازای هر ۱۰۰ متر افزایش ارتفاع، فشار هوا حدود ۱۲ هکتوپاسکال کم می‌شود.

پراکندگی افقی فشار اتمسفر را با استفاده از خطوط هم فشار به صورت سطح هم فشار نشان می‌دهند. خط هم فشار خطی است که تمام نقاط با فشار یکسان را به هم مربوط می‌کند. نقشه‌های هم فشار برای سطوح مختلف اتمسفر تهیه می‌شود.

چرا پنجره هواپیما‌ها بیضی شکل است؟

یورونیوز نوشت: اگر شما هم از کسانی هستید که موقع دریافت کارت پرواز از متصدی شرکت هواپیمایی می‌خواهید که صندلی کنار پنجره را برایتان انتخاب کند احتمالا برایتان جالب خواهد بود بدانید چرا پنجره هواپیما‌ها بیضی شکل هستند.

در نگاه ساده‌تر احتمالا این طور به نظر می‌رسد که این پنجره‌ها برای این طراحی شده‌اند که مسافران از دیدن مناظر بیرون لذت ببرند و با تماشای طلوع یا غروب آفتاب لحظات زیبایی را در ذهن خود ثبت کنند. اما واقعیت ماجرا این است که همه‌چیز به این سادگی نیست، به ویژه اگر بخواهیم درباره اندازه و طراحی این پنجره‌ها صحبت کنیم. ضمن اینکه احتمالا برایتان جالب است اگر بدانید که چرا باید موقع برخواستن و نشستن هواپیما باید این پنجره‌ها را باز نگه داشت.

اگر از یک کودک کوچک خواسته شود که یک هواپیما بکشد به احتمال زیاد پنجره‌های مسافر را به شکل بیضی کوچک طراحی می‌کند، اما باید توجه کرد که این طراحی همیشه اینطور نبوده است. پیشتر و در طراحی‌های اولیه جت‌های تجاری پنجره‌ها مربعی بودند، اما در عرض تنها پنج سال پس از معرفی این طرح، مجموعه حواث غم‌انگیزی به وقوع پیوست که باعث شد تغییراتی در این طراحی‌ها ایجاد شود.

 

در سال ۱۹۵۴ و پس از بررسی‌های فروان مشخص شد که هر سه تصادف ناشی از ترک خوردگی‌های قاب پنجره‌های هواپیما در نتیجه طراحی مربعی آن‌ها بوده است. ضمن اینکه مشخص شد که پنجره‌های مربعی در مقابل فشار کابین ناشی از پرواز در ارتفاع بالا می‌افزایند و در نهایت می‌شکنند.

با این حال، ارتفاع بالا یک عنصر ضروری برای پرواز تجاری است، در بالای آسمان، پرواز‌ها فشار هوای کمتری را احساس می‌کنند و در نتیجه این به معنای مصرف سوخت کمتر است. این برای خطوط هوایی ایده‌آل است چرا که باعث صرفه‌جویی در هزینه و کاهش تاثیر منفی بر محیط زیست می‌شود. همچنین تلاطم کمتری در ارتفاعات بالاتر وجود دارد که باعث می‌شود پرواز راحت‌تر صورت گیرد.

در نتیجه طراحان به این نتیجه رسیدند که شکل مربعی پنجره هواپیما را به صورت بیضی تغییر دهند. این به توزیع یکنواخت فشار وارد شده بر روی پنجره کمک می‌کند و در نتیجه احتمال ترک خوردن آن را کاهش می‌دهد.

بیشتر بخوانید:

• راز خط سفید دنباله هواپیما در آسمان چیست ؟
• چرا نباید در پرواز سر را به پنجره هواپیما تکیه داد؟

دای ویتینگهام، مدیر اجرایی کمیته ایمنی پرواز بریتانیا در این خصوص می‌گوید: «باریک‌ترین قسمت بیضی به گونه‌ای طراحی می‌شود که اطمینان حاصل شود که منحنی فشار‌هایی که اطراف این پنجره ایجاد می‌شود از حد مشخصی فراتر نرود و در نهایت به ترک خوردن شیشه منجر نشود.»
علاوه بر عنصر افزایش ایمنی، هنوز مزایای بصری مورد توجه طراحان قرار دارد. ویتینگهام در این رابطه می‌گوید: «طراحان پنجره‌های بیضی شکل را ترجیح می‌دهند، زیرا می‌توانند فضای دید بزرگ‌تری داشته باشند و مسافران از مناظر طبیعی لذت ببرند.»

