۱۵ نکته برای حفظ سلامت سالمندی!

برای بهره‌مندی از مواهب سلامتی در هر سنی باید از جزء جزء اعضای بدنتان مراقبت کرده و برای پیشگیری از بیماری‌ها برنامه منظمی داشته باشید. مهم نیست که در چه سنی هستید، مراقبت و پیشگیری بهترین راه‌های تداوم سلامتی هستند. با ورود به ۵۰ سالگی احتمال پوکی استخوان به ویژه در زنان بزرگ‌ترین چالش آستانه پیری است و برای گریز از این خطر جدی یک برنامه غذایی تخصصی و دانسته‌های علم تغذیه به کارتان می‌آید. 

اگر ۶۵ سال یا بیشتر عمر دارید، چیزی مثل آنفولانزا یا سرماخوردگی معمولی می‌تواند به سرعت در بدن پیشرفت کند و منجر به عوارض مختلفی شود. ذات‌الریه، برونشیت، عفونت گوش یا عفونت سینوسی معمولاً عفونت‌های ثانویه هستند که در اثر یک عارضه ساده امکان دارد در کهن‌سالان بروز کنند. عزیزان سالمندی که آسم یا دیابت دارند یک نسیم سرد زمستانی می‌تواند حالشان را بدتر کند.  

به این دلایل انتخاب راهی درست و منظم برای تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش ابتلا به بیماری‌ها، مهم‌ترین برنامه برای همه انسان‌هاست تا عمری طولانی همراه با شادابی حقیقی را تجربه کنند. با مطالعه و دسته‌بندی بهترین توصیه‌های سلامتی سعی کردیم نکاتی برای داشتن دوره سالمندی سالم‌تر را تهیه کنیم که رعایتشان بتواند برای خود و عزیزانمان کاربردی و حیاتی باشد.

به نظر می‌رسد اهمیت برنامه غذایی متعادل برای بیشتر انسان‌ها روشن شده، ولی اغلب نمی‌توانند به اندازه کافی به آنچه می‌خورند و می‌نوشتند توجه کنند. تقریباً تمام انسان‌های عصر ما از محصولات انبوه تولید دیگران استفاده می‌کنند. دیگر نمی‌توان تمام نیاز‌ها و توقعات خوراک را در باغچه خانه پرورش داد. تغذیه مدرن با شیمی و صنعت چنان درآمیخته که امکان رقابت فردی را با بازار متنوع مواد غذایی از بین برده است. در این اوضاع اطلاعات برچسب خوراکی‌ها به همه چیز دنیای تغذیه تبدیل شده است.

پوکی استخوان در میان سالمندان و حتی میان‌سالانی که سوء تغذیه دارند شایع است. اولین توصیه جدی همه متخصصان تغذیه، پرهیز از چربی اشباع و دومین دستور غذایی شامل مصرف مقدار زیاد میوه و سبزی، غلات، ماهی، گوشت بدون چربی و تناول مقدار متوسطی لبنیات کم‌چرب است.  

پس از موفقیت در تعادل خوراک نوبت به آشامیدنی‌ها می‌رسد. کم‌آبی مزمن، تهدید جدی برای همه اندام‌های بدن به ویژه پوست است. کم‌آبی علاوه بر اثرات نامطلوب در ظاهر باعث ایجاد خستگی و گیجی می‌شود. قهوه، چای و آب‌میوه در کنار آب می‌توانند به حفظ رطوبت بدن کمک کنند، اما لطفاً خوردن نوشیدنی‌های شیرین گازدار را فراموش کنید.

روزی دو بار مسواک و نخ دندان برای غیر سیگاری‌ها ضروری است. استفاده درست از نخ دندان به برداشتن تکه‌های زیاد باقیمانده غذا و پاک‌سازی پلاک دندان کمک کرده و از بیماری‌های لثه جلوگیری می‌کند. نخ دندان به ویژه برای عزیزانی که دندان‌های به هم چسبیده و زیبا دارند ضروری است. بیماری لثه بسیار مرموز است و با دیابت، سکته و سایر بیماری‌های قلب و روماتیسم مفصلی (rheumatoid arthritis) مرتبط است. هر کاری می‌توانید انجام دهید تا دندان‌های کامل و طبیعی را حفظ کرده و در صورت خرابی هر دندان به سرعت آن را ترمیم کنید. سلامت و زیبایی دندان دائمی اولین و مهم‌ترین چیزی است که باید برایش تلاش کنید. هر چقدر از تأثیر دندان‌های کامل در کیفیت زندگی جوانی و کهن‌سالی بگوییم کم است و شاید به همین دلیل هنوز سلامت دندان گران و پرهزینه است.

