آیا می دانید دریاچه مهارلو در کدام استان است؟ دریاچه مهارلو یک دریاچه خاص در ایران است که رنگ صورتی آن برای گردشگران جالب توجه است. در این مطلب قصد داریم شما را با راهنمای سفر به دریاچه صورتی مهارلو آشنا کنیم.
اگر بپرسید دریاچه مهارلو کجاست؟ باید آدرس شیراز را به شما بدهیم. همه ما شیراز را به شهرِ شعر و شعور و حافظ و عطر بهار نارنچ و معماری غنی و مسجدهای شیشهکاریشده و رنگارنگش میشناسیم. پس بعید به نظر میرسد که رنگ دریاچههای این شیراز فانتزی، رومانتیک و شاعرانه نباشد. اگر برای اولین بار رنگ صورتی دریاچه مهارلو شیراز را میبینید، میپرسید این دریاچه حتما در استرالیا یا در سایر کشورهای قرار دارد.
دریاچه مهارلو شیراز نه تنها جزء قشنگترین و جذابترین دریاچه ایران بلکه صورتیتریناش هم محسوب میشود که جلوه دیگری به طبیعت ایران داده و بهنوعی باعث شده برای دیدن چنین عجایبی چشم به خارج نداشته باشیم. زیبایی این دریاچه صورتی تا حدی است که یکی از مقاصد گردشگری مسافران خارجی به دریاچه مهارلو شیراز است که با یک مسافرت نسبتا بلند وُ کوتاه میتوانند آن را ببینند.
از تالاب دریاچه مهارلو شیراز بگویم که جزء بخش منطقه شکار ممنوع دریاچه مهارلو محسوب میشود. خب، اگر به پیشینه دریاچه مهارلو هم نگاهی بیندازیم، گفته میشود که تاریخ دریاچه مهارلو شیراز به ۲۰.۰۰۰ سال و انباشتهشدن نمک در آن به حدود ۱.۰۰۰ سال قبل برمیگردد. آب رودخانه سلطانآباد، رودخانه سروستان، رودخانه خشک شیراز و دیگر آبهای زیرزمینی نیز از سمت شمالی و غربی وارد دریاچه مهارلو میشود.
دریاچه مهارلو که محلیها به آن مهلو یا مهلویه هم میگویند مساحتی حدود ۶۰۰ کیلومتر مربع دارد. ارتفاع این دریاچه از سطح دریا چیزی حدود ۱۵۰۰ متر است. عمق متوسط این دریاچه چیزی در حدود ۵۰ سانتی متر میباشد و در فصول پربارش سال عمق آن به ۳ متر هم میرسد.
یکی از ویژگی مهم این دریاچه فصلی بودن آن است، به این صورت که در فصل تابستان این دریاچه تقریبا خشک میشود و با آغاز فصول پاییز و زمستان که بارشها افزایش مییابد، این دریاچه آبگیری میشود. آب این دریاچه از طریق بارشهای جوی و رودخانه خشک شیراز، چناراه و سلطان آباد تأمین میشود. در حوزه آبریز این رودخانه چشمههای زیادی هم قرار دارند که آب آنها هم به دریاچه میریزد. آب این دریاچه به دلیل وجود انواع نمکها همچون نمک پتاسیم و آلایندههای مضر برای مصارف شرب قابل مصرف نمیباشد
این دریاچه فصلی به دلیل جلبکهایی که در آن قرار دارد صورتی است و به دریاچه صورتی نیز شهرت پیدا کرده است. میزان تبخیر آب این دریاچه بسیار بالاست. تبخیر شدید آب دریاچه مهارلو سبب شده است تا شوری آن به شدت افزایش یابد و نوعی جلبک دریایی قرمز رنگ در آن تکثیر شود.
یک کارشناس حوزه محیط زست در خصوص قرمزی دریاچه مهارلو گفت: پایین آمدن سطح آب کمک میکند که شرایط برای رشد یک جلبک یا همان کشند قرمز در دریاچهها مهیا شود از این رو به دلیل کاهش آب شاهد قرمز شدن دریاچه مهارلو هستیم.
