ماجرای واقعیه یا کیکه و پیام آن برای مسئولین!
ماجرای واقعیه یا کیکه چیست؟ این سوال بعد از برنامه تلویزیونی شب گذشته که پسربچه معروف فضای مجازی را دعوت کرده بودند، بیشتر پرسیده می شود. علاوه بر این واکنش های کاربران به این اقدام صداوسیما هم قابل تامل است. هر از گاهی یک چالش اینستاگرامی در فضای واقعی مورد بحث قرار میگیرد. البته کارشناسان معتقدند دیگر نمی توان به این فضا که تا این حد زندگی واقعی را را تحت تاثیر قرار داده است را مجازی نامید. در ادامه در اینباره بیشتر بخوانید.
ماجرای واقعیه یا کیکه چیست؟
به گزارش تابناک جوان، ماجرای واقعی یا کیکه بعد از معروف شدن ویدئو‌های یک پسر نوجوان آذری زبان به نام امیر در یوتیوب و اینستاگرام بازمی گردد. در سال‌های اخیر در فضای مجازی تصاویر کیک‌های طبیعی به شکل اشیاء مختلف منتشر شده است که تشخیص کیک بودن آن‌ها در نگاه اول ممکن نیست و تنها بعد از برش خوردن شان متوجه این موضوع می‌شوید.
حالا پسر بچه ای به نام امیر با خلاقیت خود مخاطبان فضای مجازی را با خود همراه کرده است و تشخیص واقعی یا کیک بودن را به صورت آنلاین و برای سرگرمی حدس میزند؛ و این چالش امیر، طرفداران زیادی پیدا کرده است و بعد‌ها این جمله او (واقعیه یا کیکه) در فضای مجازی معروف شد و حالا او در شبکه های اجتماعی دنبال کنندگان زیادی پیدا کرده است. اما ماجرا به همین جا ختم نشد.
ماجرای واقعی یا کیکه تا حدی معروف شد که حتی در ادبیات سخنگوی دولت هم نفوذ کرد و واکنش هایی از جمله واکنش وزیر ارتباطات سابق را به همراه داشت. اخیرا هم امیر به برنامه ویژه شب یلدا در شبکه سه سیما تلویزیون دعوت شد. در ادامه جزییات ماجرای واقعیه یا کیکه و هم چنین واکنش ها را آورده ایم.
واقعیه یا کیکه در صحبت‌های سخنگوی دولت
صحبت‌های چندی پیش علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت ابراهیم رئیسی درباره‌ی ماجرای افتتاح فرودگاه سقز با واکنش‌های زیادی مواجه شد. بهادری جهرمی در بخشی از صحبت‌های خود از جمله‌ی معروف و وایرال این روزها «واقعیه یا کیکه» استفاده کرد.
بهادری جهرمی گفت:
افتتاح فرودگاه سقز هم مثل برخی پروژه‌های نیمه‌تمام دیگر از سال ۱۳۸۴ آغاز شده و تیرماه سال ۱۴۰۰ و در واپسین روز‌های دولت دوازدهم به صورت ناقص افتتاح شد.
از آن زمان تاکنون حتی یک پرواز هم در آن انجام شده بود.
امروز پس از سال‌ها انتظار، سقزی‌ها به آرزوی خود رسیدند و فرودگاه این شهر افتتاح و الان بصورت هفتگی دو پرواز در این فرودگاه انجام می‌شود.
رسانه‌ها می‌توانند از مردم مصاحبه بگیرند و بپرسند که کدام افتتاح‌ها واقعی بوده و کدام کیک بوده.
واکنش‌ها به ماجرای واقعی یا کیکه در صحبت‌های سخنگوی دولت؛ شکست فیلترینگ؟
استفاده‌ی بهادری جهرمی از جمله‌ی «واقعیه یا کیکه» خیلی زود با واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی مواجه شد و بسیاری این موضوع را نشانه‌ی شکست سیاست فیلترینگ دانستند.
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت حسن روحانی در این رابطه نوشت:
سر درآوردن یک کلیدواژه‌ی تولید شده اینستاگرام و یوتیوب از رتوریک سیاسی سخنگوی محترم.
سیاست‌گذاران انسداد اینترنت اگر می‌خواهند از نتیجه سیاست‌شان ارزیابی میدانی داشته باشند، سخنان امروز سخنگوی محترم دولت را بشنوند. گویش متفاوت یک نوجوان در اینستاگرام، کلیدواژه «سخنگوی دولت» شد؛ به همین سرعت!
همین یک شاهد برای به چالش کشیدن همه‌ی گزارش‌های اثربخش بودن سیاست اعمالی شما کافی است! ایزی ایزی، تامام تامام.
به گزارش روزیاتو، علی مؤمنی، خبرنگار هم در این رابطه نوشت:
اینستاگرام شهریور پارسال فیلتر شد. آبان امسال، ادبیات یک کودک ۱۴ ساله که تو اینستاگرام تولید محتوا می‌کنه به بالاترین سطح اطلاع‌رسانی دولت رسید.
