آیا میدانید پهناورترین استان ایران کدام است؟ اگر به دنبال ده استان بزرگ ایران از نظر مساحت هستید ما در اینجا علاوه بر آن تمام استانهای ایران را به ترتیب مساحت و پهناوری از بزرگ به کوچک آورده ایم. استانها را میتوان به ترتیب موارد مختلفی چید. قویترین استانهای ایران را شاید بتوان بر اساس تولید ناخالص داخلی دسته بندی کرد. هم اکنون کشورمان ایران ۳۱ استان دارد. ماجرای سی و دومین استان ایران در سال ۹۵ در فضای مجازی داغ و سپس تکذیب شد. شاید بعد از خواندن این مطلب به دنبال بزرگترین استان جهان باشید. در ادامه با بزرگترین و کوچکترین استان کشور آشنا میشوید.
ترتیب پهناور بودن استان های ایران را از بزرگ به کوچک می خوانید.
استان کِرمان پهناورترین استان ایران و مرکز آن کلانشهر کرمان است. استان کرمان در جنوب شرقی ایران قرار گرفته و جمعیت آن در سال ۱۳۹۵ و بر اساس آمار مرکز آمار ایران برابر با ۳٬۱۶۴٬۷۱۸ تن بودهاست.
کرمان با دربر گرفتن بیش از ۱۱ درصد از وسعت ایران با حدود ۱۸۳٬۲۸۵ کیلومتر مربع کمابیش اندازه کشور سوریه بزرگی دارد و پهناورترین استان ایران میباشد. کرمان نهمین استان پرجمعیت کشور محسوب میشود. کرمان از استانهای مهم و تاریخی کشور بهشمار میآید. استان کرمان مرکز جنوبشرق کشور است و به نوعی مرجع صنعتی، فرهنگی، سیاسی، کشاورزی دانشگاهی-علمی، مذهبی و سایر شاخصها در میان استانهای منطقه جنوب شرق کشور است.
استان کرمان همچنین بیش از ۶۶۰ اثر ملی ثبت شده دارد و از استانهای تاریخی ایران است. استان کرمان ۷ اثر ثبت شده در میراث جهانی یونسکو دارد و رتبه نخست ایران را از این حیث دارد. استان کرمان همچنین چندین سال متوالی رتبه نخست صادرات غیرنفتی کشور را از آن خود کردهاست.
استان سیستان و بلوچستان استانی در جنوب شرقی ایران است که دارای جمعیت ۲٬۷۷۵٬۰۱۴ نفر میباشد و پس از کرمان، دومین استان پهناور ایران بهشمار میرود. این استان بیشتر آب و هوای گرم و خشک دارد، اما در عین حال از گوناگونی آبوهوایی و اقلیمی ویژهای برخوردار است و مناطق کوهستانی، جنگلی و باتلاقی نیز در این استان پهناور به چشم میخورد.
زاهدان مرکز این استان از طریق راهآهن با میرجاوه و پاکستان ارتباط دارد و از سوی کرمان هم به راهآهن سراسری ایران متصل است. استان سیستان و بلوچستان با داشتن موقعیت راهبردی بازرگانی و ترانزیتی و دارا بودن کشاورزی و باغبانی (به ویژه میوههای استوایی و گرمسیری) و همچنین جاذبههای فراوان تاریخی و طبیعی و نیز صنعت در حال رشد از توانایی و ظرفیت بالایی برای توسعه و آبادانی برخوردار است.
خراسان جنوبی سومین استان پهناور کشور است که آثار تاریخی و جاذبههای گردشگری بسیاری دارد. استان خراسان جنوبی یکی از استانهای ایران است. این استان در شرق ایران واقع شده و مرکز آن، شهر بیرجند است. استان خراسان جنوبی، تا سال ۱۳۸۳ به همراه خراسان شمالی و خراسان رضوی، استان خراسان را تشکیل میدادند و در آن سال با مصوبه مجلس شورای اسلامی و پس از تقسیم استان خراسان به سه استان، در سال ۱۳۸۳ ایجاد شد.
