قشم یکی از مکان های دیدنی ایران برای گردشگران است. در طول تاریخ غارها برای ما اطلاعاتی از ناشناخته های دوران باستان به ارمغان می آورد. اگر به قشم سفر کنید می توانید از غارهای آن نظیر غار خربس و غار نمکدان قشم دیدن کنید. در این مطلب قصد معرفی غار خربس قشم را داریم.
جزیرهٔ قِشم، یکی از جزایر خلیج فارس است که بهعنوان بزرگترین جزیرهٔ ایران و خلیجفارس در استان هرمزگان قرار دارد. از نقاط دیدنی این جزیره: جنگلهای حرا، غارهای خربس، تنگه چاهکوه، دلفینهای آبی، خلیج فارس، درهٔ ستارهها، جزایر ناز، و غار نمکدان است.
۱۵ کیلومتری شهر قشم، در بلندای تپهای مشرف به آبهای نیلگون خلیج فارس، غار تاریخی خربس در همسایگی «بقعه شاه شهید» واقع شده است.
دورنمای این غار تلفیقی از طیف رنگهای خاک این منطقه در کنار آبی نیلگون دریاست که جلوههای بصری زیبایی را خلق کرده است و نظر هر رهگذری را به سوی خود جلب میکند. نزدیکتر که میشوی، دهانههای غار در چپ و راست این محوطه تاریخی به چشم میخورد و میتوانی انتخاب کنی که از پلههای چوبی با حفاظی از طناب به سمت بالا بروی یا از پلههایی از جنس سنگ و بتن برای سعود به طرف دهانه غار اصلی در سمت چپ محوطه استفاده کنی.
محوطه بیرونی غار نیز ترکیبی از فضای سبز زیباست که گوشه گوشه آن با نخلهای سر به فلک کشیده، تزئین شده است و در کنار درب ورودی میتوان غرفه فروش صنایع دستی جزیره را مشاهده کرد که انواع سبدهای حصیری، صدفها و ماهیهای خشک شده را در معرض فروش قرار میدهد.
جالب است بدانید که این غار که به عجایب هفتگانه قشم معروف است در لا به لای تپههای مرجانی کوچک و بزرگ بر دامنه کوهی که بر ساحل جنوبی جزیره قشم مشرف است جا خوش کرده است. باید گفت که این غار انسان ساخت که در گوشه کنار آن معماریهای دستکند به چشم میخورد با وجود هزاران سال متمادی، این غار هنوز هم ظاهر باستانی خود را به بهترین و مطلوبترین شکل ممکن حفظ کرده است.
شاید با دیدن ظاهر ساده و معمولی این غار اندکی توی ذوقتان بخورد. تا جایی که ممکن است از اینکه روزی را به بازدید آن اختصاص داده اید پشیمان شوید. اما همین که وارد دالانهای غار شدید و تعدادی از پلههای آن را پشت سر گذاشتید از فکرهای منفی خود پشیمان میشوید. در پای دهانه این غار دست کنده برکههایی احداث شده است که تمامی آب باران در آنها تجمع میگردند. این برکه در تمامی روزهای سال به جز مواقعی که باران نمیبارد آب دارد. به همین علت به محض ورود به داخل غار خنکی دلپذیری به صورتتان میخورد و این میتواند یک استقبال گرم از طرف این جاذبه متفاوت گردشگری برای شما باشد.
بومیان جزیره قشم اعتقاد دارند که غارهای خربس یاخوربس واقع در روستای رمچاه این جزیره، در دوره پیش از اسلام به وجود آمده و به دوره مادها تعلق دارد که متشکل از چهار دهانه غار به هم پیوسته است. در درون این غارها تالارمیانی و دهلیزهای انشعابی وجود دارد که مردم در آن دوران از آنها به عنوان پناهگاه و یا نیایشگاه استفاده میکردند.
از ساختار فعلی غارها پیداست که دست آدمیان به مرور زمان و به منظور کاربردهای گوناگون شکل و سیمای این غارها و دیوارههای آنها را دگرگون ساخته و مناسب نیازهای خود در آورده است. این غارهاى دستکنده، مجموعهاى از حفرههایى است که با راهروهاى باریک به همدیگر راه دارند و در تالار مرکزى، که جاى اجتماع بوده و دو تاقچه کوچک جاچراغى نیز ساخته شده است. در پاى دهانه این غارها برکهاى براى نگهدارى آب باران وجود دارد که اکثر ایام سال (جز مواقع بىبارانى) آب دارد.
در جانب راست این غارها و در امتداد دیواره بلند و گسترده زیارتگاه شاه شهید، دهلیزها و دالانهایى نو به دست سنگتراشان هنرمند روزگار کنونى در دل کوه تراشیده شده تا به عنوان الگویى تازه، به شناسایى غارهاى اصلى یارى رساند. در درون این غارهاى جدید و دهلیزها نقشهایى با الهام از طرحهاى باستانى کنده شده که همگى از جلوه و نمودى باستانى و حالتى رمزگونه و نمادین برخوردارند.
