کلیپ چیپس میخوری؟ و درس هایی برای همه!
کلیپ «چی میخوری؟چیپس میخوری؟» برای همه ما درس هایی به همراه دارد. خوب است هربار که می خواهیم ویدیویی را بازنشر کنیم از خود بپرسیم این کار چه عواقبی برای صاحب کلیپ دارد؟ یا از زاویه ای دیگر وقتی می خواهیم محتوایی از خودمان در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذاریم، یکبار حریم خصوصی خود را از نظر بگذرانیم که نتیجه چگونه خواهد بود؟
داستان یک کلیپ پربازدید
بعد از پربازدید شدن ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی از یک بچه ۲ یا ۳ ساله که مادرش با لحنی خاص به او می‌گفت: «خوبی مامان؟ چی میخوری؟ چیپس میخوری؟ آره؟»، دابسمش‌های زیاد و حتی ریمیکس چند آهنگ هم با آن ساخته شد.
ماجرای کلیپ چیپس میخوری وطلاق چیست؟
حالا کاربری به نام دکتر راد در توئیتر ادعا کرده که آن خانمی که ویدئوی گفتگو با فرزندش در شبکه‌های اجتماعی پربازدید شده بود، در آستانه طلاق قرار دارد. او در این توئیت نوشته: «اون صاحب صدای «خوبی مامانا؟ چیپس میخوری»؟ داره طلاق میگیره سر همین مسخره بازی‌های ملت. گویا شوهره گفته من خجالت می‌کشم همه جا تیکه بارونم می‌کنن و دعواشون شده.
هرچند امیدواریم این ادعا اشتباه باشد و زندگی یک خانواده سر این موضوع متلاشی نشود؛ اما فارغ از این، چرا انتشار این ویدئوی ۲۰ ثانیه‌ای اشتباه بود و بی‌توجهی به حریم خصوصی خانواده چه عواقبی دارد؟
چرا انتشار چنین ویدئو‌هایی پرطرفدار است؟
فضای مجازی در سال‌های اخیر به شدت مورد استفاده همگان قرار گرفته است. فضایی که استفاده‌های مفیدی می‌توان از آن داشت؛ مثلا اطلاعات، اخبار و... را دنبال کرد و آموزش‌های کاربردی در آن را فرا گرفت. اما از همین فضا‌هایی که بالقوه مفید هستند، برخی اشتباهات باعث می‌شود که افراد مورد سوءاستفاده قرار بگیرند. مشکلات مربوط به انتشار مسائل حریم خصوصی و خانوادگی از این دست است.
بدبختانه لذت‌بردن از کانون خانواده در بین بعضی افراد فدای فضای مجازی شده است. کمبود‌ها و کاستی‌هایی را که برخی افراد در خود حس می‌کنند و سعی در پر کردن آن دارند، موجب می‌شود بیشتر تمایل پیدا کنند که در این فضا خودی نشان دهند. کاستی‌هایی مانند تمایل بیش از حد به دیده شدن یا خود بزرگ بینی یا خود کوچک بینی و حقارت و ... همه و همه می‌توانند در ایجاد جریانات هیجانی در فضاهای مجازی نقش داشته باشند. البته عده‌ای هم به دنبال جذب فالوئر و در پی آن گرفتن تبلیغ و کسب درآمد با به اشتراک گذاشتن خصوصی‌ترین مسائل زندگی خانوادگی‌شان برای دیده شدن، تایید و لایک گرفتن از افراد در فضای مجازی هستند.