این استان از شمال با استان خراسان رضوی، از غرب با استانهای یزد، اصفهان و سمنان، از شرق با کشور افغانستان و از جنوب با استانهای سیستان و بلوچستان و کرمان هممرز است.
استان فارس یکی از استانهای ایران است که در بخش جنوب واقع شدهاست. این استان با مساحتی در حدود ۱۲۲٬۶۰۸ کیلومتر مربع، چهارمین استان بزرگ ایران و با جمعیتی معادل ۵٬۰۵۴٬۷۰۰ نفر، بر طبق برآورد جمعیتی سال ۱۴۰۰ خورشیدی مرکز آمار ایران، چهارمین استان پرجمعیت ایران بهشمار میرود. بر اساس تقسیمات کشوری سال ۱۴۰۰ خورشیدی، استان فارس به ۳۷ شهرستان، ۹۷ بخش و ۱۲۰ شهر تقسیم شدهاست و بزرگترین شهرستان استان فارس شهرستان لارستان است.
استان خراسان رضوی به مرکزیّت مشهد در شمال شرق ایران قرار دارد. واژهٔ رضوی در نام این استان، به حرم مطهر امام رضا علیه السلام در مرکز این استان اشاره دارد. استان خراسان رضوی با استانهای خراسان شمالی، خراسان جنوبی و استان سمنان و کشورهای افغانستان و ترکمنستان همسایه است. خراسان رضوی در سال ۱۳۸۳ با تصویب قانون تقسیم استان خراسان در مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان، از تفکیک استان خراسان بهوجود آمد. مساحت استان ۱۱۸٬۸۵۴ کیلومتر مربع بوده که از این نظر پنجمین استان بزرگ کشور است.
جمعیت استان خراسان رضوی بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ بالغ بر ۶٬۴۳۴٬۵۰۱ نفر بوده که پس از استان تهران پر جمعیتترین استان کشور میباشد.
استان اصفهان از استانهای مرکزی ایران است که مرکز آن، شهر اصفهان است. این استان ششمین استان پهناور، سومین استان پرجمعیت ایران است. این استان با مساحتی حدود ۱۰۶۷۸۶ کیلومترمربع واقع شدهاست. استان اصفهان بیشترین استانهای همسایه را در کنار خود دارد که از شرق به استانهای یزد و خراسان جنوبی، از شمال به استانهای سمنان، قم و مرکزی، از غرب به استانهای لرستان و چهارمحال و بختیاری، از جنوب به استانهای کهگیلویه و بویراحمد و فارس محدود است.
از نظر طبیعی نیز استان به دشت کویر در شرق و شمال، رشته کوههای زاگرس در غرب و جنوب محدود شدهاست که این موقعیت طبیعی، از یک طرف محدودیتها و از طرف دیگر پتانسیلها و مزیتهایی را برای استان فراهم نمودهاست. جمعیت اصفهان در سال ۱۳۹۵ حدود ۵٬۱۲۰٬۸۵۰ نفر تعیین شد که سومین استان پرجمعیت ایران است.
استان سِمنان یکی از پهناورترین استانهای کشور ایران است. شهر سمنان، مرکز و پرجمعیتترین شهر این استان است. مساحت این استان برابر با ۹۷٬۴۹۱ کیلومتر مربع است که ۵٫۹ درصد مساحت کل کشور را شامل میشود و از نظر مساحت، هفتمین استان ایران محسوب میشود.
این استان از جانب شمال به استانهای خراسان شمالی، گلستان و مازندران، از جنوب به استانهای خراسان جنوبی و اصفهان، از شرق به استان خراسان رضوی و از غرب به استانهای تهران و قم محدود است.