واقعیه یا کیکه در شبکه سه سیما
پسر معروف به «واقعیه یا کیکه» به ویژه برنامه یلدای شبکه سه سیما دعوت شد و در بخشی از برنامه او به سبک ویدیوهایش چند چالش حدس واقعی یا کیک بودن اشیا را انجام داد. او هم چنین در بخشی از صحبت هایش گفت: درآمد اینستاگرام خیلی زیاد است.
واکنش ها به واقعیه یا کیکه در صداوسیما
فیلتر میکنید بعد هم دعوت؟
دعوت از یک چهره اینستاگرامی که ویدوهایش در یوتیوب و اینستاگرام منتشر می‌شود در حالی است که هر دوی این شبکه‌ها در ایران فیلتر هستند. برخی کاربران از کمک گرفتن صداوسیما از شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده برای دیده شدن بیشتر برنامه‌های خود گلایه کردند. اگر یک برنامه در ایران فیلتر و غیرمجاز است چطور برنامه رسمی صداوسیما از یک چهره معروف این فضا دعوت می‌کند؟
صداوسیما باید به دنبال تولید محتوای جذاب باشد
بهاره افشاری با اشاره به دعوت پسر معروف به «کیکه یا واقعیه» در تلویزیون نوشت: در جایی که برنامه «کتاب باز» حذف می‌شود، همه چیز کیک می‌شود…
به گزارش تابناک جوان، این نکته را هم باید در نظر گرفت که صداوسیما باید برای جذب مخاطب به دنبال تولید برنامه های جذاب و مفید برای مردم باشد نه اینکه برای دیده شدن به سوژه های اینستاگرامی دست درازی کند. در گذشته برنامه های اینچنینی در تلویزیون دیده میشد که هم اکنون بسیار کمرنگ شده است.
تعامل با فضای مجازی به جای تقابل
سید عباس صالحی وزیر سابق ارشاد و مدیرمسئول روزنامه اطلاعات نوشت: شب یلدا در صدا و سیما با تغییرات محسوس همراه بود. به یک نکته اشاره می‌کنم: تعامل با فضای مجازی به جای تقابل و یا تغافل. صدا و سیمای ملی نباید سلایق و افکار عمومی را در فضای مجازی نادیده بگیرد (البته به انتخاب مصادیق کاری ندارم) اگر صرفا شب یلدایی نباشد، اقدام نوید‌بخشی است.
محمدجواد آذر جهرمی وزیر سابق ارتباطات در یک استوری کنایه آمیز به صداوسیما در صفحه اینستاگرامش نوشت: «در تاریخ خواهند نوشت: آن تفکر صداوسیمایی که به دنبال نابودی شبکه‌های اجتماعی بود و با زمینه‌سازی و حمایت از فیلترینگ، سرمایه اجتماعی نظام را به حراج گذاشت، در نهایت برای جذب مخاطب ریزش کرده و جلب توجه مردم در شب یلدا، دست به دامان اینفلوئنسر‌های اینستاگرامی شد.»
پیام ماجرای واقعیه یا کیکه برای مسئولین
اما این تناقضات از کجا نشات میگیرد؟ همانطور که قبلا هم به آن اشاره شده است، شکست فیلترینگ در ایران پیام آشکار بسیاری از این تناقضات از جمله این ماجرا «واقعی یا کیکه» است.
بار‌ها پیش آمده است که بعد از داغ شدن موضوع یا داستانی در فضای مجازی، برنامه‌های صداوسیما به آن پرداخته اند. وقتی حتی مسئول دولتی در صحبت هایش از تکه کلام‌های فضای مجازی استفاده می‌کند یا اینکه اکثر مسئولین کشوری در همین فضای اینستاگرام و توییتر صفحه شخصی دارند، فیلتر کردن آن غیر قابل توجیه به نظر میرسد.
پیام آن برای مسئولین این است که به جای بستن و فیلتر‌های بی نتیجه که ارتباطات در ایران را حتی برای توریست‌های خارجی هم مشکل کرده است، به دنبال راهکار‌های عملی و فرهنگی باشند. هم اکنون تحمیل هزینه بیشتر به کاربران و استفاده بی رویه از فیلترشکن ها مخصوصا در گروه نوجوانان و کودکان، از معضلات فیلترینگ و زنگ خطری در کشور است.
رونق بازار فروش فیلترشکن، نتیجه فیلترینگ در ایران!
آمار‌ها نشان می‌دهد که فیلترینگ نتوانسته حضور کاربران ایرانی را کمرنگ کند فقط باعث شده که بازاری برای فروش vpnها و فیلترشکن‌ها شکل بگیرد.
