دروغ گفتن یکی از عادتهای رفتاری ناپسندی است که به اعتبار افراد خدشه وارد میکند. قطعا هیچکس دوست ندارد فریب بخورد، اما خیلی از دروغگوها اینقدر در دروغگویی مهارت دارند که به سختی میشود مچشان را گرفت.
با این حال، وقتی کسی یک مشت چرند و پرند سرهم میکند، نشانههایی در رفتارش بروز میکنند که حاکی از دروغ گفتن هستند و چنانچه به اندازهی کافی دقیق باشید، میتوانید با شناسایی این نشانهها به دروغ گفتن طرف مقابل پی ببرید. در این مقاله قصد داریم در مورد راهکاری صحبت کنیم که فرآیند شناسایی آدمهای دروغگو را راحتتر میکند.
هر وقت فکر کردید طرف مقابلتان راستش را نگفته، سوالتان را سه دفعه، اما هر بار به شکلی متفاوت، مطرح کنید. در لابهلای جوابهای طرف مقابل به دنبال پیدا کردن تناقض و ناهماهنگی نباشید، بلکه برعکس، به دنبال شباهتها بگردید. مثلا ببنید آیا چیزی که هر بار در جواب سوال تکراریتان میگوید، شبیه یک متن از پیش آماده شده است؟ آیا هر بار از جملات تکراری و حساب شده استفاده میکند؟ چنانچه احساس کردید طرف مقابلتان جملات تکراریِ از پیش آماده شده تحویلتان میدهد، میتوانید حدس بزنید که روراست نیست یا شاید دلش نمیخواهد همه چیز را بگوید. سیاستمدارها نیز وقتی قصد ندارند همهی حقایق را فاش کنند، دقیقا همین شکلی جواب میدهند.
در حالت کلی، هر تن صدایی که فرد انتخاب کند و یا حالت چهره یا بدنی به خود بگیرد، که با کلمات در حال صحبتش جور نباشد، به احتمال زیاد در حال دروغ گفتن است.فوق العاده شگفت انگیز است، اما واقعیت دارد. برای مثال زمانی که فرد در حال گفتن جمله ی “من پولی ندارم فعلا به شما بدهم ،یه چند وقتی به من فرصت بدید…” اما حرکت سر او به نشانه “نه” گفتن در حال تکان خوردن است ،نشان دهنده حالت تناقض است.
این حالات میتواند در بین چهره و کلمات، تن صدا و کلمات، چهره و صدا بوجود بیاید. برای مثال شاید فرد در حال تعریف موفقیت بزرگی باشد که بدست اورده است اما با تن صدایی بدون هیجان و معمولی درحال تعریف کردن است، این تناقض میتواند نشان دهنده دروغ باشد.
دقت کنید طرف مقابل چقدر سریع به سوالاتتان جواب میدهد. مثلا ببینید وقتی سوال میپرسید، آیا بدون اینکه فکر کند جواب میدهد؟ جوابهای شتابزده ممکن است نشانهی دروغ گفتن باشند. نوجوانی را تصور کنید که دیر از مدرسه برگشته و والدینش دلیل تأخیرش را جویا شدهاند. چنانچه این نوجوان فورا بدون اینکه فکر کند، در جواب والدینش بگوید که مثلا کلاس تقویتی داشته، میتوان اینطور فرض کرد که جواب چنین سوالی را از قبل آماده کرده و داستانی که به هم بافته ساختگی است.
چنانچه امکانش را داشتید، از شخص دیگری نیز بخواهید که در نزدیکیتان حضور داشته باشد و حرکات و رفتار طرف مقابل را زیر نظر بگیرد. این شخص میتواند در میز کناریتان بنشیند و وانمود کند که دوست یا همکارتان است. درست مثل آدمی که یک جفت چشم و گوش اضافه قرض گرفته باشد، این شخص کمکتان خواهد کرد که ارزیابی دقیقتری انجام دهید. یادتان باشد فردی که طرف صحبتتان است، خیلی زود وقتی وارد بحث شدید، فراموش خواهد کرد که شخص سومی هم در محل حضور دارد. در این شرایط، نیروی کمکیتان میتواند روی حرکات و رفتار طرف مقابل دقیق شود و شاید به نکاتی توجه کند که احتمالا از دید خودتان پنهان خواهند ماند. مثلا وقتی به حرکات چشم طرف مقابل نگاه میکنید، ممکن است متوجه نشوید که این شخص با نوک پا آهسته به زمین ضربه میزند.