استان یزد یکی از استانهای مرکزی ایران است که پایتخت آن کلانشهر یزد که همزمان مرکز شهرستان یزد است میباشد. استان یزد هشتمین استان پهناور، بیست و چهارمین استان پرجمعیت ایران است. مهمترین شهرهای این استان، شهرهای یزد، میبد، اردکان و هستند. استان یزد از شمال با استان اصفهان، از شرق با استان خراسان جنوبی، از جنوب با استان کرمان و از غرب با استان فارس همسایه است. جمعیت این استان در سال ۱۴۰۰ برپایه برآورد رسمی مرکز ملی آمار ۱٬۲۵۲٬۰۰۰ نفر (۳۸۰٬۱۰۰ خانوار) محاسبه شدهاست.
استان هرمزگان یکی از استانهای ایران است. این استان از جهت شمال و شمال شرقی با استان کرمان، غرب و شمال غربی با استانهای فارس و بوشهر و از شرق با استان سیستان و بلوچستان همسایه است و جنوب آن را آبهای خلیج فارس دریای عمان در نواری به طول تقریبی ۹۰۰ کیلومتر دربرگرفتهاست. مرکز آن، بندرعباس است. جمعیت آن تا سال ۱۳۹۵ حدود ۱٫۷۷۶ میلیون برآورد شدهاست.
خوزستان استانی در جنوبغرب ایران است که جنوب آن در کرانهٔ خلیج فارس قرار دارد. مساحت استان خوزستان ۶۴٬۰۵۷ کیلومتر مربع است و با جمعیتی برابر با ۴٬۷۱۰٬۵۰۹ نفر (۱۳۹۵)، پنجمین استان پرجمعیت ایران محسوب میشود. مرکز استان خوزستان در سال ۱۳۰۳ از شوشتر به اهواز منتقل شد و از آن زمان تا کنون شهر اهواز مرکز این استان است. استان خوزستان در جوار خلیج فارس و اروند رود قرار دارد. خوزستان در جایگاه بسیار استراتژیک و ترانزیتی واقع شده است. خوزستان، پس از استان تهران، بیشترین تولید ناخالصی در بین استانهای ایران را دارد.
از لحاظ تاریخی، خوزستان یکی از قدیمیترین مناطق مسکونی فلات ایران محسوب میشود که پیشینهٔ سکونت انسان در آن به ۲٬۷۰۰ سال پیش از میلاد مسیح و شکلگیری تمدن عیلام در هزارهٔ سوم پیش از میلاد، بازمیگردد.
استان آذربایجان شرقی یکی از استانهای ایران است که در منطقهٔ آذربایجان ایران واقع شده است. آذربایجان شرقی ششمین استان پرجمعیت ایران محسوب میشود. استان آذربایجان شرقی از سمت شمال به جمهوریهای آذربایجان، ارمنستان و نخجوان، از سمت غرب و جنوب غرب به استان آذربایجان غربی، از سمت شرق به استان اردبیل و از سمت جنوب شرق به استان زنجان مرزبندی شدهاست.
استان دارای آب و هوای سرد کوهستانی بوده و کل محدودهٔ آن را کوهها و ارتفاعات تشکیل دادهاند. مساحت استان آذربایجان شرقی ۴۵٬۴۹۱ کیلومتر مربع است و جمعیت آن نیز در سال ۱۴۰۰ خورشیدی بالغ بر ۴٬۰۴۰٬۴۰۰ نفر برآورد شدهاست. این استان، تنها استان ایران است که با ارمنستان هممرز است و همچنین تنها استان کشور است که هم با خاک اصلی جمهوری آذربایجان و هم با جمهوری خودمختار نخجوان که برون بومی متعلق به جمهوری آذربایجان است، مرز مشترک دارد.
استان آذربایجان شرقی محل اتصال دو رشته کوه مهم و اصلی کوههای ایران، یعنی البرز و زاگرس است و بلندترین نقطهٔ آن، قلهٔ کوه سهند است. مرکز استان آذربایجان شرقی، کلانشهر تبریز است.
استان آذربایجان غربی در شمال غربی ایران قرار دارد و مرکز آن شهر ارومیه است. آذربایجان غربی تنها استان هممرز با کشور ترکیه است. در استان آذربایجان غربی علاوه بر زبانهای ترکی آذربایجانی و کردی (عمدتاً در منطقهٔ مکریان) اقلیتی نیز به زبانهای ارمنی و آرامی نو آشوری سخن میگویند.