برنامه فعال ماندن برای هر انسان برنامه‌ای متفاوت است، ولی مطمئن باشید می‌توانید آن را پیدا کنید. به یاد داشته باشید که کم تحرکی مسبب چاقی، سکته مغزی، دیابت، سرطان و همچنین دشمن تناسب اندام است. اگر این دلایل برای فعال بودن کافی نیست باید بدانید که فعالیت باعث افزایش عزت نفس، بهبود کیفیت خواب و انرژی بیشتر می‌شود. جوامع امروزی برای سالم ماندن کهن‌سالان برنامه‌های شادمانی با تمرکز بر ۱۵۰ دقیقه فعالیت و تحرک برای سالمندان را اجرا می‌کنند. همچنین حداقل دو بار در هفته آن‌ها را در با تمرینات تخصصی فعال نگه می‌دارند. در این باره به شما توصیه می‌کنیم کسانی که از پوکی استخوان و دیگر بیماری‌های شایع در سنین پیری رنج می‌برند، مقاله‌ی ورزش برای دوری از پوکی استخوان را بخوانند.

بهتر است قبل از بیمار شدن برخی آزمایش‌ها را در برنامه ماهیانه و فصلی یا سالانه قرار دهید. شرایطی مثل فشار خون و دیابت در اثر بی‌توجهی امکان دارد کشف نشده و موذیانه سلامتی شما را تخریب کنند. تشخیص زود هنگام بهترین تضمین حفظ سلامتی در پیری است. ضعف بینایی و شنوایی در پیری می‌تواند سالمندان را دچار مشکل کند. بهترین روش برای حفظ کیفیت شنوایی، بینایی و حواس دیگر، تست‌های منظم بینایی و شنوایی سنجی است. تغییرات بینایی و شنوایی قبل از ۷۰ سال را می‌توان اصلاح کرده و بهبود بخشید.

بررسی فصلی فشار خون و سطح کلسترول می‌تواند خطر ابتلا به سکته مغزی و بیماری‌های قلبی را کاهش داده و بروز مشکلات را قبل از خطرآفرینی هشدار دهد. در هنگامی که دکتر شما را ویزیت می‌کند چرا در مورد سایر بیماری‌های فصلی و سالمندی سؤال نمی‌کنید؟ چک آپ به موقع سلامتی جسمی می‌تواند جان هر انسانی را نجات دهد. چک آپ بیشتر از هر پزشک و جراحی نجات‌بخش انسان‌هاست حتی زمانی که حوصله و وقت ندارید برای گرفتن یک تست سلامتی تلاش کنید تا هیچ‌وقت خبر بدی نشنوید. این کار به جای بیماری و دارو شما را به سمت برنامه غذایی و شادابی رهنمون می‌کند. برای والدین عزیزتان و هر یک از افراد خانواده یک چک آپ هدیه بگیرید.

بهتر است بدانید اغلب از کمبود ویتامین D رنج می‌برند، ولی نمی‌دانند چرا. در حقیقت تخمین زده می‌شود که نیمی از جمعیت بزرگ‌سالان تحت تأثیر کمبود ویتامین D هستند. کمبود ویتامین D مثال خوبی است، چون این کمبود باعث نقص شناختی در دوران نوجوانی می‌شود. کمبود ویتامین D همچنین خطر مشکلات استخوانی و بیماری‌های قلبی عروقی برای میان‌سالان را به همراه دارد. این مثال به خوبی اهمیت رساندن به موقع ویتامین‌ها به بدن را روشن می‌کند. برای تأمین این ویتامین روزی ۱۵-۲۰ دقیقه آفتاب بگیرید. همچنین تخم مرغ و روغن ماهی میل کنید تا ویتامین D بدن را تأمین کنید.  

در سنین بالاتر در مورد مکمل ویتامین با پزشک مشورت کنید. با این حال بیشتر افراد به دلیل رعایت نکردن این نکات در سنین پایین‌تر، نیاز به مراجعه به پزشک و  مصرف مکمل غذایی و ویتامین‌ها می‌شوند. پوکی استخوان در میان مهره‌های کمر از بیماری‌های شایعی است که نیاز به چنین درمانی دارد.  

