ما انسان ها همیشه نسبت به گذشته حس خوبی داریم، از موسیقی و سریال ها گرفته تا خانواده ها و دوستان، انگار یادآوری آن حس خوب به زیبایی امروز زندگی کمک می کند، اما گاهی به گذشته پناه برده می شود از بدی امروز و ناامیدی به فردا. اینجاست که گذشته مانند یک سم عمل می کند. این شیوه در رسانه های بیگانه بسیار استفاده می شود که به آن شگرد ” تونل زمان ـ زمان محبوس “ می گویند.
در رسانه های بیگانه در این چند سال، از گذشته بسیار گفته شده است. انگار آن برش زمانی بهترین رویای یک ایرانی می توانسته است باشد، اما نتیجه ورود به تونل فقط ناامیدی نیست گاهی شروع یک اعتراض جدید است، اما چرا رسانه های بیگانه از این زمان محبوس استفاده می کنند.
علیرضا داودی کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی،ضمن تشریح کارکرد رسانه های فارسی زبان بیگانه درخصوص تکنیک ” تونل زمان ـ زمان محبوس “ گفت: در تکنیک، تونل زمان، زمان برای مخاطب فریز می شود، یعنی مخاطب احساس می کند شما وارد هر تونلی که می شوید یک ورودی و خروجی دارد، امید به خارج شدن از این تونل مخاطب را معمولا امیدوار به زایش کلمات جدید ، محتوای جدید ، مفاهیم جدید و موضوعات جدید می کند در حالی که رسانه در تونل زمان، ذهن مخاطب را وارد می کند بدون اینکه خارج کند به خاطر همین اصطلاحا می گویند در ” زمان محبوس شده “ گرفتار میشود یعنی زمان را حبس می کند.
داودی افزود: تکنیک تونل زمان تکنیکی است که در آن ذهن مخاطب وارد یک برشی از زمان می شود، در رویدادها و در همان جا فریز می شود و امکان خارج شدن دیگر مهیا نیست و آرام آرام به بودن در آن تونل زمانی، به نسبت موضوعی که اتفاق افتاده عادت می کند.کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی ادامه داد مرگِ ذهنِ مخاطب در تونل زمان، عادت کردن به خارج نشدن از آن موضوع است.
داودی گفت: به عنوان مثال شما می بینید که رسانه های بیگانه وضع موجود را بدتر از وضع دیروز می دانند و وضع مطلوب را مرتبا نفی می کنند مانند شرایط موجود در حال حاضر، بنابراین هر مثالی که در آن برشی از زمان می آورند، مثلا یک زمانی که دوره اصلاح طلبان بود می گویند در آن زمان چقدر جنبش دانشجویی آزاد بودند الان هیچی نیست، محبوس می کند، در همان زمان فریز می کند و این عبارت که زمان اعلی حضرت همه چیز خوب بود.
داودی گفت: حرف تونل زمان این است که می گوید شرایط در زمان قبل بهتر از شرایط حال حاضر است لذا اگر قرار است الان بهتر از فردا باشد، پس دنبال فردا نروید و همان شرایط قبل را احیا کنید.
کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی گفت: شبکه من و تو یک برنامه تحت عنوان تونل زمان تولید کرد و تمام روزنامه ها و مطبوعات قبل را بر اساس موضوعات ، بررسی می کرد که بگوید شرایط در زمان قبل بهتر از شرایط حال حاضر است و دقیقا ذهن مخاطب را در می برد در زمان قدیم محبوس می کرد و هیچ وقت از حبس هم خارج نمی کرد، شاید دایره را زیاد می کرد اما از حبس خارج نمی کرد.
شگردهای رسانه های بیگانه برای تغییر ذهن مخاطب فارسی زبان هر روز بیشتر می شود، شناختن و درک این جنگ شناختی قسمتی از سواد رسانهای مورد نیاز امروز ایرانمان است. بنابراین رسانه ها تلاش می کنند مطابق اهدافی که دارند در این فرآیند دخالت کنند. ایجاد، تغییر یا تقویت باورها، از کارکردهای رسانه ها در همراه سازی مخاطبان است.