استان کردستان، یکی از استانهای ایران به مرکزیت شهر سنندج است که در غرب این کشور واقع شدهاست. مساحت این استان ۲۹٬۳۴۹ کیلومتر مربع معادل ۱٫۷٪ از مساحت کل کشور ایران است. این استان که در دامنهها و دشتهای پراکندهٔ رشتهکوه زاگرس میانی جای گرفتهاست، از شمال به استانهای آذربایجان غربی و زنجان، از شرق به همدان و زنجان، از جنوب به کرمانشاه و از غرب به اقلیم کردستان در کشور عراق محدود است. استان کردستان با کشور عراق ۲۳۷ کیلومتر مرز مشترک دارد.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ استان کردستان ۱٫۶۰۳٫۰۱۱ نفر جمعیت دارد که ۳۴ درصد روستایی و ۶۶ درصد را جمعیت شهری تشکیل میدهد. تراکم نسبی جمعیت معادل ۵۱٫۲ نفر در کیلومتر مربع است.
بیشتر بخوانید:
استان مرکزی از استانهای ایران است. بزرگترین شهر و مرکز این استان شهر اراک است. استان مرکزی بهعنوان پایتخت صنعتی ایران شناخته میشود. در روزگار کهن این مکان عراق نام داشت که در زمان تسلط اعراب بر ایران عراق عجم نامیده میشد که شامل بسیاری از استانهای همجوار امروزی نیز بود. عراق معرب اراک است. این استان از شمال به استان البرز، از شمال غرب به استان قزوین، از غرب به استان همدان، از شمال شرق به استان تهران، از جنوب غرب به استان لرستان، از جنوب شرق به استان اصفهان و از شرق به استان قم محدود است. استان مرکزی با مساحتی معادل ۲۹٬۵۳۰ کیلومتر مربع حدود ۱٬۸۲ درصد از مساحت کل کشور را به خود اختصاص دادهاست.
استان خراسان شمالی با مرکزیت شهرستان بجنورد در شمال شرقی کشور ایران واقع است. خراسان شمالی از طرف شمال با کشور ترکمنستان، از سمت شرق و جنوب با استان خراسان رضوی، از جنوب غربی با استان سمنان و از سمت غرب با استان گلستان همسایه است. این استان در سال ۱۳۸۳ و پس از تقسیم استان خراسان به سه استان (خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی) ایجاد شد. مساحت این استان ۲۸٬۴۳۴ کیلومتر مربع بوده که رتبه پانزدهم را در کشور دارد. جمعیت استان خراسان شمالی طبق سرشماری در سال ۱۳۹۵، برابر با ۸۶۳٬۰۹۲ نفر در قالب ۲۰۹۸۵۰ خانوار بودهاست.
استان لرستان از استانهای غربی ایران است. این استان بیش از یک میلیون و هفتصد و شصت هزار نفر جمعیت دارد؛ که سیزدهمین استان کشور از نظر جمعیت است. خرمآباد مرکز استان است. طبق آمار سال ۱۳۸۵، خرمآباد بیستمین شهر بزرگ کشور است. لرستان سرزمینی کوهستانی است و غیر از چند دشت محدود، سراسر آن را کوههای زاگرس پوشاندهاست. اشترانکوه با ۴۱۵۰ متر ارتفاع بلندترین نقطه استان واقع در حدفاصل شهرستانهای دورود، ازنا و الیگودرز و پستترین نقطه آن در جنوبیترین ناحیه استان واقع شده و حدود ۵۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. بر اساس یافتههای باستانشناسی این منطقه یکی از نخستین سکونتگاههای قدیمی بشر است و مفرغ لرستان از شهرت باستانشناسی زیادی برخوردار است.