پوکی استخوان و خطر شکستگی‌های غیرقابل ترمیم در دهه‌های پس از ۵۰ سالگی به سراغ انسان‌ها می‌آید. خطر پوکی استخوان  ۵۰ درصد زنان و ۲۰ درصد مردان را تهدید می‌کند. پس خانم‌ها باید در این زمینه بیشتر تلاش کنند. مهم‌ترین علائم هشدار پوکی استخوان شامل شکستگی‌های سریع، درد ناگهانی کمر، کم شدن ناگهانی قد یا ارتفاع بدن هستند. خوشبختانه گام‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید در خانه و با کمک پزشکتان برای محافظت در برابر تهدید پوکی استخوان بردارید. سلول‌های مخصوصی در بدن ما به طور مداوم چارچوب میکروسکوپی کلاژن و کلسیم (که استخوان‌ها را قوی نگه می‌دارند) را به روز می‌کنند؛ اما پس از ۵۰ سالگی جذب استخوان از تشکیل استخوان پیشی می‌گیرد و از دست دادن سلامت استخوان اغلب شتاب می‌گیرد.

 از مهم‌ترین شرایط پزشکی که روی پوکی استخوان اثرگذار است می‌توان به تیروئید بیش فعال یا پاراتیروئید، بیماری مزمن ریه، سرطان، اندومتریوز، کمبود ویتامین D  و دارو‌هایی مانند پردنیزون اشاره کرد. دریافت کم کلسیم، ویتامین D، پتاسیم و پروتئین بزرگ‌ترین دلایل شروع و پیشرفت پوکی استخوان در پیری هستند.  

شکی نیست که دریافت کافی کلسیم خطر شکستگی استخوان و تخریب دندان‌ها را کاهش می‌دهد. می‌توانید با دریافت مواد غذایی مغذی و مکمل‌های جایگزین با این بیماری در سنین پیری مبارزه کنید. از غذا‌های کلسیم دار مانند شیر، ماست کم چرب و بدون چربی، کلم سبز، توفو، لوبیا، غلات صبحانه و آب پرتقال استفاده کنید. گرفتن ویتامین D به جذب کامل کلسیم کمک می‌کند؛ بنابراین از نور خورشید و دریافت مکمل‌های حاوی ویتامین D غافل نشوید. پتاسیم و پروتئین نیز سوخت و ساز کلسیم را بهبود می‌بخشند. این ماده معدنی را می‌توانید در میوه و سبزی‌ها به خصوص موز پیدا کنید.

فضای مناسب برای خواب سالمندان خیلی مهم است. بیدار خوابی مکرر در شب میان سالمندان امری شایع است. در محل خواب سالمندان نور مناسب شب تعبیه کنید و مطمئن شوید که اتاق خواب راحت، خنک و آرام است. از بی‌خوابی و قطع خواب نیمروز اجتناب کنید. برای خواب شب یک روال منظم داشته باشید. قبل از رفتن به رختخواب یک نوشیدنی گرم مانند بابونه یا شیر گرم را امتحان کنید.

اهمیت ارتباطات اجتماعی در پیری بیشتر مشخص می‌شود. گذراندن وقت با دوستان، همسایه‌ها و حتی هم‌سفران مترو می‌تواند از احساس تنهایی یا اضطراب در سالمندان جلوگیری کند. اگر متوجه شدید که خود یا یکی از سالمندان عزیز دیگر قادر به انجام کار‌هایی که قبلاً انجام می‌دادند نیستند سعی کنید سرگرمی‌ها و علایق جدیدی ایجاد کنید. شاید تکنولوژی‌های نوظهور معایب زیادی داشته باشد، ولی سعی کنید برای راحتی و بهبود زندگی‌تان از آن‌ها استفاده کنید. چت ویدئویی برای بعضی از سالمندان می‌تواند امیدبخش باشد.  

دیدن نوه‌ها و فرزندان می‌تواند عزیزان سالمند را بی‌اندازه خوشحال کند. وب‌سایت‌های دوست‌یابی برای همین لحظات به کار می‌آیند. سالمندان را با وب‌سایت‌های دوست‌یابی آشنا کنید و آن‌ها را به یادگیری زبان خارجی و گفتگو با مردم سراسر دنیا تشویق کنید. این کار‌ها را فقط می‌شود در این عصر انجام داد و فرصتی عالی توسط رسانه‌های مجازی فراهم شده است که تا چند سال پیش تصورش را نمی‌کردیم. پس مردم این عصر باشیم.

مصرف دخانیات یک عادات بسیار کهنه و قدیمی بشر است، ولی مشکل امروز بیشتر به کیفیت بد دخانیات موجود برمی‌گردد. مصرف تنباکوی زیاد می‌تواند برای بدن، مغز، به ویژه دندان‌ها و پوست مضر باشد. تنها چیزی که می‌تواند پوست و دندان‌های شما را همیشه زیبا نگه دارد کم کردن مصرف دخانیات است. برای کسانی که نمی‌توانند از لذت مصرف دخانیات صرف نظر کنند فواید قطع دخانیات و طول عمر با کیفیت بدون دخانیات را تشریح کنید.

