مدال لیاقت رییس جمهور آمریکا به یک ایرانی / ماجرای تندیس میدان سربند

مجسمه‌ی «کوهنورد ایرانی» میدان سربند، ماجرای جالبی دارد که شاید کمتر کسی آن را شنیده باشد.

کد خبر: ۴۵۳۰۰

تعداد نظرات: ۹ نظر

به گزارش تابناک جوان، اگر از میدان سربند تهران عبور کنید احتمالا مجسمه ی یک کوهنورد، توجه شما را به خود جلب خواهد کرد. در میدان سربند مجسمه ارزشمندی به نام «تندیس کوهنورد» به نمایش گذاشته شده است که تاکنون میزبان کوهنوردان زیادی بوده که از کنارش گذشته‌اند. این تندیس سیمانی که امروز می‌بینیم، روی نسخه‌ی گِلی مجسمه در سال ۱۳۳۸ ساخته شده است.

ساخت تندیس کوهنورد

تندیس کوهنورد که در میدان سربند در محلهٔ دربند برپا است در سال ۱۳۴۱ توسط رضا لعل ریاحی، پیکره‌تراش و نقاش ایرانی ساخته و سپس نصب شد. ایدهٔ ساخت این تندیس در سال ۱۳۳۷ از سوی حسن وجدان‌خوش، از کوه‌نوردان با سابقه ایرانی پیشنهاد شد. سرهنگ بیات، رئیس مرکز آموزش کوهستانی ارتش، مقدمات ساخت آن را آماده کرد و «مهام»، شهردار وقت تهران، هزینه ساخت مجسمه را پذیرفت.

امیر شاه قدمی، گروهبان ارتش و مربی کوه‌نوردی مرکز آموزش کوهستانی و مربی اسکی ایران به عنوان مدل معرفی شد و شهرداری هم مبلغی بابت ساخت مجسمه پرداخت.

امیر شاه‌ قدمی کیست؟

امیر شاه‌ قدمی (معروف به شاه‌بابا) در سال ۱۳۰۹ در قوچان متولد شد. او سال‌ها مربی کوهنوردی، چتربازی و اسکی بود. شاه‌قدمی در ۱۷ سالگی وارد ارتش شد. هنگامی که سرباز بود با درجه «گروهبانی» به دانشگاه نظامی مرکز آموزشگاه کوهستانی پیوست و ورزش کوهنوردی را از آنجا آغاز کرد. وقتی در ارتش خدمت می‌کرد و در دانشگاه نظامی بود، کوهنوردی را فرا گرفت و حدود ۱۵ سال بعد هم چتربازی و اسکی را فراگرفت.

او در طول فعالیت ورزشی خود، افتخارات بسیاری را با فتح قله‌های مختلف کسب کرد، اما آنچه که نام این کوهنورد ایرانی را سر زبان‌ها انداخت همکاری او در عملیات نجات یک فروند هواپیمای آمریکایی سقوط کرده در قله زردکوه بود. این اتفاق در سال ۱۳۴۰ و در ارتفاع ۳۸۷۰ متری افتاد که نتیجه آن نجات افراد درون هواپیما بود.

سرهنگ شاه قدمی در سال ۱۳۹۱ در تهران درگذشت.

ماجرای مدال لیاقت رییس جمهور آمریکا به کوهنورد ایرانی

به نوشته همشهری، ماجرا از این قرار است که در بهمن‌ماه سال ۱۳۴۰، یعنی پس از ساخت و حتی نصب مجسمه کوهنورد ایرانی در میدان دربند، یک هواپیمای آمریکایی که از خراسان عازم مسجدسلیمان بود، به‌دلیل مه‌آلوده‌بودن هوا به قله زردکوه برخورد و سقوط کرد. بلافاصله عملیات امداد و نجات و بازگرداندن پیکر جان‌باختگان این حادثه آغاز شد و اینطور که خود شاه‌قدمی در خاطراتش نقل می‌کند، ابتدا چتربازی آلمانی را به محل حادثه اعزام می‌کنند، اما چتر این امدادگر آلمانی هم هنگام فرود، به صخره گیر کرده و باعث می‌شود این چترباز بین زمین و هوا معلق بماند. بعد از اینکه تیم آلمانی در عملیات امداد و نجات ناموفق بود، نوبت به ارتش ایران رسید تا تیم خودش را به محل حادثه اعزام کند؛ به ارتفاع ۳ هزار و ۸۷۰ متری با دمای منفی ۳۰ درجه و جایی که حدودا ۴۰ متر برف در آنجا نشسته بود! آن زمان تیمی از نظامیان ایران ازجمله گروهبان امیر شاه‌قدمی که استاد چتر کایت و کوهنوردی ارتش بود، برای نجات جان این گروه و بازگرداندن پیکر جان‌باختگان به محل حادثه اعزام شدند و بعد از یک هفته عملیات سخت، موفق به نجات جان ۲ نفر از حادثه‌دیدگان و بازگشت پیکر جان‌باختگان شدند. یک سال و نیم بعد از حادثه سقوط هواپیمای آمریکایی در ارتفاعات شمال تهران، جان‌اف‌کندی، رئیس‌جمهور وقت آمریکا مدال شجاعت و لیاقت را به امیر شاه‌قدمی اعطا کرد تا نام این مربی و استاد ممتاز کوهنوردی، چتربازی و اسکی بیشتر و بیشتر بر سر زبان‌ها بیفتد.