کفیر نام خود را از کلمهی ترکی «کِیف» به معنای «حال خوب» گرفته است. این محصول لبنی یکی از غنیترین منابع غذایی حاوی پروبیوتیک هاست. باکتریهای پروبیوتیک در عملکرد دستگاه گوارش، تولید مولکولهای پیچیده و ترکیباتی مانند ویتامینها و آنتیبیوتیکها نقش دارند. امروزه کفیر بهخاطر خواصش بیش از پیش به رژیم غذایی مردم راه یافته است. این مطلب را بخوانید تا با خواص کفیر بیشتر آشنا شوید.
کفیر چیست ؟
برای تهیهی کفیر از ترکیب باکتریها و مخمرهایی استفاده میشود که در اثر تماس با شیر، نوعی نوشیدنی تخمیری میسازند. این نوشیدنی را حتی افرادی که از هضم لاکتوز عاجز هستند میتوانند بنوشند. میتوان کفیر را از شیر گاو، شیر گوسفند یا شیر سویا تهیه کرد. پروبیوتیکها فواید بسیاری برای سلامتی دارند. معروفترین غذای پروبیوتیک در رژیم غذایی کشورهای غربی، ماست است، ولی خاصیت پروبیوتیک کفیر از ماست هم بیشتر است. برخلاف کفیر سایر محصولات لبنی تخمیری دارای هیچ مخمری نیستند و تنوع باکتریهای مفیدشان بسیار کمتر است.
قرنهاست که در آسیا و اروپا کفیر را بهخاطر خواص درمانیاش مصرف میکنند. این محصول دارای باکتریهای پروبیوتیک است که برای سلامت دستگاههای گوارش و ایمنی مفیدند. کفیر دارای ترکیبات زیستفعال مفید برای بدن است، از جمله ۳۰ نوع باکتری که در مبارزه با تومورها، بیماریها و عوامل سرطانزا مؤثرند. دانههای محتوی مخمرها و باکتریها که برای تهیهی کفیر به شیر اضافه میشوند، پس از گذشت ۲۴ ساعت تکثیر میشوند و خواص منحصربهفرد این نوشیدنی را به وجود میآورند. پس از تهیهی کفیر میتوان این دانهها را جدا و دوباره مصرف کرد. کفیر یک نوع نوشیدنی است و دانههای کفیر آغازگر تولید نوشیدنی کفیر هستند.
بسته به نوع شیر، ۷۵ میلیلیتر کفیر دارای ۶ گرم پروتئین، ۷ یا ۸ گرم کربوهیدرات، ۳ تا ۶ گرم چربی، مقداری کلسیم، فسفر، منیزیم و ویتامینهای B۲ و B۱۲ است. همچنین این مقدار کفیر ۱۰۰ کالری انرژی دارد.
آشنایی با خواص کفیر
افزایش استحکام استخوانها
امروزه پوکی استخوان یکی از بزرگترین مشکلات مردم سراسر دنیا به شمار میآید. کلسیم برای سلامت استخوانها ضروری است و فقدان آن میتواند به پوکی استخوان منجر شود. کفیر دارای ترکیبات زیستفعال است که به جذب کلسیم کمک میکند و از نابودی استخوانها جلوگیری میکند. همچنین در کفیر ویتامین K۲ وجود دارد که در سلامت استخوانها و افزایش جذب کلسیم مؤثر است. کمبود این ویتامین میتواند جذب کلسیم و سلامت استخوانها را با مشکل مواجه کند. باکتریهای پروبیوتیک موجود در کفیر جذب مواد مغذی را افزایش میدهند. در کنار این خواص باکتریهای پروبیوتیک، خود شیر بهتنهایی دارای ترکیباتی است که در سلامت استخوانها مؤثرند. فسفر، کلسیم، منیزیم و ویتامین D و K۲ از این ترکیبات هستند.
کمک به گوارش و مبارزه با سندروم رودهی تحریکپذیر
ماست و نوشیدنی کفیر میتواند به تعادل عملکرد دستگاه گوارشی کمک کند و با بیماریهای گوارشی مانند سندروم رودهی تحریکپذیر، بیماری کرون و زخم معده مبارزه کند. نوشیدن کفیر میتواند پس از مصرف آنتیبیوتیک و گذراندن دوران بیماری، باکتریهای مفیدی را که از بین رفتهاند، بازسازی کند. باکتریهای پروبیوتیک میتوانند عوارض جانبی بعضی داروها مانند اسهال را کاهش دهند.
