مهدی خان آصف السلطنه پسر سوم حاج محمد باقر خان قاجار دولو بیگلربیگی تهران و پدر ولی خان آصف السلطنه داماد مظفرالدین شاه بوده و بیشتر زندگیاش در آذربایجان و در دستگاه مظفرالدین میرزا ولیعهد گذشته است. وی از سال 1303 تا 1309 ق. فراش باشی ولیعهد بود و در سال آخرالذكر فراش باشی محمد میرزا (محمد علی شاه) گردید. میرزا مهدی خان آصف السلطنه بعدها به مقرب الخاقان ملقب شد.
«مهدی خان آصف السلطنه پسر سیم حاج محمد باقر خان قاجاردولو پدر ولی خان آصف السلطنه داماد مظفرالدین شاه بوده و بیشتر زندگانیش را در آذربایجان و در دستگاه مظفرالدین میرزا ولیعهد گذشته است.» در سال 1303 ق (1855) به سمت فراشباشی مظفرالدین میرزا ولیعھد رسید و تا سال 1309 ق در آن سمت باقی ماند. در عھد ولیعھدی محمدعلی میرزا نیز عھده دار ھمین سمت بود. شد. در سال 1311 ق ملقب به «اصف السلطنه» شد. در سال 1311 ق مأمور آوردن ملکه جھان، دختر کامران میرزا نایب السلطنه، زن محمدعلی شاه به تبریز شد (مهدی خان آصف السلطنه قاجار دولو در بامداد جلد پنج). یا طبق نوشته های جورج چرچیل در فرهنگ رجال قاجار،۱۶: مهدى خان آصف السلطنه در سال ۱۸۵۵ م. به سمت فراشباشى مظفر الدين ميرزا وليعهد منصوب و از سال 1891 م. با همین سمت در دستگاه محمد علی رزا پسر ولیعهد به کار می گیرد. وی در سال 1893 م. ملقب به آصف السلطنه گرديد.
محمد خان قاجار دولو بیگلربیگی پدر آصف میرزا و حاکم منطقه قزوین ( از ۱۲۰۰ه.ق. تا ۱۲۰۹ه.ق. ) بود. در سال 1200ق آغا محمدخان قاجار او را به حکومت قزوین منصوب کرد تا سال 1209 که اورا به تهران خواست و به سمت بیگلربیگی تهران برگزید.پدر آصف میرزا با عباس میرزا (نایب السلطنه) و محمد باقر خان (پدر همسر عباس میرزا نایب السلطنه) دارای رابطه خانوادگی بود.
فتحعلی شاه قاجار فتحعلي شاه برای تحکیم بيشتر طوايف قاجار، يكي از دختران خود را به عقد رستم خان، پسر ميرزا محمدخان درآورد، ولي چون رستمخان هفت ماه بعد از اين ازدواج فوت نمود، فتحعلي شاه فورا پس از گذشت چند روز دختر خود را «مریم خانم» به عقد اللهيارخان، برادر رستم خان درآورد و خود خواهر اللهيارخان را به زني گرفت.
پسران: مهدی خان فراشباشی، آصف الدوله و اللهیارخان دولو آصف الدوله
نوه ها: محمد قلی خان آصف الدوله، حسن خان سالار، محمد شاه قاجار (فرزند آسیه خانم دختر محمدخان دولو)
مهدی خان در سال 1311ق. به آصف السلطنه ملقب شد و در این سال از طرف ولیعهد با پانصد سوار و پیاده و متفرقه مأمور گردید كه به تهران رفته ملكه جهان، دختر كامران میرزا نایب السلطنه را برای محمد علی میرزا بیاورد. او هم رفت و مأموریت خویش را انجام داد. وی در دوران ولیعهدی محمد علی میرزا درگذشت.
