تولید نغمات نامناسب در مداحی ها
تنبلی، عدم شناخت موسیقی، کثرت مجالس و سرعت در شهرت از عوامل روی آوردن به نغمات نامناسب در مداحی بوده است.
در تعالیم معرفتی دین اسلام ارزش‌های بالایی در مورد گریه بر امام حسین (ع) از سوی پیامبر اسلام و سایر بزرگان ذکر شده است. همین امر در طول تاریخ سبب شده که بسیاری از دوستداران اهل بیت برای گریاندن مردم اقدام به نوحه سرایی با استفاده از ترکیب اشعاری از مصیبت حضرت سید الشهدا و نغمات حزن آمیز کنند که آگاهی از نغمات دستگاه‌های موسیقی نقش موثری در این مسیر داشته است.اما طی سال‌های اخیر برخی جوانان که علاقه به مدیحه سرایی برای اهل بیت داشته اند، بدون توجه به اینکه چه مولودی و نغمه‌ای باید در اشعار استفاده شود، به سراغ نغماتی رفته اند که برخی از آن‌ها در شأن اهل بیت نبوده و یا به خاطر کم کاری آن‌ها در تولید نغمات مناسب، با کپی کاری از آثار موسیقی دیگران همراه بوده است.
در همین زمینه ناصر گلستانی مدرس و کارشناس نغمه‌های قرآنی و مداحی، گفت: در حدود کمتر از ۱۰۰ سال پیش به لحاظ عدم پیشرفت موسیقی کلاسیک، بیشتر نغمات دینی، ساخته و پرداخته افراد معتقد به موازین دینی بود که به صورت ذوقی روی کلام حق و یا اشعار مذهبی و آیینی منطبق و تنظیم می‌شد و ملودی‌های نامناسب و به قولی نااهل تکلیفش روشن بود. تا جایی که بسیاری از آهنگسازان پاپ از نغمات مداحان و قاریان برای ترانه‌ها و موسیقی بی‌کلام خود استفاده می‌کردند و به همین دلیل هم وزن و ضرب‌آهنگ ترانه‌ها و تصانیف قدیمی با سینه‌زنی، زنجیرزنی و تعزیه‌خوانی یکی است!
در همین زمینه ناصر گلستانی مدرس و کارشناس نغمه‌های قرآنی و مداحی، گفت: در حدود کمتر از ۱۰۰ سال پیش به لحاظ عدم پیشرفت موسیقی کلاسیک، بیشتر نغمات دینی، ساخته و پرداخته افراد معتقد به موازین دینی بود که به صورت ذوقی روی کلام حق و یا اشعار مذهبی و آیینی منطبق و تنظیم می‌شد و ملودی‌های نامناسب و به قولی نااهل تکلیفش روشن بود. تا جایی که بسیاری از آهنگسازان پاپ از نغمات مداحان و قاریان برای ترانه‌ها و موسیقی بی‌کلام خود استفاده می‌کردند و به همین دلیل هم وزن و ضرب‌آهنگ ترانه‌ها و تصانیف قدیمی با سینه‌زنی، زنجیرزنی و تعزیه‌خوانی یکی است!
او با اشاره به اینکه چرا برخی از مداحان از نغمات دور از شأن اهل بیت در حوزه کاری خود استفاده می‌کنند، بیان کرد: با گذشت زمان و غالب شدن موسیقی با ساز و وسعت رسانه‌ها و سهل الوصول شدن آهنگ‌ها، کار برخی مداحان به کم‌کاری، انحراف و اختلاس از اهالی موسیقی مبتذل کشیده شد که البته چند سال است این موضوع کمتر شده است؛ اما در مجموع پنج علت بزرگ این اتفاق تنبلی، عدم شناخت موسیقی، کثرت مجالس و سرعت در شهرت است.
گلستانی افزود: از همه بدتر اینکه گوش پاک سنتیِ روضه‌ای مردم تغییر کرد. تا جایی که اگر برخی مداحان در هر ضرب‌آهنگی بخوانند، حساسیت و برخوردی از ناحیه مردم دیده نمی‌شود، الا نزد اهل فن و گوش‌های سالم! البته دقت شود که ما مخالف نوآوری نیستیم، بلکه با آسیب و انحراف فوق مخالفیم.