میکرواکسپرشن (Microexpression)به معنی حالات ریز چهره است. کوچکترین حرکات و تغییر حالات ناگهانی چهره که در کمتر از 1 ثانیه انجام میشود است. این حالات چهره دقیقا واکنش کنترل نشده ضمیرناخودآگاه است که پوشانده نشده است.
زمانی که فردی مورد نظر در ظاهر خوشحال است اما در باطن عصبانی، این نشانه در حالات چهره اش گهگاهی در کمتر از 1 ثانیه نمایان میشود. تنها راه تشخیص آن داشتن مهارت در آن است.تقریبا 90% به میکرواکسپرشن ها دقت نمیکنند، درحالی که میتوانند در کمتر از یک ساعت تمرین به خوبی در تشخیص آن مهارت پیدا کنند.
زمانی که فرد در حال صحبت است اما احساس راحتی نمیکند، به احتمال زیاد در حال دروغ گفتن است. برای مثال در چشمانتان نگاه نمیکند، عرق میکند، در صندلی است مضطرب به نظر می آید و در کل فرد راحتی که میشناختید نبود، در حال دروغ گفتن است.
برای مثال زمانی که از کارمندتان میپرسید “چرا دیر به سر کار اومدی؟” و او شروع میکند به تعریف کردن “صبح که بیدار شدم، دیدم نون نداریم برای صبحانه رفتم نون وایی ,شاتر محلمون گرم گرفت و صحبت کردیم و یه مشکلی براش پیش اومده بود از اقوامشون فوت کرده بود بنده خدا نمیتونست برگرده شهرستان …” یعنی در حال توضیح دادن طولانی و بیش از اندازه است به معنی پنهان کردن داستان اصلی است.
اطلاعات بیش از اندازه به معنی این است که فرد سخنگو، میخواهد از این شرایط خلاصی یاد اما با دادن انواع و اقسام اطلاعات در حال پوشش دروغش است و آنرا به یک دروغِ پیچیده تبدیل کرده است.
برای شناختن یک فرد دروغگو به ویژگیهای زیر دقت کنید:
اگر از کسی سؤالی را رک بپرسید و آن شخص سریعا سر خود را حرکت داد، احتمال دارد در این موقعیت به شما دروغ بگوید. «گلاس» مینویسد: «سر دروغگو به عقب میرود، خم میشود و یا به یک طرف متمایل میشود». این حالت اغلب وقتی رخ میدهد که از فرد سؤالی پرسیده شده و از او انتظار پاسخی میرود.
بیشتربخوانید:
زبان بدن و رمزگشایی از چند کد مخفی
۱۱ راز افرادی که در هر جمعی محبوب هستند
وقتی کسی دارد به شما دروغ میگوید، احتمال دارد که به نفسنفس بیفتد. «گلاس» در کتاب خود مینویسد: «این کار بر اثر ریفلاکس اتفاق میافتد. وقتی تنفس فرد تغییر کند، شانههایش بالا میروند و صدایش ضعیف میشود. در اصل، علت اینکه به نفسنفس میافتد این است که ضربان قلب و جریان خون او تغییر میکند. همهی این موارد زمانی رخ میدهد که فرد حس اضطراب و تنش دارد – یعنی وقتی دارد دروغ میگوید».
