آیا می دانید کدام موجود بیشترین ضربان قلب را دارد؟ کدام جانور کمترین ضربان قلب را دارد؟ گفته میشود ضربان قلب طبیعی انسان در حالت استراحت ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما برای بیشتر بزرگسالان، بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه است. اما در بین حیوانات قضیه کمی فرق می کند. ادامه مطلب را بخوانید تا متوجه این موضوع شوید.
این سوال در برخی معماها مطرح می شود که پاسخ آن قناری با بیشترین ضربان قلب است، لازم به ذکر است مرغ مگس هم ضربان قلب بالایی در بین حیوانات دارد.
طبق برسیهای انجام شده، قناری بیشترین ضربان قلب را بین همهی حیوانات دارد، قلب آنها در هر دقیقه حدودا هزار بار میزند، که این موضوع یک رکورد به حساب میآید. قناری یک پرنده با روحیهای اجتماعی است. آنها به صورت گروهی زندگی میکنند و هر قناری با جفت اش خانهای میسازند. لانهی این پرنده مانند فنجان میباشد و اصولا قناری لانه اش را ۳ تا ۴ متر بالاتر از سطح زمین روی یک درخت میسازد. او لانه اش را تا جایی که میتواند در بین برگها مخفی میسازد، این لانه اصولا از شاخههای کوچک، خزه، علف، مو و پر ساخته میشود.
متوسط ضربان قلب مرغ مگس حدود ۱۲۶۰ بار در دقیقه است. مرغ مگس بالاترین متابولیزم را درمیان جانوران خونگرم دارند. مرغ مگس بیشترین ضربان قلب و در میان مهره داران، سریعترین متابولیسم بدنی را دارد. مرغهای مگس تنها پرندگانی هستند که میتوانند عقب عقب پرواز کنند. پژوهشگران شجره نامه این پرندگان کوچک شهدخوار را با استفاده از اطلاعات ژنتیکی ۳۳۸ گونه این پرنده و خویشاوندان نزدیکشان (از راسته پرستوبالان) بازسازی کردند.
محققان گفتند که مرغهای مگس را میتوان به ۹ گروه بر اساس اندازه، زیستگاه، الگوی خوراکی و شکل بدنشان تقسیم کرد. اجداد تمامی گونههای امروزی این پرنده ۲۲ میلیون سال پیش در آمریکای جنوبی زیست داشتند. گونههای مختلف مرغهای مگس در سالهای مختلف در اروپا زیاد شدند و امروزه این پرندگان در قاره آمریکا وجود دارند.
کریستوفر ویت محقق دانشگاه نیومکزیکو در این مورد گفت: این پرنده تواناییهای منحصر به فردی دارد و میتواند در موقعیت ثابت بال بزند و یا با دقت بالا به هر جهتی که بخواهد حرکت کند. این پرنده حتی در باد شدید نیز قادر به پرواز است. این پرنده نسبت به هر جانور دیگری، بیشترین مصرف انرژی را در ازای هر گرم وزن خود دارد.
این پژوهشگر یاداور شد: مرغهای مگس در صورتی که در روشنایی کامل دیده شوند، رنگهای درخشانی دارند و در روشنایی کامل جنس نر این پرنده رنگ زیباتری دارد. بدن اغلب این پرندگان کوچک پرهای سبز دارد و سرشان ممکن است به هر رنگی شامل طلایی، قرمز، آبی، بنفش و ارغوانی باشد.
نام مرغ مگس (به انگلیسی هامینگ برد) از صدایی که از بال زدن پرسرعت آنها تولید میشود، گرفته شده است. بزرگترین مرغ مگس حدود ۱۵ بار در ثانیه و کوچکترینشان ۸۰ بار در ثانیه بال میزند. مرغهای مگس اغلب از شهد گلها و گیاهان استفاده میکنند و برای این کار نوک طولانی، باریک و زبانی دراز دارند. این پرندهها گاهی از حشرات کوچک نیز تغذیه میکنند.
