در عراق هم مانند بسیاری از کشورهای مسلمان، شروع ماه مبارک رمضان حال و هوای دیگری دارد. وجود حرم های مقدس ائمه اطهار علیهم السلام در این کشور باعث شده است تا عراق علاوه بر مردم خودش، میزبان زائرانی از کشورهای دیگر مانند ایران، لبنان، آذربایجان، هند، پاکستان و ... باشد.
شاید تصور کنید که حرم های مطهر در ماه مبارک رمضان خلوت تر از روزهای دیگر سال است اما امسال و خصوصا بعد از رفع محدودیت های مربوط به کرونا حرم های شریف از جمله حرم حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام مملو از زائران و عاشقان اهل بیت (علیهم السلام) میباشد.
حرم مطهر امام علی علیه السلام در ماه مبارک رمضان با میزبانی از زائران داخلی و خارجی، حال و هوای دلنشینی دارد. خادم های حرم نیز با چراغانی کردن صحن و سرای این مکان مقدس به استقبال ماه مهمانی خدا رفته اند.
هر روز کمی بعد از نماز ظهر و عصر، خادمین حرم امام علی علیه السلام مشغول چیدن قرآن کریم برای تلاوت دسته جمعی میشوند. این جلسات به صورت سراسری در فضای حرم طنین انداز است و بخش مخصوصی در قسمت مردان و زنان برای تلاوت روزانه قرآن کریم در نظر گرفته شده است.
زائران از کشورهای مختلف از جمله ایران در این جلسات پرنور شرکت میکنند.
اگر نزدیک اذان مغرب به حرم امام علی علیه السلام مشرف شوید، خانواده ها را به همراه سبد و زیرانداز می بینید که سفره افطار خود را آورده اند تا در صحن های حرم افطار کنند.
خادمین حرم نیز چند ساعت قبل از اذان مغرب شروع به پهن کردن فرش و زیرانداز در صحن ها میکنند تا میزبان زائران و خانوده ها برای افطار باشند.
ساعت نزدیک غروب است و خانواده ها در حال پهن کردن سفره افطار خود هستند، در همین حین گوشه ای از صحن حرم، یک دیگ بزرگ آش محلی در حال توزیع در بین زائران است. در میان جمعیت روزه دار، زوجی جوان در کنار خانواده زندگی مشترک خود را از حرم امام علی علیه السلام آغاز می کنند و یک مراسم عقد ساده و دوست داشتنی گرفته اند.
بعد از اذان مغرب چنان صحن های حرم علوی، شور و شعف خانواده ها را به خود میگیرد که اگر از این مسیر عبور کنید، دوست دارید چند دقیقه ای بایستید و نظاره گر این ضیافت ساده و زیبای خانوادگی باشید.
حرم مطهر امام علی علیه السلام در هنگام شب، شور و حال دیگری دارد و برای عاشقان شب و سحرگاه فرصت مناسبی برای گشت و گذار در فضای این بهشت است. در بخشی از صحن حرم برنامه ویژه قرآنی برای کودکان و خردسالان برپاست که بزرگترها را هم برای تماشای آن به این سمت صحن و سرا کشانده است.
در صحن داخلی حرم امیرالمومنین (علیه السلام) نماز جماعت برگزار میشود. خادمین حرم هر روز بین نمازگزاران رزقی ساده شامل خرما و دوغ بسته بندی شده توزیع میکنند تا زائران روزه دار بعد از اقامه نماز افطار کنند.
شاید شنیدن ترکیب دوغ و خرما برای ما ایرانی ها عجیب باشد، اما جالب است بدانید دوغ یکی از نوشیدنی های اصلی سفره افطار عراقی ها محسوب میشود و معمولا عراقی ها با خرما و دوغ افطار می کنند. اگر مهمان سفره افطار عراقی ها باشید احتمالا با میوه های آبدار، دوغ، خرما و غذای گوشتی پذیرایی خواهید شد.
نزدیک ایام ضربت خوردن امام علی علیه السلام و شهادت ایشان، صحن و سرای علوی با کتیبه و پرچمهای مشکی سیاهپوش میشود و حرم آماده عزاداری و میزبانی از موکب ها میشود. در زبان عراقی به هیئت، موکب گفته میشود.
در این زمان حرم علوی مملو از زائرانی از کشورهای مختلف و هیئت های عزاداری عراقی میشود که در صحن ها مشغول نوحه خوانی و عزاداری به سبک رایج خود هستند. ایرانی ها هم مراسمی جداگانه برای عزاداری و شب های قدر در کربلای معلی و نجف اشرف برگزار میکنند که معمولا زمان آن از سوی بعثه رهبری در عراق اعلام میشود.
تعدادی از ایرانی ها ترجیح میدهند شب نوزدهم رمضان را در مسجد کوفه که محل ضربت خوردن امام علی علیه السلام است حضور داشته باشند. اذان صبح مسجد کوفه در شب نوزدهم با حال و هوای دیگری با لهجه عربی پخش میشود که معروف است. شاید بخش هایی از اذان مسجد کوفه در شب نوزدهم ماه رمضان را در فضای مجازی دیده باشید.
حضور در این شب ها در عتبات عالیات و حرم های مطهر، حس و حال متفاوتی نسبت به سایر ایام سال دارد. آری اینجا خانه پدری است. به قول سروده ای از سید حمیدرضا برقعی که می گوید:
سنگ دُر میشود در این وادی
صاحبان جواهرند همه
واژه واژه با امین الله
زائران تو شاعرند همه
فرصت با تو بودنم، چون ابر
لحظه لحظه میشود سپری
غرق آرامش پر از رویا
حرم توست خانهی پدری
در شب ضربت خوردن امام علی علیه السلام بیشترین شعاری که از سمت هیئتهای عراقی در صحن حرم شنیده میشود همین جمله است: تهدمت والله ارکان الهدی. یعنی سوگند به خدا که ارکان هدایت درهم شکست.
اگر عربی هم بلد نباشید دانستن معنی همین یک جمله شما را در صحن حرم امیرالمومنین علی علیه السلام میخکوب میکند تا همنوا با هیئت های عزاداری عراقی ها شوید.
* ناگهان دیدند صدایی از مسجد بلند است: تهدمت والله ارکان الهدی قتل ابن عم المصطفی قتل علی المرتضی ارکان هدایت فروریخت پسر عم پیغمبر را کشتند علی بن ابی طالب را شهید کردند.
«گزارش از سحر علیزاده»