فال گرفتن از آثار ادبی، از باورهای کهن این مرز و بوم است. در گذر زمان ساکنان این خاک به ادیبانی که گمان میبردند بهرهای از کلام حق دارند رجوع میشد. با این حال، اما در گذر زمان تنها
تفال به حافظ در فرهنگ عامیانه ما باقی مانده است.
حافظ خوانی در شب یلدا
مشهور است که امروز در خانهٔ هر ایرانی یک دیوان حافظ یافت میشود. یکی از سنتهای جالب ایرانیان در مورد شب یلدا گرفتن فال حافظ است.
برای این کار، یک نفر از بزرگان خانواده یا کسی که بتواند شعر را به خوبی بخواند یا کسی که دیگران معتقدند به اصطلاح خوب فال میگیرد ابتدا نیت میکند، یعنی در دل آرزویی میکند. سپس به طور تصادفی صفحهای را از کتاب حافظ میگشاید و با صدای بلند شروع به خواندن میکند. کسانی که ایمان مذهبی داشته باشند هنگام فال گرفتن فاتحه ای میخوانند.
ما در اینجا به مناسبت شب یلدا، غزلی از حافظ آورده ایم.
غزل شمارهٔ ۲۳۲
بر سر آنم که گر ز دست برآید
دست به کاری زنم که غصه سر آید
خلوت دل نیست جای صحبت اضداد
دیو چو بیرون رود فرشته درآید
صحبت حکام ظلمت شب یلداست
نور ز خورشید جوی بو که برآید
بر در ارباب بیمروت دنیا
چند نشینی که خواجه کی به درآید
ترک گدایی مکن که گنج بیابی
از نظر ره روی که در گذر آید
صالح و طالح متاع خویش نمودند
تا که قبول افتد و که در نظر آید
بلبل عاشق تو عمر خواه که آخر
باغ شود سبز و شاخ گل به بر آید
غفلت حافظ در این سراچه عجب نیست
هر که به میخانه رفت بیخبر آید
تفسیر اول فال
با امید فرج و گشایش قصد آغاز کار جدیدی را داری. این کار برای تو نفع بسیاری به دنبال خواهد داشت. به شرط آن که در این راه به جای یاری گرفتن از انسانها و امید بستن به آنها به خدا امیدوار باشی، هوا و هوسها را از خلوت دل بیرون بریزی و دلت را لایق انوار الهی گردانی.
تفسیر دوم فال
به لذتها و شادیهای دوروزه دنیا دل نبندید که این جهان و همه خوشیهای آن فانی است. اگر قصد رسیدن به آرزوهای خود را دارید باید با اراده و عزم راسخ بلند شده و تمام تلاش خود را به کار گیرید.
توکل به خداوند و مدد جویی از او باعث آرامش دل میشود. از خداوند غافل نشوید تا همیشه در راه درست قدم بردارید و موفق باشید. غرور و خودخواهی را قربانی کنید و نذر خود را ادا نمایید.
*تفسیر از طومار