نگهداری از
حیوانات خانگی پدیدهای است که این روزها بیشتر در میان جوانان دیده می شود و علل مختلفی دارد
. اما گاه این اتفاق تبدیل به یک بحران روانی یا اجتماعی می شود.
سنگ قبر حیوانات / جاهلیت مدرن
برخی از افرادی که حیوان خانگی دارند آنان را پسر و دختر خودشان می دانند و گاه با همین عبارت صدایشان می کنند. این فرهنگ را در سال های اخیر در بین سلبریتی های ایرانی که الگوی برخی جوانان هستند هم می بینیم. تا جایی که بعد از درگذشت حیوانات، آنان را خاکسپاری می کنند و سنگ قبر مجللی تدارک می بینند.
در سال های اخیر تصاویری از
سنگ قبر حیوانات خانگی در فضای مجازی منتشر شده است. برخی برای فخر فروشی در مقابل دوستان و فامیل یا حتی فضای مجازی، حاضرند
سنگ قبر دهها یا صدها میلیون تومانی را به رخ بکشند؛ گویی جاهلیت هیچگاه پایان نمییابد.
وقتی حیوان مد می شود!
اکرم تقیپور روانشناس و مشاور خانواده در گفتگو با ایمنا در خصوص تمایل افراد به داشتن حیوانات خانگی اظهار میکند: در حال حاضر نگهداری از سگ و گربه یکی از فاکتورهای مرفه بودن به شمار میآید که در ایران تابع مد است، از آنجایی که ایران فرهنگ خاص خودش را دارد تنها موضوع مد مطرح نیست و در تحقیقات جهانی ثابت شده که نگهداری از حیوانات (سگ، گربه) تأثیر مثبتی بر روی خلق انسانها دارد، اما آمارها در کشور ما خلاف این را نشان میدهد و این امر پذیرفته شده جامعه ما نیست هرچند نگهداری حیواناتی، چون (مرغ، قناری) از قدیم الایام در ایران مرسوم بوده است. از سگ هم به عنوان نگهبان، برای محافظت از گوسفندان و در شکار استفاده میشد.
وی اضافه میکند: افرادی هستند که سگ را به عنوان فرزند خود میدانند و نقش والد را ایفا میکنند و برخورد افراطی با حیوان دارند. برخی از این افراد نمیتوانند ارتباط مناسبی با دیگران برقرار کنند و به بلوغ اجتماعی نرسیدهاند و از حیوانات خانگی به عنوان کسانی که باید در زندگی داشته باشند و ندارند استفاده میکنند.
این روانشناس ادامه میدهد: حیوان نمیتواند منطقی صحبت کند، انتقاد کند و رابطه انسانی ندارد و تنها یک حیوان وابسته است که باید نیازهایش برطرف شود. زمانی که افراد رابطه افراطی با حیوان برقرار میکنند مشکلاتی دارند، چون حیوان را جایگزین انسان کردهاند. افرادی که قادر نیستند تجربه جدیدی در ارتباطات خود داشته باشند، یا ارتباطات ناموفقی با دوست، همسر، اطرافیان خود دارند به این موضوع تمایل بیشتری دارند.
نگهداری از حیوانات یا حیوان آزاری؟
تقیپور اظهار میکند: متأسفانه جامعه ما بین سنت و مدرنیته قرار گرفته و به سمت انزواجویی و فردیت در زندگیهای تک نفره حرکت میکند. در حال حاضر وضعیت جامعه ما طبیعی نیست و بحثهای غربی را به عنوان فاکتورهای مثبت در نظر میگیرد که این مسائل متناسب با فرهنگ ایران نیست در فرهنگ ما خانواده وجود دارد، چرا کودک باید با حیوان باشد؟ چرا انسانها باید حیوانات را اذیت کنند؟ در دین اسلام به حقوق حیوانات هم توجه شده و شرایط آن هم مطرح شده است.