به گزارش عرشه آنلاین، فیلترینگ گسترده شبکه‌های اجتماعی که از سال گذشته اعمال شد، آمار خرید و فروش و استفاده از فیلترشکن‌ها را به میزان قابل توجهی افزایش داد. طبق آمار یکتانت، ۸۰ درصد کاربران در گروه‌های سنی مختلف برای ورود به شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها از vpn استفاده می‌کنند. این باعث شده تا گردش مالی خرید و فروش vpn در سال ۱۴۰۱ به یک بازار ۲۵ تا ۳۰ هزار میلیارد تومانی تبدیل شود. تمام این آمار نشان از تمایل بالای مردم به استفاده از بستر‌های فیلترشده دارد.
از مهر ۱۴۰۱ که شبکه‌های اجتماعی پرکاریرد در بین ایرانیان مانند اینستاگرام و واتساپ و حتی آپ‌هایی همچون گوگل پلی فیلتر شدند، جمعیت قابل توجهی از مردم برای رفع نیاز‌ها و ارتباطات خود در فضای مجازی رو به خرید vpnها آوردند.
گزارش منتشرشده آژانس دیجیتال مارکتینگ «یکتانت» نشان می‌دهد که ۸۰درصد مردم در گروه‌های سنی مختلف از vpn استفاده می‌کنند و گردش مالی سالانه خرید و فروش vpn در ایران در سال ۱۴۰۱ حدود ۲۵ تا ۳۰هزار میلیارد تومان بوده است.
هم چنین کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گزارشی که درباره کیفیت اینترنت ارائه کرد به این موضوع اشاره کرد که ۶۴درصد مردم ایران از vpn استفاده می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
بیش از نصف کاربران مقطع تحصیلی ابتدایی vpn دارند
اما قسمت قابل تامل این گزارش استفاده vpn در بین محصلان ابتدایی است. بر اساس آمار گفته شده از هر سه کاربر ایرانی که تحصیلات ابتدایی دارند ۲ کاربر از vpn استفاده می‌کنند.
درست است که تحصیلکنندگان مقطع ابتدایی کمترین آمار در بین دیگر مقاطع تحصیلی را دارند، اما باز ۶۳ درصد استفاده vpn برای کاربران با مقطع تحصیلی ابتدایی، عدد قابل توجهی است. این میزان استفاده نشان می‌دهد که دیگر استفاده از این ابزار‌ها یا vpnها دیگر مختص گروه‌های خاص سنی و یا مقطع تحصیلی خاص نیست و در دسترس همگان است.
در بین محصلان مقاطع تحصیلی بیشترین استفاده برای مقطع تحصیلی دکترا و بالاتر با آمار استفاده ۸۸درصدی است و پس از آن لیسانسه‌ها با ۸۳ درصد استفاده در رده دوم قرار دارند.
یکی از مهمترین دلایلی که باعث شده مردم ایران از هر راهی مخصوصا خرید vpn برای ورود به شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند، گره خوردن روابط اجتماعی، خرید و حتی آموزش مردم با این شبکه‌هاست. به خصوص در زمان کرونا که اکثر مردم خانه‌نشین بود و از ابزار فضای مجازی برای برآورد کردن بسیاری از نیاز‌های خود مانند اطلاع پیدا کردن از اخبار، خرید وسایل مورد نیاز، فروش محصولات به‌صورت غیرحضوری استفاده می‌کردند.
استفاده از تلگرام هنوز پررونق است
گزارش یکتانت در سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که در تلگرام فارسی ۵۲۱ میلیون پست توسط ۸۷۰هزار کانال منتشر شده و بازدید‌ها به بیش از ۵۹۰میلیارد بار رسیده است. این آمار در حالی ثبت شده که تلگرام در نیمه اول اردیبهشت ۱۳۹۷ فیلتر شده بود.
داده‌های پژوهشگاه فضای مجازی در سال ۱۴۰۰ نشان می‌داد که تلگرام هفدهمین سایت برتر در ایران است و ایرانی‌ها تاکنون ۱۷۰هزار کانال در این پلتفرم ایجاد کرده‌اند که از این میزان ۱۱هزار کانال بیش از ۵هزار عضو دارند و کانال‌های ایرانی روزانه ۱.۵ میلیون مطلب منتشر می‌کنند.
همه این داده‌ها نشان دهنده این واقعیت است که فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی و سایت‌ها یک راهبرد شکست خورده است و فقط باعث می‌شود که پای کودکان به خرید یا استفاده vpnها باز شود که تبعات آن بسیار بدتر است.
فیلترینگ باید بازنگری شود
به گفته بسیاری از کارشناسان و مسئولین از جمله نمایندگان مجلس، فیلتر ماندن سایت‌هایی مانند یوتیوب که به یک مرجع آموزشی تبدیل شده یا شبکه اجتماعی «x» که از مهمترین رسانه‌های انتشار اخبار و سخنان مسئولین کشور‌های مختلف است دیگر پسندیده نیست. هم چنین فیلتر ماندن شبکه اجتماعی واتساپ که راه ارتباطی بسیاری از مسافران خارجی به داخل کشور است، باید مورد بازنگری قرار بگیرد.
گردآوری: تابناک جوان