وقتی حریم خصوصی را بی معنا میکنید
شما وقتی در حال انجام یک کار جالب هستید، شاید دل‌تان بخواهد آن را در رسانه‌های اجتماعی پست کنید و با دیگران به اشتراک بگذارید که در نگاه اول، بد هم نیست، اما رعایت نکردن برخی اصول در این موضوع می‌تواند تبعات بدی داشته باشد. اشتراک‌گذاری برخی عکس‌ها و مطالب شخصی به خصوص از کودکان می‌تواند مورد سوء استفاده عده‌ای هم قرار گیرد، چه به لحاظ مضحکه کردن و نشر آن و چه به لحاظ تهدید و ارعاب. الان صاحب صدای «خوبی مامانا؟ چیپس میخوری؟» مورد سوء استفاده به لحاظ مسخره شدن توسط دیگران قرار گرفته است. شریک کردن دیگران در مسائل شخصی دقیقا مانند این است که در خانه خود را باز بگذارید و هر کسی که رد می‌شود، تمام جزئیات خانه و زندگی شما را ببیند. به‌طور کلی، بی‌توجهی به حریم خصوصی زندگی خانوادگی آسیب‌زاست.
از مزاحمت‌ها تا کاهش عزت‌نفس
انتشار ویدئو‌هایی از زندگی خانوادگی و بیان کردن مسائل زندگی خصوصی همیشه با واکنش‌های مثبت روبه‌رو نمی‌شود. دریافت پیام‌های منفی، سرزنشی، توهین و ... هم بخشی از ماجراست. موضوعی که گاهی می‌تواند سلامت روان صاحب صفحه را با خطراتی جدی روبه‌رو کند. یکی از اولین عوارض دریافت نظرات منفی به دفعات، کاهش عزت نفس و احساس ارزشمندی است. این موضوعی است که در بسیاری از افرادی که در زندگی خصوصی خود مطالب متعددی را به اشتراک می‌گذارند، زیاد دیده می‌شود.
بیشتر بخوانید:
شبکه‌های اجتماعی فراموشکار نیستند
ویدئوی این خانم از فرزندش چندین ماه پیش منتشر شده، اما عواقب و آسیب‌های آن هنوز دست از سر خودش، شوهرش و خانواده‌اش برنداشته است. وقتی شما سریع همه چیز را در شبکه‌های اجتماعی پست میکنید، این امکان وجود دارد که شما بتوانید یک چیز را اشتباه پست کنید. وقتی از ناراحتی‌تان می‌گویید، ممکن است بعد از فرونشستن آن پشیمان شوید و حتی پست‌تان را پاک کنید، اما همچنان رد آن در فضای مجازی مانده است. وقتی بیش از حد از زندگی شخصی‌تان عکس و فیلم می‌گذارید و از عشق‌های آتشین‌تان می‌گویید یا از شیرین‌بازی کودک‌تان، بعد از ایجاد مشکل، خودتان را در معرض قضاوت‌های تلخ و پرشمار دیگران قرار خواهید داد که برای‌تان دردسرساز خواهد شد.
کودکان را قربانی نکنید
معمولا والدین یا بزرگ سالی که تصمیم به انتشار ویدئویی از کودک دارد، خودش هم به نتایج انتشار آن بی‌توجه است. اگر شما هم فکر میکنید خب این فقط انتشار یک ویدئوی بامزه است و بس، آیا با خودتان فکر کرده‌اید که گاهی انتشار ویدئوی خنده‌دار فرزندمان شبیه این است که او را میان جمعیتی بیش از جمعیت ورزشگاه آزادی رها کرده‌ایم تا همه به او بخندند؟ آیا می‌دانید ممکن است افرادی تا هفته‌ها بعد از دیدن این ویدئو وقتی کودک را می‌بینند، او را دست بیندازند؟ و .... به هر حال قرار نیست با فناوری بجنگیم و آن را رد کنیم، قرار است درست استفاده کنیم و در کنار آن اصل زندگی را که کانون خانواده است به باد ندهیم.
چگونه از حریم خصوصی خود در شبکه‌های اجتماعی محافظت کنیم؟
حالا که بحث باز شده است در ادامه چند کلامی درباره حفاظت از حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی آورده ایم.