همه میدانیم که وقتی کسی اضطراب دارد در جای خود وول میخورد، اما «گلاس» به ما میگوید باید مراقب کسی که اصلا در جای خود حرکت نمیکند، هم باشیم. او مینویسد: «این ممکن است علامتی از نبرد عصبی ابتدایی باشد، چرا که بدن خود را برای مواجههی احتمالی آماده میکند. وقتی فرد در گفتوگوی عادی شرکت میکند، به صورت طبیعی بدن خود را با حرکات ناخودآگاه و آرام حرکت میدهد. پس اگر دیدید طرف مقابل اصلا تکان نمیخورد و سفت و محکم سر جای خود نشسته یا ایستاده است، احتمال زیادی وجود دارد که کاسهای زیر نیم کاسه باشد».
این حالت وقتی رخ میدهد که فرد دروغگو سعی دارد شما و خودش را نسبت به چیزی متقاعد کند. او سعی دارد تا در ذهن خود دروغ خود را موجه کند. بنا بر گفتهی «گلاس» فرد دروغگو برای مثال بارها تکرار میکند: «من این کار را نکردم. من این کار را نکردم». همچنین او با این تکرار فرصتی پیدا میکند تا افکار خود را منسجم کند. به دروغ خود ادامه دهد و کار خود را توجیه کند.
یک علامت دیگر برای شناسایی فرد دروغگو این است که وقتی نمیخواهد پاسخ سؤالی را بدهد و یا در خصوص مسألهای صحبت کند، به صورت خودکار دستش را روی دهانش میگذارد. وقتی بزرگسالان دست خود را روی دهانشان میگذارند، یعنی نم پس نمیدهند و نمیخواهند حقیقت را بگویند. آنها با این کار واقعا زیپ دهان خود را میکشند.
«گلاس» در کتاب خود مینویسد: «این نواحی میتواند گلو، سینه، سر یا شکم باشد». وی تأکید میکند: من به اقتضای شغلم به عنوان مشاور وکلا، اغلب در دادگاهها این رفتار را دیدهام. همیشه وقتی متهم دست خود را روی گلویش میگذارد، مطمئن میشوم که شهادت شاهد، اعصاب متهم را نشانه گرفته است. من تا وقتی در FBI کار نمیکردم، کاربرد بالقوهی این رفتار را هرگز متوجه نشدهبودم».
فرد دروغگو با این کار به شما میگوید که مضطرب و ناآرام است. همچنین نشان میدهد که میخواهد از این موقعیت فرار کند. تشخیص این علامت، یکی از راههای کلیدی در شناخت دروغگوست. فقط به پاهایش نگاه کنید تا بفهمید دروغ میگوید یا نه.
اگر به فیلم بازجویی یک متهم با دقت نگاه کرده باشید، خواهید دید که صحبتکردن برایش دشوار و دشوارتر میشود. علت آن است که سیستم عصبی بهطور خودکار ترشح بزاق را به هنگام استرس کاهش میدهد و با این کار غشاهای مخاط دهان خشک میشود. از بین سایر علائم دروغ، میتوان به گاز گرفتن ناگهانی لب و یا فشردن لبها اشاره کرد.
معمولا وقتی کسی دروغ میگوید از برقراری ارتباط چشمی خودداری میکند، اما دروغگو میتواند راه دیگری را برای کنترل و فریب شما انتخاب کند، یعنی ارتباط چشمی خود را با شما حفظ کند.
«برنی مادوف»، مانند سایر شارلاتانها، بیشتر از معمول به افراد زل میزد و این کار را بدون اینکه زیاد پلک بزند انجام میداد. وقتی کسی حقیقت را میگوید، اغلب چشمهای خود را به اطراف میگرداند و حتی ممکن است هرازگاهی به جای دیگری نیز نگاه کند. اما در مقابل دروغگوها نگاهی سرد و خیره را برای کنترل و ترساندن به کار میبرند.
وقتی فرد دروغگو حالت دفاعی به خود میگیرد، سعی دارد تا اوضاع را به نفع خود و به ضرر شما برگرداند. دروغگو به این خاطر متخاصم میشود که شما مچش را گرفتید و فهمیدید که دروغ میگوید. از این رو با انگشتش شما را نشانه میرود.
مجله اینترنتی تابناک جوان