طبیعتا علوم شناختی یک حوزه جدید است و رسانه می تواند در معرفی این حوزه به مدیران و مخاطبان و دست اندرکاران و مسؤلان کمک کند. به نظر می آید ابهامی ذاتی در حوزه علوم شناختی هم اکنون وجود دارد که این ابهام در حوزه رسانه بیشتر هم هست زیرا این حوزه جدید است و هنوز رسانه ها برنامه و سیاست مشخصی در این زمینه ندارند. به دلیل جدید بودن حوزه علوم شناختی ابهاماتی در این حوزه وجود دارد که در ارتباط متقابل علوم شناختی با رسانه هم این ابهام دیده میشود.
به هر حال این حوزه یک حوزه بین رشته ای است و برای پیشرفت نیاز به همگرایی دارد در تمام دنیا هم اینگونه است و در ایران هم طبیعتا به همین شکل باید باشد. میتوان گفت در حال حاضر در حال تکرار کلیاتی هستیم که راجع به مفید بودن و انقلابی بودن و ضروری بودن این دانش است و اینکه دهه های آینده دهه علوم شناختی خواهد بود. البته برای شروع همین کار لازم است اما جزئیات و کاربردهای مختلف این دانش در حوزه های مختلف بررسی نشده و آنچه در این حوزه اتفاق افتاده به چند دانشکده محدود بوده و هنوز تعاملی که باید بین حوزه های مختلف باشد شکل نگرفته البته اینها اقتضائات شروع کار هست و به نظر اتفاقی که باید بیفتد نیفتاده است.
به هر حال حوزه علوم شناختی داعیه تأثیر و کاربرد در زمینه های مختلف زندگی را هم دارد و افرادی که بیشترین بهره را از پیشرفت دانش علوم شناختی میبرند قطعا مردم هستند به خصوص در بخش سلامت، مردم قطعا از پیشرفت علوم شناختی سود می برند.علوم شناختی به مثابه ابزاری ضروری و در عین حال قدرتمند، می تواند آینده جوامع را تحت تاثیر قرار دهد. علوم شناختی در نگاه کلی و تعریفی ساده به بررسی مغز و فعالیت های آن توجه دارد و درصدد است تا بگوید هر آن چیزی که هست ناشی از فعالیت های ذهنی است و این فعالیت ذهنی برخواسته از کنش های مغزی است، بنابراین در این زمینه هر آنچه وجود دارد مربوط به گردآوری اطلاعات درباره مغز است و ما درباره این عضو مهم اطلاعات و شناخت پیدا می کنیم.مجموعه برنامه کوتاه ”روایت رنگها“ روایتی از تکنیک های جنگ شناختی است که در شبکه رادیوییِ رادیو گفت و گو تولید و پخش می شود.
تکنیک های رسانه ای در دنیای امروز وارد فضای علوم شناختی شده است از این رو رادیو گفت و گو مجموعه برنامهای 90 قسمتی برای آشنایی مخاطبان با این تکنیک ها را تدارک دیده است.”روایت رنگها“ نام این مجموعه برنامهی تخصصی در حوزه علوم شناختی با محوریت شگردهای رسانهای در انحراف افکار عمومی است که ماموریت این شبکه، در جریان سازی موثر بر نخبگان و کنشگران جامعه ایرانی را محقق کرده است.
این مجموعه برنامه که در قالب ساختارهای نوین طراحی و تولید شده، در هر قسمت و در گفت و گو با دکتر علیرضا داودی کارشناس مسائل رسانه و متخصص علوم شناختی، با رویکردی تخصصی و تحلیلی و با مصداقهای عینی به افشای تکنیک های رسانه های بیگانه و معاند در جهت تخریب ذهن مرم ایران می پردازد.
منبع : فارس