طرفداران سایت‌های شبکه‌های اجتماعی می‌گویند جوامع آنلاین باعث افزایش تعامل با دوستان و خانواده می‌شود و به معلمان، کتاب‌داران و دانشجویان دسترسی ارزشمندی به پشتیبانی و مواد آموزشی داده؛ تغییرات اجتماعی و سیاسی را تسهیل کرده و انتشار اطلاعات مفید را سرعت می‌بخشد.
مخالفان شبکه‌های اجتماعی می‌گویند که سایت‌ها، از ارتباطات چهره به چهره جلوگیری می‌کند، زمان را در اثر فعالیت‌های بیهوده هدر می‌دهد، مغز و رفتار کودکان را تغییر می‌دهد و آن‌ها را برای بیش فعالی مستعد می‌سازد و نیز کاربران را در معرض خطر شکارچیانی مانند کودک آزاران و سارقین قرار می‌دهد و در واقع اطلاعات نادرست و بالقوه خطرناکی در چنین محیط‌هایی منتشر می‌شود.
مزایای شبکه های اجتماعی
از مزایای شبکه‌های اجتماعی این است که اطلاعات را سریع‌تر از هر رسانه دیگر پخش می‌کند، اما استفاده منفی این شبکه‌های اجتماعی، گسترش اطلاعات غیر قابل اعتماد و غلط نیز است.
کارشناسان شبکه‌های اجتماعی معتقد هستند سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی به دانشجویان کمک می‌کند تا در مدرسه بهتر عمل کنند به ویژه در شرایطی که اکنون ویروس کرونا دنیا را گرفتار کرده و سلامت دانش آموزان و دانشجویان با ورود به مراکز آموزش در خطر است.
توصیه پلیس فتا برای کاربران شبکه های اجتماعی
نکته قابل توجه کارشناسان فضای مجازی و همچنین پلیس فتا ایجاد امنیت در شبکه‌های اجتماعی است. یکی از توصیه‌های همیشگی این کارشناسان به کاربران این است که ضمن استفاده از تکنولوژی‌های نوین و حتی آشنایی کودکان با این ابزار‌ها و اینکه باید همراه با تکنولوژی بزرگ شده و تهدید و آسیب‌ها را در کنار مزایا به آن‌ها آموزش داد، این است که در شبکه‌های اجتماعی به افراد غریبه نباید اعتماد کرد.
اغلب کاربران به دلیل سهل‌انگاری و اطمینان به افراد مختلف در فضای مجازی عکس‌ها و فیلم‌های خصوصی خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارند و مقدمات سوء استفاده برای مجرمان اینترنتی را فراهم می‌کنند.
پرونده‌های بسیاری در پلیس فتا تشکیل شده که نشات گرفته از ناآگاهی کاربران نسبت به استفاده نادرست از شبکه‌های مجازی است.
خطرات شبکه‌های اجتماعی
کارشناسان پلیس فتا براین باورند که امروزه شبکه‌های اجتماعی از سرگرم کننده‌ترین و جذاب‌ترین تفریحات جوانان و نوجوانان کشور است که زمان زیادی از آن‌ها را در طی روز به خود اختصاص می‌دهد، اما همواره خطراتی ممکن است در شبکه‌های اجتماعی پیش روی افراد باشد به همین دلیل ضرورت دارد مهم‌ترین خطرات شبکه‌های اجتماعی که در کمین افراد نا آگاه است را آموزش دهیم.
هتک حیثیت و اخاذی
از جمله این خطرات تغییر هویت برای اخاذی از دوستان در شبکه‌های اجتماعی است، گاهی افرادی با تغییر هویت مجازی و تصاویر خود در حساب‌های کاربری شبکه‌های اجتماعی از دوست و آشنایان خود یا حتی غریبه‌ها در فضای مجازی اخاذی می‌کنند. پلیس فتا در بررسی پرونده‌های خود با موارد بسیار زیادی از این دست اتفاقات رو به رو می‌شود.