چرا پنجره هواپیما یک سوراخ کوچک دارد؟

فلایتیو نوشت: همان‌طور که حدس زده‌اید سوراخ کوچکی که روی پنجره هواپیما قرار دارد هم مانند گرد و کوچک بودن پنجره هواپیما، به دلیل اختلاف فشار هوا و برای تنظیم آن تعبیه شده است.

هر پنجره هواپیما از سه لایه تشکیل شده است: صفحه‌ی خارجی که در سطح بیرونی هواپیما قرار دارد، صفحه‌ی میانی که سوراخ مذکور در آن تعبیه شده است، و صفحه داخلی که نزدیک‌ترین صفحه به مسافر است. برای تنظیم فشار هوا «سوراخ تنفس» یا همان سوراخ کوچکِ قرار گرفته بر لایه‌ی میانی پنجره، بین صفحه خارجی و داخلی تعبیه شده است تا به توازن فشار هوای بین کابین هواپیما و هوای بین صفحه‌ی خارجی و میانی پنجره‌ها کمک کنند.

این روزنه باعث می‌شود نیروی ناشی از فشار هوا تنها روی لایه‌ی بیرونی شیشه هواپیما که قوی‌ترین لایه است تأثیر بگذارد تا به هیچ وجه فشاری به لایه‌ی درونی پنجره که نزدیک‌ترین لایه به مسافر است، وارد نشود.

پس طراحی و مهندسی متفاوت پنجره‌های هواپیما، برای کنترل اختلاف فشاری است که در سطوح بالای جوی بین درون و بیرون کابین هواپیما به وجود می‌آید. خطر این اختلاف فشار، با طراحی کارآمد پنجره‌های هواپیما از سال ۱۹۵۳ میلادی بعد، به طرز قابل‌توجهی کاهش پیدا کرد.

چرا باید در هنگام نشست و برخاست، کاور پنجره باز باشد؟

لست سکند نوشت: از انجایی که بیشترین حوادث هوایی در زمان نشستن و برخاستن هواپیما صورت می‌گیرد و احتمال وقوع وضعیت اضطراری در این زمان‌ها بیشتر است لذا مهمانداران از مسافران می‌خواهند که کاور پنجره باز باشد تا چشم مسافر به نور بیرون عادت داشته باشد تا در زمان اضطراری روند تخلیه کند نشود.

هنگامی که مسافر کاور پنجره را به علت نور خورشید پایین می‌دهد، چشم مسافر به نور کم عادت کرده و مردمک چشم گشاد میشود حال اگر وضعیت از حالت عادی به دلیلی به حالت اضطراری تغییر کند مسافران باید سریعا از هواپیما خارج شوند و در این زمان که مردمک چشم مسافر به نور کم عادت دارد هنگامی که وی جلوی درب خروج قرار میگیرد نور خورشید مانع دیدن واضح مسافر شده و باعث میشود که شخص کمی مکث کرده تا مردمک چشم مجددا تغییر حالت دهد و شروع به کوچک شدن نماید که این موضوع باعث اختلال در روند Evacuation (تخلیه) شده و میتواند بسیار خطرناک و منجر به از دست رفتن جان عده‌ای شود.

همین موضوع در شب نیز صادق است. مهمانداران در هنگام برخاستن و نشستن هواپیما در شب نور داخل کابین را کم می‌کنند تا مجددا چشم مسافر به نور کم عادت داشته باشد و همان اتفاقات بالا همچنین یکى دیگر از دلایل این خواسته مهمانداران این است که هم مسافران و هم خود آن‌ها به بیرون از هواپیما دید داشته باشند تا در صورت بروز خطر مانند نشت سوخت، جرقه، دود و یا آتش، مسافران یا مهمانداران به موقع مطلع شده و به خلبان‌ها گزارش دهند؛ و اینکه اگر مجبور به تخلیه اضطرارى مسافران شدند، با اشراف به بیرون هواپیما، برنامه ریزى درستى جهت استفاده صحیح از زمان داشته باشند و بدانند کدام درب هاى اضطرارى، جهت تخلیه مسافران امن‌تر است.

گردآوری: تابناک جوان