در زیر تصویر نادری از چند نامه آصف میرزا قاجار را ملاحظه می نمائید
اگر به نگهداری گیاهان علاقمند باشید، احتمالا نام گل دایمورفوتکا به گوش تان خورده است. این گل یکساله که فرم آن پاکوتاه گلدانی و فصل کشت آن بهار می باشد، معمولا در اواخر بهار تا اوایل پاییز به گلدهی رسیده و ظرف مدت 7 تا 14 روز جوانه می زند. تابناک جوان به منابع دقیقی که رابطه بین نام این گل و آصف میرزا قاجار را تائیدکند دست نیافت، هر چند که احتمال دور از ذهنی نیز نمی باشد.
اگر در سایر منابع در جستجوی نام آصف میرزا به آصف الدوله برخوردید بهتر است بدانید که آصف الدوله فرد دیگری است از بزرگان قاجار، یعنی اللهیارخان پسر بزرگ رکنالدوله میرزا محمدخان بیگلربیگی دولو قاجار، مشهور به تاجبخش میباشد. علت اعطای لقب تاجبخش به وی بدین سبب بود که در زمان جنبشهای سلطنتخواهی قاجاریان، بسیاری از بزرگان ایل قاجار او را برای پادشاهی سزاوارتر از آقا محمدخان میدانستند، اما وی به سود آقا محمدخان از سلطنت کنارهگیری کرد و از سران ایل و بزرگان استرآباد و مازندران برای بنیانگذاری سلطنت قاجار قول مساعدت گرفت. روی این اصل، بعضی از اعقاب او نام تاجبخش را برای خود انتخاب کردند.
همچنین باید بدانید آصف وزیری شخص دیگری است از مالکان کردستان، سناتور و نماینده مجلس شورای ملی در دوره قاجار و پهلوی با نام فرجالله خان سردار معظم (۱۲۶۰ سنندج - ۲۱ دی ۱۳۳۳) که نام خانوادگی آصفوزیری را برگزید. پدرش میرزا علی نقی وزیری لشکریونس (۱۳۱۵_۱۲۳۰ ه.ش) برادر میرزا محمدرضای آصف اعظم و ایشان هم پسر میرزا فرجالله وزیر اعظم اردلانها و از نوادگان میرزا یوسف وزیر اصفهانی که از زمان ههلو خان اردلان نسل به نسل وزیر حکومت اردلان بودند و از مالکان بانفوذ بود که از ناصرالدین شاه لقب آصف دیوان و از مظفرالدین شاه لقب آصف اعظم دوم گرفت. اجداد او در زمان صفویه از اصفهان به کردستان کوچیده و وزیر و پیشکار خاندان اردلان شده بودند. او وارد خدمت نظام شد و به فرماندهی قشون ظفر کردستان رسید.
اگر به کسب اطلاعات بیشتری از آصف میرزا قاجار علاقمند باشید پیشنهاد تابناک جوان آن است که به کتاب شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و۱۳ و ۱۴ هجری، جلد 5 صفحه 304 مراجعه کنید. شرح حال رجال ایران کتابی است نوشته مهدی بامداد، که نمونه ای از نخستین تلاش های مورخین و نویسندگان معاصر در شناساندن رجال و معاریف ایرانی، به شیوهٔ نوین به شمار می رود. این کتاب، یک دائرةالمعارف نسبتاً بزرگ در شناخت تاریخ رجال ایران در سه قرن اخیر بوده و با معرفی جمع کثیری از رجال ایرانی در این سه قرن، به عنوان یکی از مراجع بسیار مهم جهت محققین و مورخین و دانش پژوهانی که قصد پژوهش و تألیف در این عرصه را دارند، به شمار می رود.
مجموعه تلویزیونی «گیلدخت» یکی از چندین سریال پربازیگری است که هر کدام از بازیگرانش به نوعی نقش موثری در این اثر تلویزیونی ایفا کردهاند، از "گلنار" بازیگر نقش اصلی «گیلدخت» گرفته، تا شازده قجری به نام "آصف میرزا" که به یک چشم بر هم زدنی آرامش را از عمارت "تقی خان" میگیرد. "آصف میرزا" یکی از شاهزادههای قجری منسوب به "مظفرالدین شاه" قاجار است، کسی که به حکم یکی از زنان قاجاری به رشت آمده است و تصمیم دارد با دختر "تقیخان" ازدواج کند و برای رسیدن به خواسته اش هم دست به هر کاری میزند.
