به گزارش
تابناک جوان به نقل از روزیاتو، همهی ما میدانیم که داشتن یک خواب خوب شبانه برای سلامتی ما ضروری است و با وجود یک استراحت کامل است که میتوانیم بهترین عملکرد جسمی و ذهنی را داشته باشیم، اما زمانی که میخوابیم اتفاقات زیادی در بدن ما رخ میدهد. در ادامه میخواهیم ببینیم بعد از به خواب رفتن ما در بدن ما دقیقاً چه میگذرد و چرا خواب تا این حد برای سلامتی ما مهم است.
۱- مغز از خواب سبک شروع میکند و به سمت خواب عمیقتر میرودخوابی که در آن فرو میرویم، در تمام مدت ثابت و یکسان نیست. بدن ما در طول شب، چندین مرحلهی مختلف از خواب را پشت سر میگذراند. این مراحل را میتوان به طور کلی به دو دستهی خوابهای Non-REM و REM تقسیم کرد. منظور از REM، خواب همراه با حرکات سریع چشم است.
مرحلهی Non-REM بلافاصله بعد از به خواب رفتن ما آغاز میشود و شامل چرخههای خواب سبک و عمیق میشود. در این مرحله، مغز شروع به تولید امواج آلفا (که نشانهی حالت غیر انگیختگی است) و امواج تتا (که اغلب به حالت رویاپردازی مربوط میشود) و سپس امواج آهستهتر دلتا (که نشانهی خواب عمیق و فاقد رؤیا هستند) میکند. گرچه در این مرحله خواب میبینیم، اما با عمیق شدن خواب، بدن شروع به ترمیم عضلات و بافت ها، رشد کردن و تقویت عملکرد ایمنی میکند.
۲- در مرحلهی خواب REM، مغز خاطرات را مدیریت میکند
بعد از خواب عمیق، وارد مرحلهی خواب REM میشویم. بیشتر افراد هر شب حدود شش چرخهی REM را در خواب خود تجربه میکنند که هر کدام این چرخهها نزدیک به ۹۰ دقیقه به طول میانجامد. REM همان مرحلهای که بخش اعظم خوابهای خود را در آن میبینیم. فعالیت مغز در این مرحله بیشتر میشود، خاطرات را دسته بندی میکند و اطلاعاتی که در طول روز کسب کرده را پردازش میکند. به این مرحله، خواب همراه با حرکات سریع چشم گفته میشود، چون چشمهای ما واقعاً به شکل نامنظمی تکان میخورند.
خوابی که در مرحلهی Non-REM میبینیم با خوابهای مرحلهی REM بسیار متفاوت است. خوابهای مرحلهی Non-REM، واقعیتر و دقیقتر هستند، چون در حقیقت این مغز ما است که در حال پخش دوبارهی خاطرات روز گذشته است. اما در مرحلهی REM، خوابها خلاقانه، انتزاعی و عجیبتر هستند.
۳- ماهیچهها کمابیش فلج میشوند
بیشتر افراد صبحها در همان نقطهای که شب قبل به خواب رفته بودند، از خواب بیدار میشوند، اما اینکه در خواب حرکت چندانی نداریم، علتی عصب شناختی دارد. هنگام خواب، عضلات بدن در واقع فلج میشوند.
در مرحلهی خواب REM، قشر پیش پیشانی مغز کمابیش غیر فعال میشود. چون قشر پیش پیشانی مغز است که حرکت بدن را کنترل میکند و حرکت کردن در هنگام خواب دیدن برای ما خطرناک است.
اعتقاد بر این است که فلج خواب، یعنی حالتی که فرد از خواب بیدار میشود، اما توانایی حرکت کردن ندارد، با بروز مشکل در این فرآیند مرتبط است.
در مواردی هم این حالت فلج کننده رخ نمیدهد و این مسأله منجر به مشکلاتی در خواب میشود که در اثر آنها فرد در خواب خود فعالیت فیزیکی دارد و ممکن است برای جلوگیری از صدمه زدن به خود یا دیگران، فرد را در خواب به جایی ببندند.
۴- سیستم ایمنی بدن به شدت فعال میشود
اینکه وقتی احساس ناخوشی میکنیم، میل به خوابیدن پیدا میکنیم بی دلیل نیست. خواب نقش مهمی در عملکرد ایمنی و دفاعی بدن در برابر بیماریها دارد. چون وقتی خواب هستیم، سیستم ایمنی ما در حال مبارزه با عفونتهای ناشی از تولید سیتوکینهای موجود در بدن است. سیتوکینها گروهی از پروتئینها هستند که از سلولهای سیستم ایمنی تولید میشوند و از آنها برای پیغام رسانی شیمیایی استفاده میشوند.