هتک حیثیت و اخاذی در پی برهم خوردن روابط در این فضا نیز بسیار است. گاهی اوقات افراد به روابط خود با دیگران در این فضا اطمینان زیادی دارند و فکر می‌کنند این ارتباط تا ابد باقی می‌ماند و متعهدانه است به همین دلیل اقدام به رد و بدل کردن و ارسال عکس و فیلم‌های شخصی خود به آن شخص می‌نمایند، اما غافل از اینکه پس از اتمام این رابطه، چه بر سر حیثیت و آبروی ما می‌آید؛ بنابراین مراقب دوستی‌های فضای مجازی که به هیچ وجه قابل اطمینان نیست باشید.
سرقت هویت
خطر سرقت هویت گروه‌های سنی کودکان و نوجوانان در شبکه‌های اجتماعی وجود دارد. گاهی کلاهبرداران در ظاهر دوست یا follower در اینستاگرام به نوجوانانی که تجربه زیادی ندارند نزدیک شده و اطلاعات شخصی آن‌ها را بدست می‌آورند و سپس با دانستن این اطلاعات اقدام به کلاهبرداری مالی از آن‌ها می‌کنند. مثلا از اطلاعات حساب بانکی آن‌ها سوء استفاده و از آن برداشت می‌کنند.
در حال حاضر شبکه‌های اجتماعی جزء لاینفک زندگی ما شده‌اند. در واقع برخی از افراد به‌دلیل مزایای زیاد شبکه‌های اجتماعی و کاربردهایش، آن را انتخاب می‌کنند. بااین حال، شبکه‌های اجتماعی همانند شمشیر دولبه هستند. اگر به اندازه کافی و عاقلانه از آن استفاده نکنید، ممکن است به خودتان آسیب برساند. البته راه‌های زیادی وجود دارد که می‌توان از شبکه‌های اجتماعی به صورت درست و هدفمند استفاده کرد.
حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی
به گفته کارشناسان پلیس فتا نباید از شبکه‌های اجتماعی به عنوان معیاری برای مقایسه و سنجش استفاده کرد، شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، برای اشتراک‌گذاری اخبار، کاربران خود را تشویق می‌کند به هر حال این اخبار غیر از خود کاربران توسط افراد دیگر منتشر نمی‌شود انتخاب انتشار یا عدم انتشار خبر با کاربران است به همین دلیل، مردم نسبت به اتفاقات مثبت زندگی‌شان جهت گیری خاصی دارند و در مقابل از بیان مشکلات زندگی خودداری می‌کنند.
نکته حائز اهمیت در مواجهه با پست‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی این است که باید واقع گرا بود.. با واقعیت روبرو شوید، لازم نیست فیس‌بوک یا توییتر خود را هر پنج دقیقه یکبار بررسی کنید، عادت به چک کردن بیش از حد شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند شما را از واقعیت جدا کند. به‌جای اینکه هنگام راه رفتن وقت خود را صرف بررسی شبکه‌های اجتماعی کنید صرف پیاده روی کنید این امر در مورد فعالیت‌هایی مانند غذا خوردن یا انتظار برای مدت طولانی بدون انجام کار مفید دیگر نیز صدق می‌کند.
آرامش در فضای مجازی
توصیه دیگر این است که سخت‌گیر نباشید چرا که شبکه‌های اجتماعی برای کسب رضایت فوری ذهن کاربران است در نتیجه، هنگامی که شما چیزی را ارسال میکنید، می‌خواهید "لایک‌ها" و نظرات آن را بلافاصله مشاهده کنید، از شما خواسته می‌شود هر پنج دقیقه یکبار آن را بررسی کنید، یا مساله دیگر آن است که می‌تواند درچند دقیقه اول یک ناهماهنگی شناختی را ایجاد کند، زیرا فکر میکنید مطالب ارسالی بازخورد مثبتی خواهد داشت، اما در چند دقیقه اول این اتفاق نمی‌افتد و باعث ناراحتی کاربران می‌شود.