محمدرضا شفیعی، که در عرصه ساخت مجموعههای تلویزیونی فعالیتهای متنوعی انجام داده و آثارش با استقبال عظیم عموم مردم مواجه شده است، این بار به دیار گیلان میپردازد و داستانی از آن منطقه در زمان حکومت قاجار برای تماشاگران به تصویر میکشد. او این مجموعه را به کارگردانی مجید اسماعیلی واگذار کرده است.
آغاز پیشتولید این اثر از اوایل سال ۹۸ رخ داده و از همان سال در استان گیلان عملیات تصویربرداری آغاز شد. حال پس از دو سال فیلمبرداری، این سریال آماده پخش است. نویسنده فیلمنامه این مجموعه ۶۰ قسمتی، مجید آسودگان است که برای تحقیق و نگارش آن ۵ سال صرف کرده. پخش «گیلدخت» تا اواخر بهار سال ۱۴۰۲ به طول خواهد انجامید.
این سریال با موضوعی بومی و محلی، ماجراهایی از زمان قاجار را به تصویر میکشد و از طریق این داستان، تاریخ و فرهنگ گیلان را به مخاطبان نزدیکتر میآورد. «گیلدخت» با محوریت درگیریها و نبردهای قدرت در زمان حکومت قاجار و تاثیر آن بر روابط میان شخصیتهای داستان به روایت جذابی از این دوران پرداخته است.
با پخش این سریال، انتظار میرود که مخاطبان با جنبههای مختلف فرهنگی، اجتماعی و تاریخی منطقه گیلان و دوران قاجار آشنا شوند و از طریق داستانهایی که در این مجموعه به تصویر کشیده شده، بتوانند درک بهتری از روابط میان شخصیتها و جوانب مختلف زندگی در آن دوره داشته باشند.
در خلاصه داستان این مجموعه آمده است: سیلابی عظیم کشوری از بزرگان و درباریان آن کشور به خواب فرو برده است. در این شور و شوق، آصف میرزای قاجار خیال تکیهگاهی بر تخت شاهی را در سر میپروراند و استان گیلان را به عنوان مرکز این توطئه و کودتا انتخاب میکند. اما او بیخبر از این است که گلنار خانزاده و همدم صمیمیاش اسماعیل میرشکار نقشهای برای خنثیسازی این رویا دارند و قصد انداختن طرحی جدید را دنبال میکنند.
شفیعی در ساخت مجموعه گیلدخت نیز همانند کارهای گذشتهاش به هنرمندان کارکشته شده و نوپا میپردازد. او در انتخاب بازیگران برای این سریال، توجه به همکاری با هنرمندانی دارد که تجربه و جوانی را به همراه دارند. این اقدام او به ایجاد تعادلی مناسب در بین نسلهای مختلف هنرمندان کمک میکند و موجب تجدید نظر در رویکردهای هنری و اجرایی این اثر میشود.
از بازیگران این اثر میتوان به سعید راد، میترا رفیع، رضا اکبرپور، سعید چنگیزیان، رامتین خداپناهی، شقایق فراهانی، یاسمن معاوی، پریوش نظریه، ثریا قاسمی، محمود پاکنیت، سعید راد، صالح میرزااقایی، حبیبدهقاننسب، نفیسه روشن، فخرالدین صدیقشریف، حمید ابراهیمی، فریبا متخصص، محمد فیلی، رویا جاویدنیا و ... اشاره کرد.
