کوچکترین سیاره منظومه شمسی و بزرگترین سیاره + ترتیب سیارات

کوچکترین سیاره منظومه شمسی به ترتیب قابل دسته بندی است. بزرگترین و کوچکترین سیاره منظومه شمسی در انتها و ابتدای آن قرار میگیرد. هم چنین سیاره‌های منظومه شمسی به ترتیب از بزرگترین به کوچکترین هم دسته بندی می شود. در این مطلب قصد داریم به کوچکترین و بزرگترین سیاره منظومه شمسی و هم چنین ترتیب سیارات منظومه شمسی بپردازیم. 

کوچکترین سیاره منظومه شمسی

آیا میدانید کوچکترین سیاره منظومه شمسی کدام است؟ تیر یا عطارد کوچک‌ترین سیارهٔ منظومهٔ شمسی و نزدیک‌ترین سیاره به خورشید است.

چرا به عطارد تیر می گویند؟

تیر یا عُطارد نزدیک‌ترین سیاره به خورشید در منظومهٔ شمسی و تندروترین سیارهٔ این منظومه است که با سرعتی حدود ۴۷٫۳۲ کیلومتر بر ثانیه، هر ۸۸ روز یکبار خورشید را دور می‌زند. از این رو سیاره‌ای گریزپا است و به همین دلیل است که، ایرانیان باستان آن را «تیر» نامیده‌اند.

دانستنی‌هایی از کوچکترین سیاره منظومه شمسی

حالا که با کوچکترین سیاره منظومه شمسی آشنا شدیم، درباره آن بیشتر بدانیم.

تیر اتمسفر ندارد

همشهری آنلاین نوشت: سیاره عطارد بسیار کوچک‌تر و کم چگالی‌تر از آن است که بتواند اتمسفری برای خود نگه دارد. هر گازی که از این سیاره آزاد می‌شود به سرعت دور شده و وارد فضا می‌شود. ضمنا سیاره تیر آنقدر به خورشید نزدیک است که هر نوع اتمسفری تحت تاثیر باد‌های خورشیدی بلافاصله ازبین می‌رود و این بدان معنی است که در سیاره تیر هیچ هوایی وجود ندارد.

دمای فوق‌العاده بالا

سیاره تیر کمی از ماه زمین بزرگ‌تر است. سطحی از سیاره عطارد که به طرف خورشید است دمایی معادل ۸۰۰ درجه فارنهایت دارد و در سمت شب آن دما تقریبا به ۳۰۰ درجه فارنهایت می‌رسد. نداشتن اتمسفر هم یکی از دلایل نبودن درجه حرارت منظم در این سیاره است.

زمان در سیاره عطارد

نزدیکی زیاد این سیاره به خورشید باعث شده که به شدت تحت تاثیر جزر و مد‌های خورشیدی قرار بگیرد و این جزر و مد‌ها باعث کندی حرکت چرخشی سیاره عطارد به دور خودش می‌شود. طول یک روز در سیاره تیر در حدود ۱/۲-۵۸ طول روز در زمین است. اما گردش عطارد به دور خورشید سریع است و در طول ۸۸ روز زمینی (تقریبا معادل سه ماه)، عطارد یک دور به دور خورشید می‌چرخد.

وزن در سیاره تیر

به دلیل کوچکی سیاره تیر نسبت به زمین و نیروی جاذبه کمتر این سیاره، وزن در سیاره تیر کمتر از زمین است. مثلا یک وزنه ۳۲ کیلوگرمی در زمین، در سیاره تیر ۱۲ کیلوگرم وزن دارد.

ایجاد حفره‌هایی به خاطر برخورد شهاب سنگ

ایمنا نوشت: در سطح عطارد حفره‌های کوچک و بزرگ بسیاری دیده می‌شود که به دلیل برخورد شهاب‌سنگ به آن ایجاد شده است که قطر برخی از آن‌ها به بیش از ۱۰ کیلومتر می‌رسد، همچنین برخی از حفره‌ها محل خروج مواد مذاب است که امروزه با سنگ‌های مذاب پر شده و مانند کوه‌های آتشفشانی است. عطارد کوه و آتش‌فشان‌های بزرگ و بسیار ندارد و از نظر فعالیت‌های زمین‌شناسی سیاره‌ای مرده محسوب می‌شود.

بیشتر بخوانید: 

• تاریک ترین مناطق سطح خورشید چگونه است؟
• آیا در سیاره مریخ اکسیژن وجود دارد؟ گیاه و آب چطور؟

رنگ سیاره عطارد

سطح این سیاره بیشتر خاکستری رنگ است و به دلیل وجود دهانه‌های آتش‌فشانی و آبگیر‌ها بسیار شبیه کره ماه است؛ دانشمندان نیز تصور می‌کردند که فعالیت‌های آن مانند کره ماه است، اما اکنون می‌دانیم سیاره عطارد قمر زمین بسیار تفاوت دارد.