تحقیقات نشان داده کسانی که مکرراً خواب نامناسب یا ناکافی دارند، در برابر بیماریها و عفونتها آسیب پذیرتر هستند. داشتن خواب کافی در وهلهی اول، هم برای بهبود بیماری و هم برای پیشگیری از ابتلا به آن ضروری است.
۵- سیستم عصبی آرام میگیرد و دمای بدن افت میکند
تغییراتی که در حین خواب در مغز رخ میدهد، در حقیقت روی تمام بدن تأثیر میگذارد. چون وقتی در خواب هستیم، سیستم عصبی سمپاتیک بدن آرام میگیرد. در نتیجه، فشار خون کاهش پیدا میکند، از سرعت نفس کشیدن کم میشود و دمای بدن افت میکند.
سلولهای تنظیم کنندهی دما که در مغز وجود دارند، در مرحلهی خواب REM غیر فعال میشوند. یعنی دمای بدن از چند ساعت پیش از بیدار شدن ما، به پایینترین حد خود میرسد. بالا رفتن دمای بدن بخشی از شیوهی بدن برای بیدار کردن خود در زمان صبح است.
یک راه برای کمک به خوابیدن خود در شبها این است که مطمئن شویم دمای فضایی که میخواهیم در آن بخوابیم به اندازهی کافی خنک است، چون این مسأله کمک میکند به بدن خود بفهمانیم وقت خواب رسیده است.
۶- مواد شیمیاییای در بدن تولید میشود که به تنظیم وضعیت روحی ما در طول روز کمک میکنند
انتقال دهنددههای عصبی در اصل مولکولهایی هستند که به مغز اجازهی ارسال پیام به نورونها را میدهند. وقتی سطح انتقال دهندههای عصبی در بدن ما نامیزان باشد، مغز ما به درستی کار نمیکند.
خواب به تنظیم بسیاری از انتقال دهندههای عصبی درون بدن کمک میکند، از جمله نورپینفرین، سروتونین و دوپامین. داشتن خواب کافی باعث تثبیت این انتقال دهندههای عصبی میشود، مسألهای که ما را هوشیار نگه میدارد و از بروز اختلالات خلقی جلوگیری میکند.
کمبود خواب میتواند با اختلالاتی مثل افسردگی مرتبط باشد و بخشی از دلیل آن را همین ارتباطی میدانند که میان خواب و انتقال دهندههای عصبی وجود دارد.
۷- پوست ممکن است در طول شب خودش را بازسازی کند
داشتن خواب کافی نقش مهمی در سلامت پوست ما دارد.
بسیاری از سلولهای پوستی ساعت زیستی دارند و میزان خواب شبانهی ما تأثیر مستقیمی روی آنها دارد. داشتن یک برنامه خواب منظم میتواند به حفظ سلامت پوست ما کمک کند. کمبود خواب میتواند در بروز بیماریها و مشکلات پوستیای مثل پسوریازیس، جوش و روزاسه نقش داشته باشد.
دانشمندان در تحقیقی پی بردند تنها یک ساعت کمبود خواب باعث کاهش خاصیت کشسانی و رطوبت پوست شرکت کنندگان پژوهش، واضحتر شدن منافذ پوست و کاهش گردش خون در پوست صورت آنها شده بود. با این حال، این تحقیق گسترده نبود و میبایست تحقیق بیشتری در این خصوص صورت گیرد.
تحقیقات همچنین نشان داده احتمالاً میان نداشتن خواب کافی و افزایش نشانههای پیری در پوست ارتباط وجود دارد.
۸- در طول خواب، زنجیرهای از هورمونها در بدن تولید میشود
بعضی از غدههای بدن شبها بیشتر فعالیت میکنند تا هورمونهایی را تولید کنند که هم در زمان خواب مفید هستند و هم بعد از بیدار شدن.
وقتی در خواب هستیم، غدهی کاجی درون مغز، ملاتونین تولید میکند، هورمونی که اهمیت زیادی برای خواب و کنترل بیوریتم (زیست آهنگ) ما دارد.
در همان حال، زمانی که خواب هستیم، سطح کورتیزول کاهش پیدا میکند، یعنی همان هورمون اصلی اضطراب که توسط غدد فوق کلیوی تولید میشود. بعد از آن با نزدیک شدن به زمان بیداری، سطح این هورمون به تردیج افزایش پیدا میکند.
وقتی در خواب هستیم، بدن ما یک هورمون آنتی دیورتیک تولید میکند که معمولاً از بیدار شدن ما در نیمههای شب به خاطر پر شدن مثانه جلوگیری میکند. درصورتی که مقدار کافی از این هورمون دیورتیک تولید نشود، این مسأله میتواند منجر به شب ادراری شود.