در این اثر فاخر دوران قاجار به عنوان پسزمینه زمانی برای روایت داستان سریال گیلدخت انتخاب گردیده است. در تاریخ ایران، هر عصر حکومتی که امکان سوء استفاده از قوای سلطنتی در آن وجود داشته باشد، چه عهد قاجار و چه پهلوی، میتواند زمینهای مناسب برای بیان داستان سریال فراهم آورد. این امر به دلیل این است که افراد حاکمیت و وابستگان دربار اجازه داشتند که حتی به خانههای مردم که به عنوان رعایا مطرح میشدند نیز تجاوز کنند.
به همین جهت، در زیرنویسهای مضمونی سریال گیلدخت به اهمیت حفظ حریم خانوادگی و خانه و همچنین مسأله امنیت پرداخته میشود که یک اصل بنیادی برای زندگی اجتماعی و فردی انسان محسوب میشود.
در عین حال، تاریخ گذشته در جهت تولید محتوا امکانات گستردهتری را ارائه میدهد. چرا که در بخشهایی از تاریخ معاصر که به ما نزدیکتر است، تکنولوژی بیشتر به چشم میخورده است؛ اما به دلیل سرعت بالای پیشرفتهای تکنولوژیک، از زمان حال فاصله قابل توجهی دارد. از این رو، فراهم کردن امکانات لازم مانند دکوراسیون، معماری، و ادوات صحنهای دشوار است و گاهی انتخاب دورانهای گذشته که تکنولوژی کمرنگتر بوده است، مورد توجه قرار میگیرد. به علاوه، فضای تاریخی انتخابشده برای این اثر، از جمله لباسها ، ارتباطات، و حتی ادبیات مکالمه، دارای جذابیتهای ویژهای است که به آن خصوصیات یادآور و جذاب برای مخاطب میبخشد.
این سریال با تمرکز بر دورهای تاریخی کهن و جذاب، میتواند به مخاطبان آگاهی بیشتری در مورد فرهنگ، اجتماع و تاریخ ایران و بهخصوص دوران قاجار بدهد. این داستانها از طریق شرح ماجراهایی که در این مجموعه به تصویر کشیده شدهاند، میتوانند به مخاطبین درک بهتری از روابط میان شخصیتها و جنبههای مختلف زندگی در آن دوره ارائه دهند.
بهطور کلی، انتخاب دوران قاجار به عنوان پسزمینه زمانی سریال گیلدخت، فرصتی مناسب را برای بررسی جنبههای مختلف تاریخی، فرهنگی و اجتماعی این دوره و منطقه فراهم میکند و همچنین به تصویر کشیدن ویژگیهای جذاب از زندگی مردم آن زمان کمک میکند. این امر باعث میشود مخاطبان با دید جدیدی به تاریخ و فرهنگ کشور خود نگاه کنند و از این داستانها برای آشنایی بیشتر با گذشته بهرهبرداری کنند.
واکنش مخاطبان تابناک جوان به سریال گیلدخت سریال گیلدخت از آبان ماه روی آنتن تلویزیون رفت و مخاطبان زیادی را جذب کرد. انتقادات به سریال گیلدخت با گذشت زمان افزایش پیدا کرد. بازی بازیگران در سریال گیلدخت تا حدودی قابل قبول است، اما آنچه که مورد انتقاد قرار میگیرد طولانی بودن سریال و عدم چرخش آن است. اگر فیلمنامه و روند سریال بهتر پیش میرفت، قطعا محصول نمایشی بهتری را روی صحنه میدیدیم. یکی از مخاطبان تابناک جوان میگوید این سریال را میشد در پانزده قسمت جمع کرد. نظر اکثر مخاطبان سایت تابناک جوان نسبت به این سریال منفی است و انتقاداتی مشابه به این سریال داشته اند. طولانی کردن سریالها علاوه بر آسیب به فیلم، باعث