رصد سیاره عطارد

این سیاره از دسته سیاره‌های زمین‌سان است و مانند ناهید و ماه حالت‌های مختلفی از هلال تا قرص کامل به خود می‌گیرد؛ البته قرص کامل آن به دلیل اینکه در آن سوی خورشید است دیده نمی‌شود، اما اشکال هلالی و نیمه عطارد در هنگام جلوه‌های شرقی و غربی قابل رصد است.

گذر تاریخی عطارد در ایران

این سیاره مانند زهره میان زمین و خورشید قرار گرفته و از ناظر زمینی موجب گذر قرص آن از خورشید می‌شود؛ گذر عطارد تنها در اردیبهشت یا آبان‌ماه (ماه مه یا نوامبر میلادی) رخ می‌دهد که علت کم بودن عبور‌ها زاویه میل مدار آن به زمین است که سبب می‌شود سیاره معمولاً از شمال یا جنوب خورشید بگذرد.

برخی از گذر‌های تاریخی عطارد عبارت است از:

• سال ۱۰۱۰ شمسی (۷ نوامبر ۱۶۳۷ میلادی) اولین گذر ثبت شده توسط پی‌یر گاسندی ستارشناس فرانسوی.
• ۱۷ اردیبهشت ۱۳۸۲ (۷ مه ۲۰۰۳ میلادی) از کشور ایران قابل رویت بود.
• ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۵ (۹ مه ۲۰۱۶ میلادی) از کشور ایران قابل رویت بود.
• ۲۰ آبان ۱۳۹۸ (۱۱ نوامبر ۲۰۱۹ میلادی) تنها در مناطق غربی ایران قابل مشاهده بود.
• ۲۲ آبان ۱۴۱۱ (۱۳ نوامبر ۲۰۳۲) اولین گذر قرن پانزدهم شمسی رخ می‌دهد.

بزرگترین سیاره منظومه شمسی

دانستیم کوچکترین سیاره منظومه شمسی کدام است. درباره بزرگترین سیاره منطومه شمسی چه میدانید؟ هرمز یا مشتری بزرگ‌ترین سیارهٔ منظومهٔ شمسی و پنجمین سیارهٔ دور از خورشید است. این سیاره یکی از درخشان‌ترین اجرام آسمان شب است.

دانستنی‌هایی از مشتری یا بزرگترین سیاره منظومه شمسی

حالا که درباره بزرگترین سیاره منظومه شمسی دانستیم، اطلاعات بیشتری از آن میخوانیم.

اندازه و فاصله

خبرگزاری دانشجو نوشت: مشتری با شعاع ۶۹۹۱۱ کیلومتر ۱۱ برابر زمین است. اگر زمین به اندازه یک پنج سنتی، مشتری تقریباً به اندازه یک توپ بسکتبال است. فاصله میانگین مشتری از خورشید ۷۷۸ میلیون کیلومتر یا ۵.۲ واحد نجومی (AU) است. از این فاصله، ۴۳ دقیقه طول می‌کشد تا نور خورشید به مشتری برسد.

مدار و چرخش

مشتری در منظومه شمسی کوتاه‌ترین روز را دارد. یک روز در مشتری فقط حدود ۱۰ ساعت طول می‌کشد و هر سال در این سیاره به اندازه ۱۲ سال زمینی است. خط استوا با توجه به مسیر مداری سیاره به دور خورشید فقط ۳ درجه منحرف می‌شود این بدان معناست که مشتری تقریباً به صورت عمود می‌چرخد و فصول مختلف ندارد.

ساختار

ترکیب مشتری شبیه خورشید و بیشتر از هیدروژن و هلیوم است. در اعماق جو، فشار و دما افزایش می‌یابد تا حدی که گاز هیدروژن را به مایع فشرده می‌کند. همین موضوع باعث شده تا مشتری بزرگ‌ترین اقیانوس را در منظومه شمسی داشته باشد که به جای آب هیدروژن مایع دارد. هنوز مشخص نیست که در اعماق مشتری هسته مرکزی جامد وجود دارد یا هسته آن ممکن است شبیه سوپی غلیظ، فوق‌العاده گرم و متراکم باشد. این هسته می‌تواند دمایی به اندازه ۵۰۰۰۰ درجه سیلسیوس داشته باشد که بیشتر از مواد معدنی آهنی و سیلیکات ساخته شده است.

شکل‌گیری

مشتری نیز مانند دیگر سیارات در زمان شکل‌گیری منظومه شمسی حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش با چرخش گردوغبار به یک غول گازی تبدیل شد. این سیاره بیش از دو برابر همه مواد دیگر اجسام منظومه شمسی جرم دارد.