این روانشناس اضافه میکند: جایگزین کردن حیوان خانگی به جای خانواده نشان دهنده ناتوانی فرد در ارتباط است. در برخی جوامع متأسفانه این نگهداری از حیوانات تبدیل به حیوان آزاری شده است و بعد از مدتی نگهداری، حیوان را در جامعه رها میکنند. به بهانه لاکچری بودن به حیوانات آسیب میزنند و ظلم میکنند نگهداری از حیوان نیازمند مسئولیت پذیری است و این امر چندان ساده نیست در حالی که این افراد مسئولیت پذیری پایین، خشونت بسیار و خشم فروخورده دارند، دچار آنتی سوشال و دوقطبی بودن هستند که باعث میشود به حیوانات آسیب بزنند.
وابستگی افراد به حیوانات خانگی، آنها را منزوی خواهد کرد
جواد قاسملو، در گفتگو با ایسنا، گفت: در حالت کلی و طبیعی انسانها به حیوانات و خصوصا به حیوانات دوست داشتنی از خود علاقه نشان میدهند، اما این امر طبیعی زمانی مشکل ایجاد خواهد کرد که بیش از حد معمول وسعت یابد.
وی در ادامه تصریح کرد: زمانی که از حد خود خارج شود فعالیتهای اجتماعی خانواده و بین فردی شخص را دچار اختلال خواهد کرد و به عملکردهای وی در جامعه نیز آسیب وارد خواهد کرد.
این روانشناس با اشاره به اینکه گاهی این گونه وابستگیها از روی تقلید از افراد ثروتمند به ظاهر متمدن به وجود میآید، اضافه کرد: گاهی افراد به دلیل اینکه برای خود و تنهایی خود مونس و همدمی داشته باشد، به سمت حیوانات پناه میبرند و آنها را برای خود سنگ صبوری همیشگی میپندارند.
وی اظهار کرد: نگهداری حیوانات همچون سگ در منازل تبعیت شده از فرهنگ غرب است و با وجود اینکه نگهداری این گونه حیوانات در سرزمین ما نیز بوده است دارای آداب خاص بوده است که عدم تبعیت از فرهنگ موجود در جامعه اولین آسیب را از نظر ارتباطات اجتماعی شامل خود فرد خواهد کرد.
قاسملو با اشاره به اینکه وابستگی بی جا فرد را از اتفاقات مهمی، چون کنکور درس و مدرسه عقب نگه خواهد داشت، گفت: اگر والدین میخواهند با این رفتار فرزند خود مقابله کنند باید به این نکته توجه داشته باشند که این اتفاق آنی رخ نداده است و باید با حوصله و محبت فرزند را جذب درس و موضوعات مهم زندگی کنند.
وی خاطرنشان کرد: اگر نیازهای عاطفی فرد مخصوصاً در درون خانواده پاسخ داده شود او به سمت این گونه دلبستگی ها گرایش نخواهد یافت.
سخن پایانی
موضوع حیوان خانگی، در سال های اخیر از حالت سنتی که در روستاها رایج بود به شکل امروزی که بیشتر شامل سگ و گربه در شهرها می شود تبدیل شده است؛ فرهنگی ناشناخته که در کشورمان بیشتر در بین قشر جوان دیده می شود. در حالی که افراد تصور می کنند به حیوانات علاقمندند اما نگهداری از حیوانات زبان بسته در آپارتمان و خانه های کوچک، چیزی جز حیوان آزاری نیست!
در کنار این مسائل، رفتار افراطی برخی در مقابل حیوانات و نمایش های عجیب و غریب در فضای مجازی از زندگی تا مرگ این موجودات بیچاره، خبر از مشکلات فرهنگی و اجتماعی می دهد. صرف هزینه های گزافی که به جای نمایش و چشم و هم چشمی در فضای مجازی می توان کارهای مفید و بزرگی انجام داد.
توجه به اصل خانواده، محبت و ارتباط گرم اعضای خانواده و ترویج فرهنگ گفتگو در بین خانواده از عواملی است که می تواند، مانع از این نوع دلبستگی ها بشود که هم حقوق حیوانات و هم سایر شهروندان را زیرپا می گذارد.
* گزارش از بخش اجتماعی سایت خبری تابناک جوان