پراکنده شدن بینندگان آن میشود. بازیگر آصف میرزا در سریال گیلدخت طبیعت زیبای شمال، طراحی صحنه و بازی برخی بازیگران از نقاط قوت فیلم است. سعید چنگیزیان نقش آصف میرزا را در سریال گیلدخت بازی میکند. سعید چنگیزیان در نقش آصف میرزا به خوبی توانسته است در نقش خود فرو برود و مخاطب فیلم را درگیر کند. بازیگر آصف میرزا در سریال گیلدخت با نمایش تواناییهای هنری خود، حالتهای مختلف چهره خود را به خوبی با بازی اش هماهنگ کرده است. سعید چنگیزیان متولد ۱۳۵۶ و همسر او الهام کردا نیز بازیگر سینما و تلویزیون است. اما در میان اسناد تارخی ممکن است مخاطبین محترم نام آصف الدوله را در کنار عنوان حاکم تبریز ببیند که صرفا یک تشابه اسمی است. آصِفُالدّوله، میرزا صالحخان باغمیشهای فرزند حاج میرزامهدی (۱۲۷۰- ۱۳۴۸ق / ۱۸۵۴-۱۹۳۰م). از دولتمردان مشروطهخواه ایران. پدر وی معروف به حاجی کلانتر بوده است. منزل آصف الدوله حاکم تبریز میرزا صالح در خانوادهای عارفمنش و متمکن که چندین نسل کدخدایی باغمیشه (یکی از کویهای بیرون قلعۀ تبریز) و کلانتری و بیگلربیگی تبریز را داشت، چشم به جهان گشود (ادیبالممالک، ۱۷۴- ۱۷۸). پس از گذراندن دوران کودکی و تحصیل مقدمات، دورۀ تخصصی را در دارالفنون تبریز (مدرسۀ نظام یا مدرسۀ مظفری) خواند. بعد از فراگرفتن فنون نظامی و آموختن زبانهای فارسی و عربی و روسی و فرانسه، در ۲۵سالگی وارد خدمات دولتی گردید. در ۱۲۹۹ق / ۱۸۸۲م که حسنعلیخان امیرنظام گروسی، پیشکاری ولیعهد و ریاست قشون آذربایجان را داشت، صالحخان با درجۀ یاور سومی، در زیر دست او دقایق امور نظامی و دیوانی و حکومتی را کسب کرد و رموز کشورداری را فرا گرفت. وی در ۱۳۰۰ق / ۱۸۸۲م در تبریز جزو سرهنگان توپخانۀ مبارکه و آجودان مخصوص مظفرالدین میرزا ولیعهد بود و در ۱۳۰۵ق / ۱۸۸۸م همراه عموزادهاش میرزا قهرمانخان نیّرالسلطان (حاجبالدولۀ بعدی) سفری به عراق کرد و در ۱۳۰۶ق / ۱۸۸۹م به درجۀ سرتیپی نایل آمد. در همین سالها با امیرزاده خانم امیرالحاجیه دختر میرزا احمدخان ساعدالملک، یگانه پسر میرزا تقیخان امیرکبیر، ازدواج کرد و با حاجی حسینقلیخان نظامالدوله دنبلی و میرزا رضا (میرزا آقا) پسر میرزا جواد مجتهد تبریزی که خواهران دیگر را در حبالۀ نکاح خود داشتند، باجناق گردید. در شعبان ۱۳۰۷ق / آوریل ۱۸۹۰م برای درمان و گردش به قفقاز و دیگر جاهای روسیه سفر کرد و در محرم ۱۳۰۸ق / اوت ۱۸۹۰م به ایران بازگشت. در این سفر، مشاهدۀ پیشرفتهای تفلیس و باکو و پترزبورگ در اندیشۀ او اثر ژرف نهاد و او از همان زمان دل بر تربیت افکار و اصلاح و ترقی هممیهنان و کشور خود بست و به مطالعات و اقدامات لازم در این زمینه پرداخت. ر ۱۳۱۰ق / ۱۸۹۲م از سوی مظفرالدین میرزا لقب «معتمد دیوان» به وی اعطا گردید و او در ۱۳۱۳ق / ۱۸۹۶م پس از درگذشت پدرش حاجی کلانتر به درجۀ امیر تومانی ارتقا یافت و به نیابت حكومت تبریز برگزیده شد
بیشتر بخوانید
منبع : تابناک جوان