کرمانشاه مرکز استان کرمانشاه در ایران، نهمین شهر پرجمعیت و یکی از کلانشهرهای ایران است. جمعیت کلانشهر کرمانشاه در سرشماری سال ۱۳۹۵ بالغ بر ۹۴۶٬۶۵۱ نفر بوده است. کرمانشاه مهمترین شهر در منطقهٔ مرکزی غرب ایران است و بزرگترین شهر کُردنشین ایران نیز محسوب میگردد.
استان مازندران استانی به مرکزیت شهر ساری در شمال ایران و در کرانههای جنوبی دریای خزر است و با استانهای گلستان، سمنان، تهران، البرز، قزوین و گیلان هممرز میباشد. استان مازندران یکی از پرجمعیتترین و متراکمترین مناطق ایران از لحاظ جمعیتی است و دارای ۲۲ شهرستان است. مازندران پر افتخارترین استان ایران در بازیهای المپیک است. قله دماوند مرتفعترین کوه ایران و بلندترین آتشفشان آسیا و خاورمیانه در مازندران و در شهرستان آمل قرار دارد. جمعیت آن در سال ۹۵ بیش لز سه میلیون نفر بوده است.
بوشِهر از شهرهای بندری ایران است که مرکز استان بوشهر و شهرستان بوشهر محسوب میشود. بوشهر در سال ۱۳۹۵ خورشیدی بالغ بر ۲۲۳٬۵۰۴ نفر جمعیت داشتهاست. این شهر که در واقع بهصورت یک شبهجزیره در بخش مرکزی شهرستان بوشهر قرار دارد، فقط از سمت شرق با خشکی ارتباط دارد. بوشهر ۱۸ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و دارای آب و هوای نیمه بیابانی گرم است.
استان گُلِستان از استانهای شمالی ایران است. این استان بخشی از استان مازندران بود که در سال ۱۳۷۶ به صورت استانی مستقل به نام گلستان درآمد و گرگان به عنوان مرکز آن برگزیده شد. پیشینه تاریخی این سرزمین به ۷ هزار سال پیش و در غار کیارام واقع در روستای فرنگ بخش گالیکش به دوران پارینه سنگی برمیگردد.
ایلام مرکز استان ایلام است. جمعیت این شهر برپایهٔ سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر با ۱۹۴٬۰۳۰ نفر بودهاست. شهر ایلام در حصاری از کوهها و ارتفاعات جنگلی واقع شده و آب و هوایی معتدل کوهستانی و بهاری دارد.
همدان یکی از شهرهای ایران در منطقهٔ غربی و کوهستانی ایران و مرکز شهرستان و استان همدان است. همدان از قدیمیترین شهرهای ایران و جهان است. در سال ۱۳۸۵ مجلس شورای اسلامی در مصوبهای همدان را «پایتخت تاریخ و تمدن ایران» اعلام کرد. همدان اولین پایتخت نخستین شاهنشاهی ایران، مادها بودهاست. با این حال قدیمیترین آثار یافتشده از محوطهٔ باستانی هگمتانه و نیز کتیبههای گنجنامه مربوط به دوران هخامنشیان هستند. آرامگاه بوعلیسینا نماد شهر همدان و همچنین یکی از نمادهای پیشینهٔ ایران در فرهنگ جهان و دانش و علم بهشمار میرود.
زَنجان مرکز استان زنجان و شهرستان زنجان است که در شمال غربی ایران واقع شدهاست؛ و براساس آمار منتشر شده دارای ۴۳۰٬۸۷۱ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۵ خورشیدی، بیستمین شهر کشور از لحاظ جمعیت محسوب میشود.
اردبیل یکی از کلانشهرهای ایران مرکز استان اردبیل و شهرستان اردبیل است که در شمال غربی ایران قرار دارد. چهرهٔ عمومی شهرستان اردبیل متأثّر از ارتفاعات کوهستانهای سبلان، تالش و بزغوش است که این عوامل طبیعی سبب محصور شدن آن شدهاند. اردبیل از مناطق با اهمیّت ایران بهشمار میآید و دارای آثار و ابنیّه تاریخی و جاذبههای طبیعی بسیار زیادی است.