غارهاى خربس را بعضى معبد مهرى مىپندارند، بعضى آن را استودان (جاى نگهدارى استخوانهاى مردگان پس از مرگ، در آیین زرتشت) مىدانند و حدسى که قریب به یقین مىتواند باشد این است که این حفرههاى دست کنده در دل صخرهها اگر استودان (استخواندان) دورههاى پیش از اسلام نباشد، بهطور مسلم پناهگاههایى است براى مردم بىدفاع که روزگارى در دشت هموار خربز زندگى مىکردهاند و دزدان دریایى با ایلغار و یورش امان آنها را بریده بودند. ناچار، آنان این حفرههاى درهم را که از درون با یکدیگر مرتبط هستند در دل این دیواره به صورت غارهاى دستکند به وجود آوردهاند تا به هنگام احساس خطر بتوانند کودکان، زنان و پیرمردها را به درون غارها منزل دهند، نان و آب و غذا نیز لاشه سنگهایى براى دفاع و پرت کردن از ارتقاع در اختیارشان مىگذاشته و خود به مقابله با دشمن غارتگر مىپرداختهاند.
این جاذبه شگفت انگیز را دنباله چین خوردگیهای رشته کوه زاگرس میدانند که در طی هزاران سال گذشته از زیر آب بیرون آمده و هم اکنون به یکی از پدیدههای قدیمی زمین شناسی در جنوب ایران تبدیل شده است.
برای ورود به غار خربس میبایست به ارتفاع ۲۰ تا ۳۰ متری در دل کوه بروید. باتوجه به قدیمی بودن غار خربس و گذر عمر آن از دورههای تاریخی متعدد در ایران، با بازدید از این غار شاهد آثاری از دورههای تمدن تاریخی مختلف خواهید بود. در داخل غار خربس میتوانید دهلیزها، تالارها و اتاقهای متعددی را مشاهده کنید که هر یک از ابعاد ۴ در ۵.۵ متر برخوردار هستند. چشمهها و روزنههای بسیاری در دو سمت شمال و جنوب این غار قرار دارند که خود نیز نمایانگر حضور تمدنهای مختلف در اطراف این غار است.
از جمله جاذبههای گردشگری نزدیک غار خربس میتوان به قلعه پرتغالی ها، تنگه چاهکوه، دره ستارگان، جزایر ناز و جنگل حرا اشاره کرد. همچنین اگر به جانوران آبزی علاقهمند هستید میتوانید از آکواریوم قشم نیز دیدن کنید و با انواع جانوران آبی که در این آکواریوم نگهداری میشوند آشنا شوید. پس از بازدید از غار خربس این امکان را خواهید داشت تا با صرف کمی وقت از این جاذبههای دیدنی قشم نیز دیدن کرده و خاطره به یاد ماندنی از سفر خود به جزیره قشم به ثبت برسانید.
بیشتر بخوانید:
عبدالرضا دشتی زاده با بیان اینکه برای بهبود شرایط جذب گردشگران در این محوطه تاریخی، زیرساختهای زیادی فراهم شده است، میافزاید: استفاده از نورپردازی مناسب در داخل غارها و محوطه بیرونی، ایجاد پلکان چوبی با حفاظی از طناب که همخوان و سازگار با محیط گردشگری تاریخی باشد، بخشی از اقدامات انجام شده در این حوزه است.
وی ادامه میدهد: احداث بوفه و محل عرضه صنایع دستی در محوطه بیرونی این غار در کنار مولفههایی همچون استفاده از دو زبان فارسی و انگلیسی برای خوش آمد گویی به گردشگران، از جمله عواملی است که باعث جذب بیشتر گردشگران به این محوطه تاریخی میشود.
سرپرست اداره توسعه گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم در اسفند ۹۴، با ابراز تاسف از اینکه این سایت تاریخی سالیان سال مورد بی توجهی مسئولان قرار داشت، میگوید: روی دیگر این بی توجهی زمان روی داد که حدود ۱۰ سال پیش بر اثر یک کار غیر کارشناسی، تعدادی غار دست ساز در کنار غار اصلی خربس ایجاد شد که هیچگونه ارزش تاریخی ندارد.
برای رسیدن به غار خربس میبایست خود را به ۱۵ کیلومتری جنوب قشم، در سمت راست جاده قشم به روستای خربس برسانید. این غار در روستای رمچاه قرار داشته و آماده بازدید شماست.
هم جواری این مکان ارزشمند با شهر تاریخی خربس نشان میدهد که در زمان هایی، یک تمدن بزرگ و پیشرفته همچون مادها و ساسانیان در جزیره همیشه زیبای قشم وجود داشته است. شایان ذکر است که این غار از لحاظ ظاهری و ساختار اولیه شباهتهای بسیاری به دخمههای ساخته شده در آذربایجان، کردستان، لرستان، بوشهر، اهواز و شوشتر دارد.
تنها راه دسترسی به غار خربس قشم این است که باید حتماً وارد جاده قشم به سمت روستای دیدنی رمچاه شوید. در طول راه تابلوهای راهنمایی به سمت غار وجود دارند که به راحتی شما را به سمت این غار هدایت میکنند. زمان بازدید از این غار هر روز از ساعت هشت صبح تا غروب آفتاب است.
آدرس غار خرمس: استان هرمزگان، جزیره قشم، ۱۵ کیلومتری سمت راست جاده قشم
غار خربس در جزیره قشم قرار داشته و این جزیره باتوجه به موقعیت جغرافیایی که دارد در زمره مناطق گرمسیری ایران به شمار میرود. بهترین زمان سفر به قشم فصلهای سرد سال در نظر گرفته میشود و توصیه میشود در فصلهای پاییز و زمستان به این جزیره سفر کنید تا از هوای مطبوع و خنک جنوب ایران لذت برده و بدون نگرانی از گرمازدگی و آفتاب سوختگی بتوانید از همه جاذبههای گردشگری قشم دیدن کنید.
گردآوری: تابناک جوان
منابع: الی گشت / ایسنا / ایرنا / هتل فولتون.