این کارشناس حوزه محیط زیست با اشاره به رشد جلبک در این دریاچه و تاثیر آن در قرمز شدن ادامه داد: متاسفانه این جلبک نوعی سم از خود تولید میکند که شرایط را برای حیات آرتیمیای دریاچه از بین برده یا محدود میکند.
علمداری گفت: کشندهای قرمز یکسری از جلبکها هستند که نسبت به شوری مقاوم بوده و زمانیکه شوری آب بالا رود این جلبکها رشدشان بیشتر میشود.
اگر دوست دارید رنگ صورتی و قرمزی زیبای دریاچه مهارلو را واضحتر و قرمزتر ببینید، پیشنهاد میکنیم در اواسط تابستان به آنجا بروید، چون آب دریاچه مهارلو در اواسط تابستان بخار میشود و اینجاست که صورتیبودن آب دریاچه مهارلو خودش را نشان میدهد. بنابراین، بهترین زمان برای سفر به دریاچه صورتی مهارلو از پاییز تا اواسط بهار و در اواسط تابستان است.
فصلها و آبوهوای مختلف روی وضعیت دریاچه مهارلو شیراز تاثیرگذار است. اگر بخواهم آبوهوایی دریاچه مهارلو را ساده شرح دهم، باید بگویم در فصل پاییز تا اوایل اردیبهشت بهدلیل بارانهایی فراوان و ریختن آب دریاچههای سلطانآباد و دریاچه خشک، سطح آب دریاچه مهارلو بالا میآید.
سپس بیشتر آب این دریاچه در فصل تابستان بخار میشود و مجدداً بارانهای فصل زمستان آب دریاچه مهارلو را پُر میکنند تا سطح دریاچه دوباره به حالت اولیهی خودش بر گردد و این چرخه فصل به فصل ادامهدار است.
مهارلو در فصل تابستان بخش عمدهای از آن خشک میشود. با شروع بارندگیها در فصول پائیز و زمستان، دوباره به سطح آب دریاچه افزوده میشود. از پائیز تا اواسط اردیبهشت ماه، بهترین فصل بازدید از این دریاچه است.
بیشتر بخوانید:
این دریاچه زیستگاه بسیاری از پرندگان مهاجر است که اغلب آنها اگر شرایط زیست در منطقه مساعد باشد تا اوسط فصل پاییز در این منطقه میمانند. فلامینگوها جزو پرندگانی هستند که هر ساله جمعیت فراوانی از آنها به دریاچه مهارلو فارس مهاجرت میکنند. این فلامینگوها از نوعی جاندار به نام آرتمیا که در آب شور این دریاچه رشد میکند تغذیه میکنند به همین دلیل آب شور این دریاچه برای زیست فلامینگوها بسیار ایدهآل میباشد.
از دیگر پرندگانی که در این تالاب زندگی میکنند میتوان به آنقوت، تنجه، انواع کاکایی، انواع پرندگان کنار آبزی مانند گیلانشاه بزرگ، سلیم کوچک، انواع آبچلیکها، حواصیل، اردک سرسبز و مرغابی اشاره کرد. در اطراف دریاچه نیز گونههای مختلفی از جانوران مانند شغال، گربه وحشی، کفتار و روباه نیز دید میشوند.
این دریاچه به دلیل مجاورت با روستایی به همین نام یعنی روستای مهارلو به این نام شناخته شده است. مردم محلی به این دریاچه، دریاچه صورتی هم میگویند. در گذشته این دریاچه با نام جنکال یا دریاچه نمک هم شناخته میشد، دیگر نامهای این دریاچه فصلی مهلو، مهلویه و ماهلویه میباشد.
نام جنکال را اصطخری، جغرافیدان قرن چهارم هجری قمری بر روی این دریاچه گذاشت، همچنین در فارسنامه ابن بلخی و جغرافیای حمدالله مستوفی نیز نام این دریاچه ماهلویه نوشته شده است.