از سوی دیگر کارشناسان پلیس فتا می‌گویند، با خیال راحت از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنید. اطلاعات شخصی خود همانند شماره کارت‌های اعتباری، گذرواژه و ... را در اختیار افراد غریبه و افرادی که به آن‌ها اعتماد نداردید، قرار ندهید. حتی مواردی را که دوست ندارید افراد دیگر از آن اطلاع داشته باشند، ارسال نکنید.
مواردی که می‌تواند شما را نیز در معرض آسیب قرار دهد را ارسال نکنید، مانند" من الان در خانه تنها هستم"، "خانه هیچ‌کس نیست"، و ... نمونه‌های واقعی وجود دارد که مجرمان از این شرایط برای ارتکاب جرم استفاده می‌کنند.
حفاظت از خود در شبکه‌های اجتماعی
مقدار اطلاعات شخصی که به اشتراک می‌گذارید را محدود کنید، اطلاعاتی که به ضرر شما منجر می‌شود را به اشتراک نگذارید، از قبیل آدرس و برنامه روزانه. اگر افرادی که در ارتباط با شما هستند اطلاعاتی از شما به اشتراک گذاشتند، مطمئن شوید که این اطلاعات آنقدر زیاد نیست که اگر غریبه‌ها بدانند شما را ناراحت کند؛ و همچنین هنگام به اشتراک گذاشتن اطلاعات و یا عکسی از افرادی که با آن‌ها در ارتباط هستید نیز محتاط باشید.
اینترنت یک منبع عمومی است، فقط اطلاعاتی را منتشر کنید که قبول کنید اشکالی نداشته باشد همه آن را ببینند. این شامل اطلاعات و عکس‌ها در پروفایل شما و فروم‌ها و بلاگ می‌شود. همچنین وقتی شما اطلاعاتی را آنلاین به اشتراک می‌گذارید نمی‌توانید آن را پس بگیرید. حتی اگر شما آن اطلاعات را از آن سایت حذف کنید، زیرا ممکن است به صورت ذخیره شده و یا کش شده در سیستم‌های سایرین وجود داشته باشد.
نکات امنیتی در استفاده از شبکه های اجتماعی
در مورد غریبه‌ها محتاط باشید، اینترنت راه را برای افرادی که هویت و انگیزه خودشان را به غلط جا می‌زنند آسان نموده است. افرادی که می‌خواهید با آن‌ها در تماس باشید را محدود کنید، اگر شما با افرادی که آن‌ها را نمی‌شناسید تعامل دارید، در مورد دادن اطلاعات به آن‌ها و ملاقات حضوری محتاط باشید.
مشکوک باشید، هر چیزی را که بصورت آنلاین می‌خوانید باور نکنید، کاربران ممکن است اطلاعات نادرست در مورد موضوعات مختلف از جمله هویت خودشان، منتشر نمایند؛ که البته لزوما به قصد مخربی نیست می‌تواند شوخی و یا اغراق نیز باشد. شما همیشه محتاط باشید و قبل از هر گونه اقدامی از صحت اطلاعات مطمئن شوید.
تنظیمات خود را چک کنید، از امکانات تنظیم حریم خصوصی سایت استفاده کنید، تنظیمات پیش فرض هر سایتی ممکن است به همه امکان دیدن اطلاعات شما را بدهد، اما شما می‌توانید تنظیمات را سفارشی کرده و اطلاعاتتان را محدود به دسترسی افراد خاصی کنید. اما باز هم این ریسک را نکنید که اطلاعاتی را که نمی‌خواهید همه ببینیند را منتشر کنید، زیرا احتمال این نیز باز هست که اطلاعات شما در دسترس سایرین قرار بگیرد. سایت‌ها ممکن است گزینه‌های تنظیماتی خود را تغییر دهند پس به روز باشید و تنظیمات حریم شخصی خود را به صورت دوره‌ای چک کنید که مناسبترین گزینه‌ها را انتخاب کرده باشید.
منبع: روزنامه خراسان / ایرنا