هنوز هم بسیاری از افراد تصور می کنند که فیل کمترین ضربان قلب را دارد. محققان دانشگاه استنفورد برای اولین بار در جهان توانستند ضربان قلب نهنگ آبی را اندازهگیری کنند و اطلاعات جالبی را در رابطه با رفتار و نحوه تکامل این جانور با شکوه به دست آورند. قلب نهنگ آبی فقط دو بار در دقیقه میتپد.
برای این منظور محققان برچسبی حاوی یک ابزار الکترونیکی و یک حسگر را به بخش زیرین بدن نهنگ و در نزدیکی باله چپ آن متصل کردند که امکان اندازهگیری ضربان قلب آن را فراهم میکرد. این حسگر اطلاعات جالبی را درباره نهنگ در اختیار محققان قرار داد. برای مثال مشخص شد میانگین ضربان قلب این جانور عظیمالجثه بین ۴ تا ۸ ضربان بوده و ممکن است این میزان تا دو ضربان در دقیقه کاهش یابد. در واقع محققان دریافتند هنگام بالا آمدن نهنگ به سطح آب ضربان قلب آن کند میشود و پس از تغذیه و شیرجه رفتن به عمق آب، ضربان قلب آن تا دو برابر افزایش مییابد. نکته جالب توجه این که پس از تنفس، ضربان قلب این جانور تا ۳۷ بار در دقیقه افزایش مییابد.
نتایج این تحقیقات نشان میدهد قلب نهنگ آبی با حداکثر توان در حال کار است و این وضعیت یکی از عوامل محدودکننده رشد این جانور محسوب میشود. به اعتقاد محققان علت این که در تمام تاریخ هیچ جانوری بزرگتر از نهنگ آبی پا به عرصه وجود نگذاشته، همین محدودیت در عملکرد قلب است.
بیشتر بخوانید:
قلب فیل ها در هر دقیقه حدودا ۲۷ بار میزند. فیلها سنگینترین جانورانی هستند که در خشکی زندگی میکنند. اما فقط بزرگی این جانوران توجه برانگیز نمیباشد، بلکه این حیوانات از نظر احساسات نیز بسیار خاص میباشند. این حیوان بسیار آرام و مهربان است و اصولا در هر شرایط اقلیمی میتواند زندگی کند. چون فیلها جثه بسیار بزرگی دارند بسیاری از شکارچیان به آنها نزدیک نمیشوند و فقط بچه فیلها را شکار میکنند. فیل در بعضی کشورهای جنوب غربی آسیا همچون تایلند نماد میباشد. در گذشته در جنگها از فیلها برای حمل سلاحهای جنگی استفاده میکردند. امروزه زیستگاههای این حیوان در حال از بین رفتن است و این موضوع باعث از بین رفتن آنها میشود.
قلب و سیستم گردش خون در بدن موجودات و حیوانات گوناگون ساختار متفاوتی دارد. ضربان قلب انسان در هر دقیقه ۷۲ مرتبه است، اما ضربان قلب موش خرمای آمریکایی در زمان خواب زمستانی پنج برابر است. همچنین ضربان قلب مرغ مگس هنگام پرواز در هر دقیقه به ۱۲۶ بار میرسد. وزن قلب انسان حدود ۰.۳ کیلوگرم است و این در حالی است که وزن قلب زرافه به ۱۲ کیلوگرم میرسد چراکه باید برای پمپاژ خون و عبور آن از گردن این حیوان به اندازه کافی قوی باشد.
سایت لایوساینس در مطلبی به معرفی برخی از حیواناتی پرداخته که ساختار قلب آنها، متفاوتترین و عجیبترین شکل را در بین گونههای جانوری دارد:
قلب پرندگان و پستانداران چهار حفره دارد، اما ساختار قلب قورباغه متشکل از سه حفره است که شامل دو دهلیز و یک بطن میشود. به طور کلی قلب قورباغه خون بدون اکسیژن را از بدن میگیرد و آن را برای دریافت اکسیژن به ریهها منتقل و سپس برای رساندن اکسیژن به سایر اعضای بدن آن را پمپاژ میکند. اما قلب انسان با دارا بودن چهار حفره، خون حاوی اکسیژن را جدا از هم نگهداری میکند.