این دریاچه نیز از تغییرات آب وهوایی که در ایران اتفاق افتاده بی نصیب نمانده و چند سالی است که به دلیل کاهش بارشها و خشکسالی به کانون ریزگردها تبدیل شده و موجب آلودگی هوای منطقه میشود. این دریاچه به دلیل رطوبتی که دارد، نقش مهمی در متعادل کردن آب وهوای استان فارس دارد و باعث میشود این استان از گرمای شدید در تابستان و سرمای شدید در زمستان در امان بماند.
خشکسالی و کم آبی بر کشاورزی در این منطقه تاثیر زیادی گذاشته است و اگر این روند به همین صورت ادامه یابد ممکن است در نهایت باعث شور شدن زمینهای کشاورزی شود. دلیل برداشت بی رویه از آبهای زیرزمینی و حفر چاههای غیر مجاز باعث شده جمعیت پرندگان مهاجر نیز به این منطقه کاهش یابد.
از دیگر تهدیدات زیست محیطی در منطقه تالاب مهارلو، آلودگی این دریاچه با آلایندهها و فلزات سنگینی مانند سرب میباشد که از طریق آب رودخانهها و فاضلاب وارد آب مهارلو میشوند. به دلیل تبخیر زیاد آب این دریاچه در فصل گرم سال، آلایندهها بیش از حد مجاز افزایش مییابد.
همان طور که مشاغل روستایی را میتوان در بیشتر روستاهای ایران دید، روستای مهارلو هم از این قاعده جدا نیست و اقتصاد آن بر پایه دامداری، باغداری، صنایع دستی و کشاورزی گندم، جو و محصولات زراعی پیش میرود. باغدارهای روستای مهارلو محصولات انار، بادام و انجیر هم پرورش میدهند.
از طاق خانههای قدیمی روستای مهارلو بگوییم که از جنس سنگ وُ سارج وُ کاه خشتی وُ گل وُ چوب با ارتفاع بلند بههمراه پنجرههای قوسی شکل است.
در نزدیکی این دریاچه، روستای مهارلو قرار گرفته است. در دوران صفویه به این روستا که در شیب جنوبی زاگرس قرار دارد دشت گل میگفتند. وسعت این روستا چیزی حدود ۲۵ هزار هکتار میباشد. از دیگر مکانهای دیدنی در نزدیکی این روستا میتوان به کاروانسرای شاه عباسی مربوط به دوره صفوی، بقعه بی بی شریفه، قلعه شاهرخ پسر تیمور لنگ، چشمه آب گوگردی و امامزاده خدیجه بانو اشاره کرد.
چشمه آب سرد گوگردی خواص درمانی زیادی برای پوست دارد. روستای مهارلو قدمت تاریخی دارد. جای جای باقیماندههای دورانهای ساسانی، تیموریان و صفویه را میتوانید در این روستا مشاهده کنید.
برای بازدید از این دریاچه که در مسیر شیراز به فسا قرار گرفته است باید به استان فارس و شهر شیراز سفر کنید و سپس در مسیر شیراز به فسا مسافتی حدود ۵۷ تا ۶۰ کیلومتر را طی کنید تا به روستای مهارلو یا همان دشت گل برسید تا بتوانید از آنجا عازم دریاچه مهارلو شوید. پیشنهاد میکنیم فصل پاییز تا اواسط اردیبهشت را برای بازدید از این دریاچه انتخاب کنید، زیرا در این زمانها هوای منطقه خنکتر و دریاچه پرآب است.
دریاچه مهارلو یکی از جاذبههای طبیعی استان فارس و شهر شیراز میباشد که در ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی شهر شیراز واقع شده است. فاصله این دریاچه تا شیراز چیزی حدود یک ساعت است. این دریاچه در حدود ۶۰ کیلومتری جاده شیراز به فسا و در نزدیکی روستای مهارلو فارس قرار دارد.
شیراز/ روستای مهارلو / دریاچه مهارلو
گردآوری: تابناک جوان
منابع: الی گشت / علی بابا / مهر