او ادامه داد: در دو دهه اخیر کلمه اختلاس معروف شد و متاسفانه این صفت رذیله در مداحی هم اتفاق افتاد. به این صورت که از برخی مداحان نغماتی می‌شنویم که اختلاس از موسیقی‌های دارای پرونده مبتذل و یا پرونده‌ای در عرصه دیگر است و در واقع دارای صاحب و مالک است که برای آن هزینه و زحمات فراوانی کشیده‌اند و برای همین هم هست که معروف شده‌اند. حال فرد مداح به دلیل همان پنج موردی که در بالا گفته شد به حریم کپی‌کاری ورود کرده و به راحتی با تنظیم شعری مناسب و بعضاً قوی، در صدد لاپوشانی اختلاس خود و بازار گرمی مجلس خود بر می‌آید، اما به چه قیمتی؟!
این کارشناس موسیقی افزود: به طور مثال، چرا ما در میان روضه حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها باید به یاد فلان خواننده زن یا مرد، یا موزیک متن فلان فیلم بیفتیم؟! یک نکته بسیار مهم که در هنر حرفه‌ای بسیار حائز اهمیت است پرهیز از کپی‌کاری و تقلید است که متاسفانه در ایران جایگاه استادی دارد و برایش دست می‌زنند!
گلستانی درباره تقلید و کپی‌کاری در کشور بیان کرد: تا زمانی که فرهنگ کپی‌کاری و از خود هیچ‌نداشتن در ایران جایگاه دارد، بازار انواع کار هنری در ایران همین خواهد بود. در خوانندگی مذهبی، به ویژه مداحی باید از آهنگسازان مذهبی مدد گرفت و برای تخصص و ارزش کار، هزینه کرد و هر نغمه‌ای را، چون مفت و مجانی است، استفاده نکرد و نخواند!
این کارشناس موسیقی ادامه داد: در آسیب‌شناسی مداحی، به دور از محتوا و مفاهیم که فعلا جزو بحث ما نیست، باید بدانیم که یک مداح و مرثیه‌خوان با مقام و منزلتی که دارد، باید از دادن جنس بنجل و ارزان به عاشق و محب اهل بیت سلام‌الله‌علیهم اکیداً پرهیز کند و این ناشدنی است (مگر در محضر استاد زحمت‌ها و ریاضت‌ها دیده باشد و الا به اساس کار نیز لطمه خواهد زد). این امر بر میاندار‌های مجالس عزا نیز مترتب است و متاسفانه در هیئات می‌بینیم و می‌شنویم شور دادن‌ها به سبک اگزوزی. یاللعجب که شأن عزاداری در محضر معصوم را به کجا‌ها کشاندند!
وی اظهار کرد: البته موفقیت در عرصه مداحی تنها به انتخاب نغمات صحیح، ختم نمی‌شود. بلکه صدای خوش، انتخاب شعر قوی و بجا، نفس‌گیری درست، ژوست بودن نغمه و معنا، خوش‌سلیقگی، کیفیت و مقدار خواندن، کیفیت سخنان آزاد و خارج از اشعار، حرکات و سکنات متین، اخلاق نیک و نیز بخش مهمی بنام روانکاوی و مجلس‌داری بسیار مطرح است.
او در پایان گفت: باید اقرار کرد که در گوشه و کنار این دیار، بسیاری از مداحان پاک‌نیت و خوش‌سلیقه که هنوز گوش مداحی آن‌ها سالم مانده است، با مجالس ناب و خالص و به دور از هیاهو‌های تبلیغاتی و با پرهیز از شهرت جویی دل مومنین را به دل معصومین گره می‌زنند که بنده به سهم خود دستبوسشان هستم و توفیقات روزافزون قرآنی و اهل‌بیتی را برایشان از خداوند کریم و مهربان خواستارم.
گلستانی افزود: از همه بدتر اینکه گوش پاک سنتیِ روضه‌ای مردم تغییر کرد. تا جایی که اگر برخی مداحان در هر ضرب‌آهنگی بخوانند، حساسیت و برخوردی از ناحیه مردم دیده نمی‌شود، الا نزد اهل فن و گوش‌های سالم! البته دقت شود که ما مخالف نوآوری نیستیم، بلکه با آسیب و انحراف فوق مخالفیم.
