اختلالات روان‌پزشکی در کمین نوجوانان / والدین چه کنند؟

معمولا این سوال برای والدین ایجاد می‌شود که کدام نشانه‌های رفتاری، فرزندشان را در زمره نوجوانان مبتلا به اختلالات روانی قرار می‌دهد؟ اگر بخواهیم خیلی کوتاه، اما دقیق پاسخ دهیم، باید بگوییم هرگونه اختلال در روابط اجتماعی و بین فردی و هر نوع اختلال در عملکرد‌های هیجانی و تحصیلی می‌تواند فرزند شما را در گروه مبتلایان به اختلالات روانی قرار دهد. به‌تازگی مدیر گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به این که یکی از هر پنج تا هفت کودک در دنیا مبتلا به نوعی از مشکلات سلامت‌روان است، گفته: «بر اساس گزارش وزارت بهداشت، شیوع اختلالات روان پزشکی در بین نوجوانان ایرانی ۲۲ تا ۲۳ درصد گزارش شده است» . باید توجه داشت بازه سنی ۱۵ تا ۲۵ سال یک دوره بسیار آسیب‌پذیر است که عمده اختلالات روان در این دوره سنی قرار دارند، در عین حال که این بازه سنی بهترین زمان انجام مداخلات، آموزش و... است. در ادامه، توصیه‌هایی به والدین در همین باره خواهیم داشت.

افسردگی، اضطراب، وسواس و... از رایج‌ترین اختلالات روانی کودکان و نوجوانان است. در ادامه، چند نکته کوتاه و کاربردی درباره آن‌ها مطرح می‌شود، اما نباید فراموش کرد که والدین به تنهایی نمی‌توانند برای درمان این اختلال‌ها دست به کار شوند. والدین با آگاهی از این ویژگی‌های نوجوانان باید کمتر در پی انتقاد از آن‌ها باشند و برای درمان از متخصص‌ها کمک بگیرند.
افسردگی| افسردگی در دوران بلوغ به دو دسته افسردگی ناشی از رشد و افسردگی غیر‌عادی طبقه‌بندی می‌شود. این احساس، طبیعی و ضروری است، زیرا نوجوانان نمی‌توانند بدون عبور از حس نا‌امنی و نبود اطمینان، به هویت خود پی ببرند. این نوع افسردگی نیاز به درمان ندارد و شخص باید با آن کنار بیاید. اما افسردگی غیر‌عادی برخلاف افسردگی ناشی از رشد که در آن نوجوان سطح قابل تحملی از اندوه و ماتم را تجربه می‌کند، نوجوان را با نا امیدی ویران‌کننده و فشار روانی شدید در هم می‌شکند. در این نوع افسردگی احساسات نا‌خوشایند مانند خشم، یأس و نا‌امیدی در فرد شعله‌ور می‌شود و خلق‌و‌خوی متغیر، منفی‌نگری یا وسواس مخرب وجود نوجوان را در برمی‌گیرد. افسردگی در این سن قابل درمان است. برخی اوقات مذاکره با روان شناس نوجوان به‌تن‌هایی کافی است و بعضی اوقات ترکیبی از روان‌درمانی و دارو درمانی می‌تواند بهترین نتیجه را حاصل کند.

---

بیشتر بخوانید:

• ۵ مهارت برای مقابله با تنش‌های زندگی
• چگونه از سلامت روان کودکتان مراقبت کنید؟

---

اضطراب| اضطراب در اشکال مختلف ایجاد می‌شود، ولی اختلال اضطراب فرا‌گیر، شایع‌ترین نوع در میان نوجوانان است و تمام جنبه‌های زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نوع رایج دیگر، اختلال اضطراب اجتماعی است که می‌تواند صحبت کردن در کلاس یا حضور در رویداد‌های اجتماعی را برای نوجوان دشوار کند. روان درمانی معمولا بهترین درمان برای اضطراب نوجوانان است. نوجوانان می‌توانند با یادگیری مهارت‌های زندگی برای مدیریت علایم و مواجهه با ترس‌های خود آمادگی لازم را پیدا کنند.
وسواس| در این حالت، نوجوان اضطراب خویش را که ناشی از محرومیت‌ها، ناکامی و تضادهاست با تکرار مداوم یک عمل یا یک فکر تسکین می‌بخشد. افراد وسواس معمولاً یک عمل را برمی‌گزینند و آن را تکرار می‌کنند مثلاً دست خود را دایم می‌شویند. رفتار والدین در شکل‌گیری این حالت دخالت تام دارد. روان شناسان معتقدند که نوع رفتار والدین در تربیت فرزندان نقش مهمی را در پیدایش وسواس ایفا می‌کند. پدران و مادرانی که سختگیر و بسیار دقیق و مایل هستند تمام کار‌ها سر ساعت معین پایان یابد و با شرایط سختی کودک خود را بزرگ می‌کنند به احتمال قوی باعث ایجاد شخصیت وسواس در فرزندان خود می‌شوند.

والدین باید توجه داشته باشند که تغییر سبک‌زندگی خانواده‌های ایرانی، کودکان و نوجوانان را بیش از پیش در معرض آسیب قرار داده است؛ بنابراین توجه به روند رشد آن‌ها و آشنایی با دوران بلوغ و ویژگی‌های رفتاری و هویتی نوجوان و حفظ رابطه صمیمانه و بالنده با آنان اهمیت دارد. والدین از تحقیر، سرزنش، قضاوت و چک کردن مستقیم نوجوان اجتناب کنند. در صورتی که فرزند شما به یکی از این اختلالات یا دیگر اختلالات مبتلا شده است، اولین و بهترین گام مراجعه به روان پزشک است.

 

منبع: خراسان