بانکداری اسلامی ؛ یعنی بانکداری عاری از ظلم

در آستانه روز بانکداری اسلامی سردبیر تابناک جوان با انتشار نامه‌ای سرگشاده، خطاب به شورای فقهی بانک مرکزی، ضمن انتقاد نسبت به تمرکز این شورا به شکل ربا خواستار موضع گرفتن در برابر تصمیمات ظالمانه و مفسده زا در نظام بانکی شد.
متن این نامه به شرح زیر است:

بسمه‌تعالی
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ آمِنُوا بِمَا نَزَّلْنَا مُصَدِّقًا لِمَا مَعَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهًا فَنَرُدَّهَا عَلَىٰ أَدْبَارِهَا أَوْ نَلْعَنَهُمْ کَمَا لَعَنَّا أَصْحَابَ السَّبْتِ ۚ وَکَانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا

جناب حجت الاسلام آقای مصباحی
رئیس محترم شورای فقهی بانک مرکزی

در آستانه روز بانکداری اسلامی و با توجه به مصاحبه اخیر جنابعالی در رسانه‌ها پیرامون استقرار مجتهد مستقر در بانک‌ها بار دیگر بانک اسلامی که در شکل جامعه مدرن یکی از پیش نیاز‌های شکل گیری جامعه دینی است؛ محل گفتگو قرار گرفت.
عملکرد بسیار ضعیف آن شورا که همیشه مورد انتقاد مراجع تقلید است باعث شده که همین طرح جدید هم به جای اینکه باعث خوشحالی ذی‌نفعان بانک‌ها شده باشد؛ بار دیگر مباحث انتقادی درباره پروژه بانکداری اسلامی که عمدتا با تاسف و تاثر از عملکرد شورای فقهی بانک مرکزی مطرح گردد.
مساله قابل توجه در نقد نهاد متبوع جنابعالی این است که بازنمایی عملکرد آن نهاد در این سال‌ها نشان داده که قواعدی که در قرارداد بانک‌ها از سوی شما گنجانده شده عملا منجر به خدمت قواعد فقهی به نظام مشحون از ظلم و مستضعف ستیزی بانکی ما برای فرار از ربا شده است.
حال آنکه همه ما می‌دانیم مهمترین اصل فقهی نادیده گرفته شده در عملیات بانکداری بدون ربا باید جلوگیری از اجحاف به مردم بوده باشد و نه فرار بانک از شبهه ربوی بودن.
به همین دلیل است که بخش مهمی از جامعه امروز ظرفیت‌های بالای فقهی اقتصادی اسلام مانند مضاربه و مرابحه و جعاله و امثالهم را خدمتی به بانک‌ها برای کلاه شرعی تصور می‌کند؛ حال انکه که اینگونه نیست.
آشنایان با نظام دیوانی می‌دانند نقش شورای مشورتی شما الزام اور نیست، اما این انتظار هم نابجا نیست که امضای شما و فق‌های محترم آن شورا زیر روند غیر اسلامی بانک‌ها که به نابودی مستضعفان و تورم و تقویت سرمایه‌داری ظالمانه منجر شده، مقبولیت و مشروعیت صوری ندهد.
باید به مخاطبی که در تاریخ این نامه را می‌خواند متذکر شوم که امام صادق علیه السلام قبل از هر امری به فق‌ها تذکر دادند:
أنتُم أفقَهُ الناسِ إذا عَرَفتُم معانیَ کلامِنا؛ إنّ الکَلِمَةَ لَتَنصَرِفُ على وُجوهٍ، فلو شاءَ إنسانٌ لَصَرَفَ کلامَهُ کیفَ شاءَ و لا یکذِبُ.
" شما اگر مقصود سخن ما را بفهمید، فقیه‌ترین مردم خواهید بود. همانا سخن به وجوه گوناگونى قابل بیان است. پس، انسان اگر بخواهد مى تواند سخن خود را آن طور که مى خواهد بیان کند و دروغ نگوید. "
بنابراین هیچ فقیهی نمی‌تواند نظام بانکداری که چند برابر بانک‌های یهود و اتئیست از مشتری اش بهره می‌گیرد را بانکداری مطابق با اسلام بداند و لو تمام قراردادهایش را با جوهری ممزوج از آب کوثر و برابر همه احکام فقهی فرقه‌ها و مذاهب مختلف نوشته باشد.
روح بانکداری اسلامی فرار بانک از ربا نیست بلکه جدا شدن بانک از ذات بهره‌کشی و فقیر کردن مستضعف و فربه کردن سرمایه داری است.
اگر قرار است همکاران شما در بانک‌ها قواعد بیمار بانکی کشور را با سنجه مقاصد و معاریض کلام اهل بیت بسنجند و حتی اگر نمی‌توانند کاری کنند مسائل و قواعد ظالمانه را با صدای بلند تذکر دهند تا مشتری بداند که اسلام عزیز مدافع اوست؛ هر تحولی در ساز و کار‌های شما مفید و موثر است و الا فقط بالا بردن هزینه‌های بیت المال است.
بنابر این با اطمینان که امروز رعایت سایر امور دینی در جامعه از جمله حجاب و نماز و روزه و ... وابسته به به تطهیر پول جامعه است؛ تصمیمات و نظامات را تنظیم کنید و الا در انچه بر سر مردم در لوای این قواعد مشحون می‌رود شریک خواهید بود.
امروز تحقق تمام انقلاب اسلامی در تمام جلوه‌های آن به این تنگه احد که بر ان ایستاده اید گره خورده است.