استرس مزمن باعث افزایش تولید هورمون کورتیزویل یعنی استرس مداوم می‌شود. کورتیزول بیش از حد می‌تواند عملکرد‌های مختلف بدن از جمله سیستم ایمنی مختل کند. دو راه برای کم کردن تولید کورتیزول وجود دارد.  

برای اغلب مردم که به دارو‌های تخصصی دسترسی ندارند راه دومی وجود دارد و آن بهره گرفتن از نیروی درونی و خدادادی است. مدیریت استرس بیشتر از هر ثروتی می‌تواند به انسان‌ها کمک کند. می‌توانید به فرزندانتان هم بیاموزید که چگونه با مسائل درست برخورد کنند اگر خود کنترل استرس را آموخته باشید. مدیریت استرس می‌تواند شما را از خطرات بی‌شماری که در کمین هستند نجات دهد.

خشم سلاحی مؤثر است که به دلایل زیادی در بدن انسان وجود دارد. سرکوب خشم می‌تواند باعث ایجاد استرس شود و به همین دلیل باید از شروع زنجیره خشم-استرس جلوگیری کنید. برای کاهش استرس البته فعالیت بدنی، خواب فراوان، کشف نیرو‌ها و توانایی‌های ذاتی می‌تواند راهگشا و یاریگر باشد، اما مهم‌ترین عامل در مدیریت استرس شناخت و بلوغ ادراکی است. یادگیری مدیریت استرس و خشم شما را به انسانی که باید باشید تبدیل می‌کند. خشمتان را برای لحظاتی نگه دارید که حقیقتاً به آن نیاز دارید و به عزیزانتان از کودکی مدیریت استرس را بیاموزید تا در دوران مختلف زندگی لحظات بهتری داشته باشند.

شاید به این حرف بخندید، اما اشکالی ندارد بخندید. زیرا محققان می‌گویند خندیدن باعث تقویت جسم و ذهنتان می‌شود، سیستم ایمنی بدنتان را قوی می‌کند، با عفونت‌ها در بدنتان مقابله می‌کند، درد را در شما کم می‌کند و کالری‌سوز است. اگر لطیفه خوبی بلد نیستید یک برنامه کمدی در تلویزیون تماشا کنید و با آن بخندید. حد‌اقل روزی ۱ ساعت وقتتان را به این کار اختصاص دهید.

سرگرمی ایجاد کردن در این سن بسیار مهم است؛ اینکه اوقات فراغت خود را به بهترین شکل پر کنید. اگر بتوانید به گروه‌هایی که به صورت داوطلبانه کار می‌کنند، بپیوندید، چند مزیت دارد؛ وقتتان را پر کرده‌اید و ضمنا توجه‌تان بیشتر روی دیگران و مسایل‌شان است تا خودتان.

دارو‌ها می‌توانند مشکلات سلامتی را درمان کرده و به شما کمک کنند زندگی طولانی و سالم‌تری داشته باشید، اما در صورت استفاده نادرست، دارو‌ها هم‌چنین می‌توانند باعث ایجاد مشکلات سلامتی جدی شوند. توجه داشته باشید تا از پزشک متخصص نحوه دقیق و صحیح مصرف دارو‌ها را پرسیده و از مصرف خودسرانه هر گونه دارو جداََ خودداری کنید. در صورت استفاده از دارو‌های بدون نسخه نیز از منابع معتبر آن‌ها را تهیه کرده و از میزان و نحوه درست مصرف آن مطلع شوید.

همکاری با پزشکان و مراقبان برای مدیریت مشکلات مختلف سلامتی مانند دیابت، پوکی استخوان و فشار خون بالا در سالمندان از اهمیت بالایی برخوردار است. سالمندان هم‌چنین بهتر است در مورد دارو‌ها و دستگاه‌های مورد استفاده در درمان مشکلات سلامت خود اطلاعات کافی کسب کنند.

در کل می‌توان گفت که سالمندان برای در امان ماندن از مصائب سالخوردگی به کمک خانواده و امکانات دولتی نیازمندند، ولی چند عادت خوب می‌تواند کمبود‌های موجود را پر کند. در تلاش برای حفظ سلامتی دوران پیری چند مورد از عادت‌های بسیار مفید را  یافتیم. شما هم تجربیات خود را با ما و دیگر خوانندگان در کامنت‌ها به اشتراک بگذارید.