مبارزه با حساسیتها
آسم و بسیاری از حساسیتها ناشی از التهاب هستند. در مطالعاتی که بر روی موشها انجام گرفت، کفیر توانست التهاب سلولهای ریه و مجاری تنفسی و به دنبال آن تولید مخاط را کاهش دهد. میکروارگانیسمهای موجود در کفیر میتوانند به دستگاه ایمنی بدن کمک کنند تا واکنشهای آلرژیک را سرکوب کند. برخی از دانشمندان معتقدند که واکنشهای آلرژیک ناشی از کمبود باکتریهای مفید روده هستند. ۱۷ مطالعه از مجموع ۲۳ مطالعهی مختلفی که در این زمینه بر روی ۲۰۰۰ نفر صورت گرفتند، از تأثیر مثبت کفیر بر علائم حساسیت و کیفیت زندگی حکایت دارند.
سلامت پوست
آسیب دیدن روده میتواند سیگنالهایی به پوست ارسال کند و توازن طبیعی پوست را بر هم بزند. در نتیجهی این پدیده، علائمی مانند آکنه، پسوریازیس (صدفک)، جوش و اگزما بروز میکنند. کفیر علاوه بر تأثیری که بر روده و درنتیجه پوست دارد، خود نیز در درمان سوختگیها و جوشها مفید است.
کربوهیدرات موجود در کفیر که «کفیران» نام دارد، میتواند دستگاه ایمنی را تقویت کند و زخمهای سطح پوست را بهبود بخشد. محافظت از بافت پیوندی نیز از تأثیرت این ماده است.
کفیر مانع چاقی می شود
کاهش سطح آنزیمی که چربی را تولید می کند (اسیدهای چرب)، در حالی که سطح آنزیم را افزایش می دهد وتولید چربی را مسدود می کند.فعال کردن مسیرهای چندگانه که تولید چربی های جدید را مسدود می کنندو افزایش ترشح پروتئین ها که چربی ها را تجزیه می کنند.
کفیر برای بهبود سلامت روده
کفیر ، افراد را در برابر عفونت روده که ناشی از انگل است محافظت می کند.در حقیقت باکتری ها و مخمرها در کفیررشد باکتری را متوقف می کنند که موجب عفونت های قارچی، از جمله اشریشیاکولی، سالمونلا، و باسیلوس سیریس است.یک قند پیچیده پلی ساکارید که توسط باکتری در کفیر تولید می شود، اکسیدهای نیتروژن را کاهش می دهد (سطح بالا می تواند باعث مشکلات شکمی شود)و اسیدهای چرب آزاد (تولید سایتوکاین را کنترل می کند)، و و روده را بهبود می بخشد. دانه های کفیر تیبتان نیز شامل لاکتوباسیلوس پلانتاروم و به عنوان آنتی اکسیدانی در سلول ها عمل می کند.
یک مساله مهم در مورد پروبیوتیک ها این است که اسید معده برخی میکروب ها را قبل از رسیدن به روده ها، می کشد و آن ها را غیر فعال می سازد. اما پروبیوتیک های کفیر قادر به زنده ماندن در یک محیط اسیدی هستند .
کفیر هضم را بهبود می بخشد
در یک مطالعه آزمایشی بین 20 بزرگ سال با یبوست، کفیر فراوانی و غلظت مدفوع را افزایش داده، استفاده از ملین ها را کاهش و حرکات روده را طی4 هفته مصرف بهبود می بخشد.بین 42 بزرگ سال با معلولیت های ذهنی و جسمی 2 گرم کفیر به مدت 12 هفته باعث درمان کامل یبوست در 9 شرکت کننده و کاهش علایم در اکثر موارد شد. کفیر می تواند به عنوان یک روش درمانی ایمن برای جلوگیری از یبوست استفاده شود و کفیر همچنین می تواند آنزیم های گوارشی را افزایش دهد.
کفیر برای کاهش وزن
در یک مطالعه 8 هفته ای در 75 زن چاق یا با اضافه وزن، کفیر وزن، شاخص توده بدنی و اندازه کمر را کاهش داد. شیر کم چرب نیز به نتایج مشابهی منجر شد .
کفیر برای حمایت از قلب و رگ های خونی
کفیر میزان خون کل کلسترول، کلسترول (LDL)و تری گلیسرید را در یک مطالعه 8 هفته ای در 75 زنان چاق را کاهش داد. شیر بز سویا نیز کلسترول HDLرا در موش های صحرایی افزایش داد. این اثرات خطر بیماری قلبی را کاهش می دهد.
کفیر به دیابت کمک می کند
در مطالعه 60 بیمار با دیابت نوع 2، شیر کفیر ، هموگلوبین ، سطح گلوکز خون را کاهش داد. در نتیجه می تواند به رژیم غذایی برای کمک به دیابت اضافه شود .در مطالعه ای روی موش ها با دیابت، ترکیبی از شیر سویا و شیر بز باعث کاهش سطح گلوکز خون و افزایش آنزیم های آنتی اکسیدان شد در واقع، این ترکیب تاثیر قوی تری دارد نسبت به کفیر که فقط از شیر سویا یا شیر بز درست شده است. شیر بز و شیر سویا نیز می توانند فعالیت لوزالمعده را افزایش دهد تا کنترل گلوکز را بهبود بخشند.