او ادامه داد: در دو دهه اخیر کلمه اختلاس معروف شد و متاسفانه این صفت رذیله در مداحی هم اتفاق افتاد. به این صورت که از برخی مداحان نغماتی می‌شنویم که اختلاس از موسیقی‌های دارای پرونده مبتذل و یا پرونده‌ای در عرصه دیگر است و در واقع دارای صاحب و مالک است که برای آن هزینه و زحمات فراوانی کشیده‌اند و برای همین هم هست که معروف شده‌اند. حال فرد مداح به دلیل همان پنج موردی که در بالا گفته شد به حریم کپی‌کاری ورود کرده و به راحتی با تنظیم شعری مناسب و بعضاً قوی، در صدد لاپوشانی اختلاس خود و بازار گرمی مجلس خود بر می‌آید، اما به چه قیمتی؟!
این کارشناس موسیقی افزود: به طور مثال، چرا ما در میان روضه حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها باید به یاد فلان خواننده زن یا مرد، یا موزیک متن فلان فیلم بیفتیم؟! یک نکته بسیار مهم که در هنر حرفه‌ای بسیار حائز اهمیت است پرهیز از کپی‌کاری و تقلید است که متاسفانه در ایران جایگاه استادی دارد و برایش دست می‌زنند!
گلستانی درباره تقلید و کپی‌کاری در کشور بیان کرد: تا زمانی که فرهنگ کپی‌کاری و از خود هیچ‌نداشتن در ایران جایگاه دارد، بازار انواع کار هنری در ایران همین خواهد بود. در خوانندگی مذهبی، به ویژه مداحی باید از آهنگسازان مذهبی مدد گرفت و برای تخصص و ارزش کار، هزینه کرد و هر نغمه‌ای را، چون مفت و مجانی است، استفاده نکرد و نخواند!
این کارشناس موسیقی ادامه داد: در آسیب‌شناسی مداحی، به دور از محتوا و مفاهیم که فعلا جزو بحث ما نیست، باید بدانیم که یک مداح و مرثیه‌خوان با مقام و منزلتی که دارد، باید از دادن جنس بنجل و ارزان به عاشق و محب اهل بیت سلام‌الله‌علیهم اکیداً پرهیز کند و این ناشدنی است (مگر در محضر استاد زحمت‌ها و ریاضت‌ها دیده باشد و الا به اساس کار نیز لطمه خواهد زد). این امر بر میاندار‌های مجالس عزا نیز مترتب است و متاسفانه در هیئات می‌بینیم و می‌شنویم شور دادن‌ها به سبک اگزوزی. یاللعجب که شأن عزاداری در محضر معصوم را به کجا‌ها کشاندند!
وی اظهار کرد: البته موفقیت در عرصه مداحی تنها به انتخاب نغمات صحیح، ختم نمی‌شود. بلکه صدای خوش، انتخاب شعر قوی و بجا، نفس‌گیری درست، ژوست بودن نغمه و معنا، خوش‌سلیقگی، کیفیت و مقدار خواندن، کیفیت سخنان آزاد و خارج از اشعار، حرکات و سکنات متین، اخلاق نیک و نیز بخش مهمی بنام روانکاوی و مجلس‌داری بسیار مطرح است.
او در پایان گفت: باید اقرار کرد که در گوشه و کنار این دیار، بسیاری از مداحان پاک‌نیت و خوش‌سلیقه که هنوز گوش مداحی آن‌ها سالم مانده است، با مجالس ناب و خالص و به دور از هیاهو‌های تبلیغاتی و با پرهیز از شهرت جویی دل مومنین را به دل معصومین گره می‌زنند که بنده به سهم خود دستبوسشان هستم و توفیقات روزافزون قرآنی و اهل‌بیتی را برایشان از خداوند کریم و مهربان خواستارم.
ارسال نظرات
نظرات مخاطبان
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
رضا
| 
۱۴:۱۶ - ۱۴۰۰/۰۶/۰۳
وقتی مراسمات را از دست روحانیت بگیرند و دست چند مداح بدهند هر روز تخریب می شود.
تازه ها