چهار محال و بختیاری با گسترهای برابر با ۱۶٬۴۲۱ کیلومتر مربّع، است. استان چهارمحال و بختیاری از جمله بخشهای کوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب میشود. این استان از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سوی شمال غربی به استان لرستان محدود میشود.
شهرکرد با ۲۰۶۶ متر ارتفاع از سطح دریا، بلندترین مرکز استان در ایران است. میانگین ارتفاع در استان چهارمحال و بختیاری حدود ۲۱۵۳ متر است و به همین خاطر استان چهارمحال و بختیاری را بام ایران میدانند.
قَزوین یکی از شهرهای ایران است که در قسمت مرکزی این کشور واقع شده و در گذشته برای مدتی پایتخت ایران نیز بوده است. شهر قزوین، مرکز استان قزوین، در بلندای ۱٬۲۷۸ متری از سطح دریا واقع شده است. تاریخچه و ریشه شهر قزوین به دوران ساسانیان باز میگردد زمانی که به دستور شاپور پادشاه ساسانی رونق یافت. قزوین شاهراه اقتصادی جاده ابریشم، سالها محل گذر تجار و بازرگانانی بود. قزوین از نظر تعداد اثر تاریخی رتبه نخست در ایران و سوم در جهان را دارد، که از این آثار کهن و باستانی گوناگون میتوان نام برد.
کُهگیلویِه و بویِراحمد یکی از استانهای ایران که مرکز آن، شهر یاسوج میباشد. این استان در امتداد رشته کوههای زاگرس قرار دارد که از شمال به چهارمحال و بختیاری، از غرب به خوزستان، از جنوب به بوشهر و از شرق به فارس و اصفهان محدود میشود.
گیلان، از شمال به دریای کاسپین و کشور آذربایجان، که از طریق آستارا با آن دارای مرز بینالمللی است، از غرب به استان اردبیل، از جنوب به استان زنجان و قزوین و از شرق به استان مازندران محدود میشود. طبیعت گیلان، پوشیده از جنگل و دارای آب و هوای معتدل و مرطوب است. این استان شامل مناطق سرسبز شمال غربی رشتهکوه البرز و بخش غربی کرانههای جنوبی دریای خزر است.
استان تهران استانی در شمال-مرکزی ایران با جمعیت بیش از ۱۴ میلیون نفر و مساحتی کمتر ۱۳۰۰۰ کیلومتر مربع است. این استان پرجمعیتترین استان ایران است و از نظر مساحت پس از استانهای قم و البرز، سومین استان کوچک ایران است. این استان از شمال به استان مازندران، از جنوب به استان قم، از جنوبغربی به استان مرکزی، از غرب و شمالغرب به استان البرز و از شرق و جنوبشرق به استان سمنان محدود میشود. شمال استان تهران به دامنه جنوبی رشته کوه البرز منتهی میشود.
قم کلانشهری است که در ۱۲۰ کیلومتری جنوب تهران پایتخت ایران واقع شدهاست. این شهر در کنار رودخانهٔ قمرود و در دشت قم قرار دارد. کلانشهر قم مرکز استان قم و شهرستان قم است. جمعیت کلانشهر قم طبق سرشماری سال۱۳۹۵، ۱٬۲۰۱٬۱۵۸ نفر بوده و هفتمین کلانشهر ایران است. استان قم دومین استان کوچک ایران بعد از البرز است.
پهناورترین استان ایران کدام است. حالا کوچکترین استان ایران را بشناسید. استان البرز سی و یکمین استان ایران است. این استان در البرز مرکزی جای گرفتهاست و دلیل نامگذاری استان البرز به همین علت بودهاست. استان البرز از شمال با استان مازندران از غرب با استان قزوین از شرق با استان تهران و از جنوب با استان مرکزی همجوار است. استان البرز در سال ۱۳۸۹ طبق مصوبه مجلس شکل گرفت. البرز کوچکترین استان ایران است.
گردآوری: تابناک جوان