قورباغه نه تنها اکسیژن مورد نیاز بدن خود را از طریق ریهها بلکه از راه پوست نیز جذب میکند. قلب این حیوان از این قابلیت، فایده میبرد. زمانی که خون فاقد اکسیژن وارد دهلیز راست میشود به بطن میرسد و برای دریافت اکسیژن به ریهها و پوست منتقل میشود. خون حاوی اکسیژن از طریق دهلیز چپ به قلب برمیگردد سپس به بطن رفته و در مابقی اعضای بدن پخش میشود.
سایز قلب وال با یک خودروی کوچک برابری کرده و وزنی معادل ۴۳۰ کیلوگرم دارد. قلب وال آبیرنگ در بین حیواناتی که امروزه حیات دارند در نوع خود بزرگترین به حساب میآید. قلب این پستاندار همچون دیگر پستانداران چهار حفره دارد. این عضو از بدن وال وظیفه تامین خون بدن این حیوان عظیمالجثه را برعهده دارد. دیواره رگ آئورت قلب وال به ضخامت آیفون پلاس ۶ است.
این گونه از موجودات دریایی که شامل اختاپوس و ماهی مرکب میشود قلب سه تایی دارند. دو قلب بازویی که در دو سمت بدن این جانور وجود دارد، خون را با پمپاژ آن از طریق رگهای خونیِ آبششها، حاوی اکسیژن کرده و قلب درون بدنی که در مرکز بدن این جانور قرار دارد خون حاوی اکسیژن را از آبششها پمپاژ کرده و به سایر ارگانهای بدن میفرستند. همچنین از آنجایی که در خون این جانور مس وجود دارد، رنگ آن آبی دیده میشود.
سوسک نیز همچون دیگر حشرات دارای سیستم گردش خون باز است به این مفهوم که خون موجود در بدن آن رگهای خونی را پر نمیکند. در عوض این خون از طریق یک ساختار مجزا با ۱۲ تا ۱۳ حفره جریان مییابد. حفره پشتی کمک میکند خون حاوی اکسیژن به هر یک از حفرههای قلب فرستاده شود. این نوع از جانوران از طریق منفذهای سطحی بدن تنفس میکند، به همین دلیل لازم نیست خون اکسیژن را بین ارگانهای بدن جابهجا کند. خون این موجود که به رنگ سفید یا زرد است وظیفه جابهجا کردن مواد مغذی را دارد. قلب این جانور در گونه بدون بال آن کوچکتر است و ضربان قلب آن با ضربان قلب انسان برابر است.
کرم خاکی از جمله جانورانی هست که قلب ندارند و به جای آن دارای پنج شبکه قلب است که اطراف مری را پوشانده است. این شبه قلبها خون را پمپاژ نمیکنند بلکه به رگها فشار آورده تا به گردش خون در سراسر بدن کرم خاکی کمک کند. همچنین در بدن این جانور ریه وجود ندارد و اکسیژن مورد نیاز را از طریق پوست مرطوب جذب میکند. هوای محبوس در خاک در مخاط پوست این جانور حل شده و اکسیژن داخل سلولها جذب شده و سیستم گردش خون آن را در بدن پمپاژ میکند. در خون کرمهای خاکی نیز هموگلوبین وجود دارد، اما برخلاف انسانها دارای سیستم گردش خون باز است.
در صورتی که ساختار قلب زبراماهی آسیب ببیند میتواند به راحتی آن را ترمیم کند. مطالعه انجام شده در سال ۲۰۰۲ حاکی از آن است که زبراماهی میتواند دو ماه پس از آنکه ۲۰ درصد از ماهیچه قلبش آسیب ببیند آن را از نو تولید کند. بدن انسان میتواند کبد را از نو تولید کند و همچنین برخی از دوزیستان و مارمولکها این توانایی را دارند تا مجدد دم خود را رشد دهند. همچنین ساختار قلب ماهیها منحصربهفرد و دارای یک دهلیز و یک بطن است، اما آنها همچنین دارای دو ساختار متفاوت قلبی هستند که در انسانها وجود ندارد.
گردآوری: تابناک جوان
منابع: دانشجو / ایرنا / ایسنا