رونمایی کتاب "برآستان اشک"/ سوگ امام حسین(ع) قیمت ملت هاست

به گزارش تابناک جوان همزمان با آغاز هفته دفاع مقدس و گرامیداشت یاد وخاطره شهدای جنگ تحمیلی و مصادف بااربعین حسینی؛ و با حضور حجت الاسلام محمد برمایی کارشناس دین و روان ، حسن صفات شهردار منطقه۲ و جمعی از اهالی فرهنگ و مسئولین دولتی و شهری کتاب "برآستان اشک" به قلم سهیلا آقائی شوکی رونمایی شد.
شبهه زدایی از تهمت های رسانه ای وهابیت علیه عزاداری سیدالشهدا(ع)
در ابتدای این آئین دکتر محمد صادق دهنادی کارشناس رسانه و مدرس دانشگاه با ارائه ی نکاتی درباره‌ی کتاب برآستان اشک گقت: بر اساس برخی آیات و همچنین یافته های فلسفی اندیشه وران متاخر ، حیات انسان و تحقق آدمیت او مشحون رنج ها است و آدمی در اضطراب آن چه از دست داده و آنچه می خواهد رشد پیدا می کند. به همین دلیل هرچه آن چیزی که بشر برای نداشتن آن،سوگوار است بالا و عالی تر باشد، نشان می دهد که فرد و جامعه به کدام سو حرکت می نماید و سطح پروازی او چیست؟ از این حیث قیام عاشورا دارای مشخصات ویژه ای است که بسیاری از ارزش های بشری در آن به قربانگاه هدایت رفته و سوگ صدها ساله ملت ها و نسل ها برای امام حسین از سوی بشریت اعم از شیعه و غیر شیعه و مسلمان و نامسلمان آزاده و فرهیخته ، ناشی از ارزش هایی است انسان بر اساس فطرت به آن نیازمند است.

این پژوهشگر با بیان اینکه جریان شناسی سوگ در ایران از پیش از اسلام یعنی زمانی که ایرانیان برای پارسایی و پاکدامنی سیاوش سوگواری می‌کردند تا ورود ایرانیان به نهضت مختار و سوگواری های ایرانیان در حکومت‌های شیعی طبرستان در این کتاب، نشان می دهد که بر خلاف تبلیغات وهابیت ریشه های سوگ به عنوان یک اعتراض هدفمند و تحرک‌زا و نه یک جریان سیاسی ناشی از شکل گیری صفویه ، همیشه یک سویه ی دائمی در فکر ایرانی بوده که گاه در زمان ها و مکان های مناسب مانند دولت آل بویه و قیام سربداران در خلوت و جلوت مترادف با تشیع تلقی می‌شده است.
البته باید گفت ایرانیان وقتی با صحنه ای مانند کربلا روبرو شد که افسانه و اساطیر نبود و یکجا همه ارزش های دینی و تفکری، از همان پاکی و صداقت تا ده ها ارزش دیگر را داشت ، همه چیز را وانهاد و عاشقانه به امام حسینی اندیشید که جامع همه آرمان‌ها و آرزوهای او بود.
وی افزود: این کتاب علاوه بر استفاده از یک نثر روان و همه فهم سعی کرده با استفاده از دیدگاه مورخان و سیاحان غربی یک روایت کم پیرایه و مطمئن از تاریخ، فرهنگ و عادات مذهبی ایران ارائه دهد که اتز لحاظ ادبیات و نوع نگارش حتی برای نوجوانان و مخاطبان عام که تاریخ نمی دانند نیز جذاب است.
سوگواری روی مرز تقدیس اسطوره و همدلی با اسوه
یک کارشناس رسانه ملی نیز در این مراسم با تاکید بر وجوه معرفتی سوگواری بر ضرورت توجه به تاثیر فرهنگ عاشورا بر روی حافظه جمعی ایرانیان اظهار داشت: سوگ واری و نه غمگین بودن و غمگساری نقش مهمی در شکل گیری ارزش ها هر جامعه دارد و کمک می کند، درمان دردهای رشد روحی و ارتباطات موثر هرحامعه ای باشد.