کفیر برای کاهش پوسیدگی دندان
در 22 بزرگ سال سالم، کفیر رشد استرپتاکوس را مسدود می کند، باکتری که باعث پوسیدگی دندان می شود.
مقایسه فواید سلامتی کفیر و ماست
ماست ممکن است در بهبود سلامت استخوان، موثرتر از کفیر باشد ؛ در این بخش به مقایسه فواید و خواص کفیر و ماست برای بدن خواهیم پرداخت. اگرچه ماست برای سلامت شکم و سیستم ایمنی مفید است، کفیر در بهبود روده، مقابله با عفونت ها، و افزایش عملکرد ایمنی موثر است .
ماست حافظه و عملکرد مغز را در مردان بهبود می بخشد. هنوز هیچ مطالعه ای اثرات روی مغز را بررسی نکرده است، به جز یک مطالعه که در آن کفیر بیماران شیمی درمانی بهبود داده است.
عوارض جانبی کفیر :
مصرف کفیر ممکن است باعث :اسهال و درد شکم شود با این حال، اکثر شرکت کنندگان هیچ گونه عوارض جانبی را گزارش نکردند .دقت کنید که کفیر قبل از مصرف، به اندازه کافی تخمیر شده باشد. اگر چه شیر تخمیر شده حساسیت لاکتوز را کاهش می دهد، اما اگر به لاکتوز حساسیت داشته باشید، ممکن است تمایل داشته باشید از کفیر لبنی اجتناب کنید. در عوض می توانید کفیر درست شده از سویا، نارگیل یا سایر منابع غیر لبنی را انتخاب کنید.
آیا کفیر الکل دارد؟
همانطور که می دانید کفیر دوغ نیست، بلکه نوعی شیر تخمیری است که به وسیله دانه های کفیر تهیه می شود. از این شیر تخمیری ماستی تهیه میشود که با ترکیب آب ، دوغ کفیر تولید می شود.بیشتر مخمرها به طور طبیعی الکل تولید میکنند ولی این الکل تولید شده به قدری کم است که به صفر نزدیک میشود و در واقع از نظر شرعی خالی از هر گونه اشکال است.
بد نیست بدانید مخمرها همچنین به عنوان منبع غذایی در انسان و حیوان مورد استفاده قرار میگیرند و بهعلت اینکه حاوی مقادیر زیادی ویتامین گروه ب هستند، توسط بسیاری از مردم که از بیماری کمبود ویتامین رنج میبرند یا مقدار ویتامین موجود در رژیم غذایی آنها کافی نیست، بهعنوان مکمل غذایی استفاده میشود.
پخت و پز با کفیر
جالب است بدانید غیر از مصرف به عنوان نوشیدنی، دارای کاربردهای خوراکی دیگری هم هست. نمونههای آن عبارتاند از:
پختوپز: جایگزینی کفیر با ماست یا کره در غذاهای پختنی، میتواند یک راه عالی برای افزودن پروبیوتیک به رژیم غذایی روزانهتان باشد.مافینهای کفیر بدون گلوتن
اسموتی: میتوانید اسموتیهای سالمتری داشته باشید.
سوپ: به جای خامهی معمولی یا آب گوشت، طعمی تند را به سوپ خود ببخشید.
چاشنی سالاد: میتواند به عنوان یک مبنا برای چاشنیهای تند سالاد استفاده شود.پنیرِ کفیری در روغن زیتون
بستنی: میتواند به بستنی خانگی اضافه شود تا آن را سالمتر و اتکای آن به قندها و شیرینکنندههای مصنوعی را کاهش دهد.
دیپها و سسها : میتوانید به عنوان مبنای دیپهای خامهای و غنی از پروبیوتیک استفاده کنید.
شستشوی صورت: پروبیوتیکهای موجود در نوشیدنی میتواند به بهبود توازن اسید/باز در پوست یاری برساند و ظاهر آن را نوسازی کند.ماسک کفیر صورت برای انواع پوست
کفیر را در خانه تهیه کنید
اگر از کیفیت کفیرهای تجاری موجود در بازار مطمئن نیستید، خودتان میتوانید بهآسانی آن را درست کنید.
برای این کار دانهی کفیر تهیه کنید. ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری دانهی کفیر را در شیشهی کوچکی بریزید. هرچه مقدار این دانهها بیشتر باشد، سرعت تهیهی کفیر بیشتر میشود.
۲ فنجان شیر به آن اضافه کنید. ۲ تا ۳ سانتیمتر از سر ظرف خالی بگذارید.
اگر میخواهید کفیرتان غلیظتر شود، کمی خامهی پرچرب به آن اضافه کنید.
بگذارید ترکیب ۱۲ تا ۳۶ ساعت در دمای اتاق باقی بماند تا روند تخمیر کامل شود. حالا نوشیدنی کفیر آماده است.
مجله اینترنتی تابناک جوان