حلقه

حلقه‌های مشتری که در سال ۱۹۷۹ توسط فضاپیمای ویجر۱ ناسا کشف شد، غافلگیرکننده بودند، زیرا آن‌ها از ذرات کوچک و تاریکی تشکیل شده‌اند و دیدن آن‌ها به جز در نور خورشید دشوار است. داده‌های حاصل از فضاپیمای گالیله نشان می‌دهد که سیستم حلقه‌ای مشتری ممکن است در اثر شهاب‌سنگ تشکیل شده باشند.

قمر

مشتری با چهار قمر بزرگ و بسیاری از قمر‌های کوچکتر نوعی منظومه شمسی کوچک را تشکیل می‌دهد. این سیاره ۵۳ قمر تأیید شده و ۲۶ قمر موقت دارد. چهار قمر بزرگ مشتری «آیو»، «اروپا»، «گانیمد» و «کالیستو» نام دارند که توسط گالیله در سال ۱۶۱۰ کشف شدند.

امکان حیات

محیط مشتری احتمالاً برای زندگی مساعد نیست. دما، فشار‌ها و مواد این کره به احتمال زیاد برای سازگاری زیستی، بسیار شدید و فرار هستند. اگرچه سیاره مشتری مکانی بعید برای وجود موجودات زنده است، اما در مورد بسیاری از قمر‌های آن چنین نیست.

سیاره‌های منظومه شمسی به ترتیب از کوچک به بزرگ

حالا که بزرگترین و کوچکترین سیاره منظومه شمسی را شناختیم بهتر است با ترتیب سیارات منظومه شمسی آشنا شویم.در ادامه سیارات منظومه شمسی را به ترتیب کوچک به بزرگ به نقل از وبسایت آسیاک آورده ایم.

پلوتو

پلوتو، که امروزه به عنوان کوتوله‌ی منظومه شمسی شناخته می‌شود، قطری معادل ۲۴۰۰ کیلومتر دارد، یعنی پلوتو ۵۹ برابر از مشتری کوچک‌تر است. پلوتو به قدری کوچک است که آن را جزو سیارات حساب نمی‌کنند.

عطارد یا تیر

این سیاره، کوچکترین، سریعترین و نزدیکترین سیارات منظومه شمسی به کره خورشید است، فاصله آن از خورشید ۵۸ میلیون کیلومتر است.

مریخ یا بهرام

مریخ سیاره نسبتا کوچکی است، جو رقیقی دارد، سطح آن از خشکی و سنگلاخ‌های وسیع و احتمالا یخچال‌های طبیعی وسیع در دو قطب آن تشکیل شده است. فاصله این سیاره از خورشید ۲۲۸ میلیون کیلومتر است. مریخ در مدت ۶۸۷ روز یکبار بدور خورشید می‌گردد و حرکت وضعی خود را در مدت بیست و چهار ساعت و سی دقیقه انجام میدهد.

زهره یا ناهید

بعد از عطارد، نزدیکترین سیاره به خورشید، سیاره زهره است. فاصله آن از خورشید ۱۰۸ میلیون کیلومتر است، این سیاره در هر ۲۲۵ روز یکبار بدور خورشید می‌گردد، و حرکت وضعی خود را در مدت ۳۰ روز انجام میدهد.

زمین

کره زمین محل زندگی بشر است، سطح آن را اقیانوس‌ها و خشکی‌ها پوشانیده است، و دارای «جو» می‌باشد، و هوای آن مناسب برای زندگی کلیه موجودات زمینی است. فاصله آن از خورشید ۱۴۹ میلیون کیلومتر است و در مدت یکسال یعنی ۳۶۵ روز و یک چهارم روز بدور خورشید می‌گردد، و حرکت وضعی خود را در یک شبانه روز یعنی ۲۴ ساعت انجام میدهد.

نپتون

چهارمین سیاره بزرگ منظومه شمسی است. فاصله آن از خورشید ۴۵۰۱ میلیون کیلومتر است و در مدت ۱۶۵ سال یکبار بدور خورشید می‌گردد. مدت حرکت وضعی آن پانزده ساعت و نیم است. ترکیب آن نظیر ترکیب کره اورانوس است.

اورانوس

این سیاره از نظر حجم، سومین سیاره منظومه شمسی است. فاصله آن از خورشید ۲۸۶۸ میلیون کیلومتر است، و در مدت ۸۴ سال یکبار بدور خورشید می‌گردد. حرکت وضعی خود را در مدت ده ساعت و چهل دقیقه انجام میدهد.

زحل یا کیوان

بزرگترین سیاره منظومه شمسی، پس از مشتری، سیاره زحل است. فاصله این سیاره از خورشید ۱۷۲۸ میلیون کیلومتر است و در مدت ۲۹ سال یکبار بدور خورشید می‌گردد. این سیاره نیز حرکت وضعی خود را با سرعت زیاد یعنی در مدت ده ساعت و یک ربع ساعت انجام میدهد.

مشتری یا برجیس

مشتری بزرگترین سیاره منظومه شمسی است که قبلا ویژگی‌های آن را گفتیم.

گردآوری: تابناک جوان