حجت الاسلام محمد برمایی با بیان اینکه گرچه جامعه ی کرونایی از رفتارهای جمعی زیادی محروم مانده که یکی از آن ها سوگواری به مثابه یک آئین فرهنگی است و به پیش بینی روانشناسان از این بابت ضربه هم خواهد خورد، بررسی های روانشناسانه نشان داده اگر سوگواری بر اساس تعقلی ناشی از احساس و عقل و عاطفه صورت بگیرد امری مبنایی و معرفتی است و چیزی است که انسان نه فقط در امور معنوی ، بلکه برای نزدیکان خود باید بتواند انجام دهد.
کارشناس برنامه صبحی دیگر با اشاره به برخی از خاطرات خود درباره ارتباط عاطفی و فطری برخی اقلیت های دینی با واقعه ی عاشورا اظهار داشت: این کتاب بر آستان اشک بر پایه دو چیز یعنی آستان به معنای تمدن و میراث فکری و اشک به عنوان نماد سوگواری بنا شده است تا نشان دهد جامعه ی ما چگونه در پس وقایع مختلف و در طول بیش از هزار سال بر سوگواری عاقلانه بر کشته اشک التیام یافته است.
برمایی با بیان اینکه در روانشناسی کهن الگوها و اسطوره ها را به عنوان حافظه و ناخودآگاه جمعی ملت ها تلقی می کنند و به همین دلیل بروز ویژگی های این اسطوره ها را در روح و روان ملت ها تکرار می شود افزود: در واقعه ی کربلا و برداشت ملت ما از این رویداد ما تا حد زیادی با این کارکردهای اسطوره ای و علاوه بر آن کارکردهای اسوه ای روبرو هستیم. که بعضا با کارکرد اسطوره ای تفاوت هایی هم دارند. بعد انسانی و عینی کربلا که در آن به جای خفه کردن یک قدیس در نور و تصوراتی که با اوهام افسانه ای دست جامعه را از دامن اسطوره کوتاه نگه می دارد، امام و یارانش را در همسایگی اندیشه و احساس و باور ملت ها قرار می دهد باعث می شود، عاشورا تبدیل به یک اسوه باشد که می توان از آن الگو برداری و با آن زندگی کرد و این یک سطح پروازی بسیار فراتر و بالاتر از اسطوره هاست. بنابر این هر کس بر آستان شناخت و معرفت این واقعه قرار می‌گیرد، به زیور اشک زینت می شود.
اشک بر امام حسین قیمت ملت هاست
سهیلا آقایی شوکی نویسنده این کتاب نیز با ارائه سخنانی ضمن تشکر از برگزار کنندگان این رونمایی اظهار داشت:غم و شادی جلوه های متفاوت زندگی همه جوامع انسانی است و قطب نمای شناخت فرهنگ ها در جهان و از عرصه هایی است که معنای زندگی هر فرد و جامعه از بطن آن بروز پیدا می کند به همین دلیل در رهگذر سیر در آداب و رسوم فرهنگ اقلیم کهن کشور عزیزمان در کنار بررسی سوگواریها به ویژه عاشورا بر آن شدم تا در تالیفی متفاوت مروری نیز بر شادیانه ها داشته باشم که ان شاالله در زمان خود رونمایی خواهد شد.اما آنچه امروز و اینجا می خواهم به آن اشاره ای گذرا داشته باشم این است که ، آنچیزی که جامعه و فرهنگ بشری برای آن می گرید، ارزش و بهای آن جامعه است. حافظه ی جمعی ما ایرانیان از دیرباز برای مفاهیمی عالی اشک ریخته و بر آستان اشک، مفاهیمی پای دل نهاده که ارزش سوگواری را داشته است. از سوگ سیاوش که مرثیه پاکدامنی برای درستی را به مسلخ کشیده بود تا بعد از اسلام که صدها سال ایران و ایرانی بر شهید ساحل فرات گریسته است.گریسته است تا قیمت و راه و مسیرش را بیابد. گریسته است تا بهای زیستنش ر ا دریابد. و با گوهر دریای اشک از پس قرن ها دریغ و دوری و از پس سالها مبارزه و شکست و ظفر از گرد غباری که از یورش همیشگی دشمن بر خاک این چهار راه تمدن ها و سرزمین ها به پا شده، راه و آفتابی هویدا کند که او را به سر منزل مقصود برساند.
این نویسنده در ادامه افزود : اشک بر امام حسین قیمت ملت ماست و در این زمینه نه فقط مسلمانان شیعه و سنی ، بلکه پیروان ادیان دیگر و حتی بسیاری از آزادگان غیر مذهبی که فطرت پاکی دارند در آن قیمت و ثروت همراه و شریک اند. نکته ی دیگر در رویکرد این نوشته تهمت زدایی از ایرانی بود که به واسطه تشیع گرچه حکومت ملی ساخت، اما تشیع او برخاسته از تصورات منحصر به فرد بدعت مدارانه از دین نبود. در این کتاب بررسی کردیم که روح عدالت خواه ایرانی نه فقط در دوره صفوی بلکه در اقلیت و اکثریت با مفهوم عاشورا آشنا بوده و تاریخ خدمتگزاری ایرانیان در آستان سیدالشهدا و نام و یاد او منحصر به دوره حکومت صفوی نبوده و نیست.هرچند نمی توان از جنبه تاریخی تلاش حکومت صفوی و فقها را در ترویج مظاهر شیعی من جمله عزاداری امام حسین(ع) در این دوره نادیده گرفت و به نوعی مقوله تلفیق تاریخ ودین رو از نظر دور داشت. ارائه این تاریخ از سویی می تواند تهمت وهابیت را نیز نسبت به آئین های تشیع بزداید و هم بازپیرایی آئین های بی ریشه و معرفی کننده آئین های ریشه دار عزاداری برای نسل جدید باشد. امید است که این تلاش در وهله اول مورد رضایت باری تعالی قرار گیردو نیز بتواند هرچند نسبی در زمره فعالیت هایی باشد که چراغ راه آگاهی دینی و تاریخی نسل جوان قلمداد می شوند.
در پایان این جلسه حسن صفات شهردار منطقه 2 تهران نیز با حضور در برنامه ضمن سخنان کوتاهی با گرامی داشت اربعین حسینی و هفته دفاع مقدس ، نشان فرهیختگی منطقه 2 را به نویسنده کتاب بر آستان اشک اهدا کرد.
گفتنی است کتاب بر آستان اشک که در حوزه تاریخ سوگواری ایرانیان از آغاز تا زمان صفویه است در آن ضمن بررسی فرهنگ سوگواری به بررسی آئین های عزاداری به ویژه در حوزه ارتباط ایرانیان و عاشورای حسینی در طول تاریخ پرداخته شده است.
سهیلا آقائی شوکی نویسنده این کتاب که آن را مشتمل بر ۲۰۰ صفحه تدوین داشته است.وی جلوه های عزاداری در دنیای باستان، غمان های ایرانی و اسطوره های سوگواری در فرهنگ سامی، سوگ در دوران اسلامی، فرهنگ و مناسک عزاداری ایرانیان برای سالار شهیدان از دوران آل بویه را دراین کتاب مورد بحث و بررسی قرار داده است.
ارائه مناسک عزاداری در دوران پیش از صفوی و آئین های عزاداری آل بویه از لابلای گزارش های تاریخی و همچنین ارائه تاریخ دسته های عزاداری عاشورا در شهر بغداد و سایر شهرهای شیعه نشین از بخش های دیگر این کتاب می باشد.