پلتفرم‌هایی که به کمک انتخابات ۱۴۰۰ آمدند!
اپلیکشن هایی که به کمک تبلیغات انتخابات ۱۴۰۰ آمدند!
فاصله زیادی تا سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری کشور باقی نمانده است. انتخاباتی که امسال زیر سایه کرونا برگزار می‌شود و همین شرایط، برگزاری‌اش را متفاوت می‌کند. اپلیکشن های فضای مجازی، از جمله پلتفرم جدیدی به نام کلاب هاوس، شوکی به فضای سیاسی وارد کرده است.
فضای مجازی به عنوان رسانه ای پرسرعت و فوق مدرن با دامنه دربرگیری گسترده و همگانی این سال ها بستری را فراهم نموده تا هر گونه تبلیغات از جمله انتخاباتی برای جذب نظر مخاطب بر مرکب تیزپای آن سوار شود.
وجود کرونا می‌تواند باعث شود که ابزار‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی و مجازی -از کلاب هاوس تا تلویزیون اینترنتی- بیش از پیش به کمک کاندیدا‌ها بیایند و آن‌ها از این ابزار‌ها برای تبلیغ خود و معرفی برنامه‌هایشان کمک بگیرند. در ادامه برخی از این فضاها را بیشتر مرور می‌کنیم.
کلاب هاوس؛ اپلیکیشنی در خدمت انتخابات 1400
زمانی که پل دیویسون و روهان ست از Alpha Exploration Co. ایده شبکه اجتماعی صوتی و گفت‌وگومحور کلاب هاوس را در ذهن می‌پروراندند، احتمالا فکرش را هم نمی‌کردند که اپلیکیشن تازه از راه رسیده‌شان در ایران به چنین شهرتی برسد؛ آن هم کشوری که سابقه چندان خوبی در اعتماد به شبکه‌های اجتماعی نوظهور ندارد و اولین رویکردی که مسئولان نسبت به این شبکه‌های تازه اتخاذ می‌کنند، قهری است. اما در کلاب هاوس چنین اتفاقی نیفتاد و خیلی زود شاهد عضویت چهره‌های سرشناس سیاسی در آن بودیم.
در این پلتفرم مردم می‌توانند با یکدیگر گفت‌وگوی آزاد انجام دهند و امکانات گفت‌وگو نسبت به پلتفرم‌های گذشته بیشتر شده است. این پلتفرم، مردم‌محور است و به نوعی نمی‌توان نامش را گونه‌ای تریبون گذاشت، بلکه کارکرد آن، محمل گسترده گفت‌وگو است. کلاب هاوس توانسته در این مدت اندک، اقبال مردم را برانگیزد و درصد قابل توجهی از مردم به آن اقبال نشان داده‌اند.
اینکه چرا کلاب هاوس در ایران پدیده شد، از جنبه‌های مختلف جامعه‌شناسانه قابل بررسی است؛ از فضای انحصاری‌اش که عضویت در آن فقط توسط دعوت‌نامه صورت می‌گیرد گرفته تا عرضه اولیه‌اش فقط برای گوشی‌های آیفون که عملاً حضور اندرویدی‌ها را ناممکن می‌کرد و باعث شد اپلیکیشن‌های واسطی برای استفاده از کلاب‌هاوس روی سیستم عامل اندروید شکل بگیرد.
استفاده از کلاب هاوس مبتنی بر ساخت اتاق‌های گفتگو میان کاربران است که در آن هر کسی می‌تواند شنونده باشد و در صورت اجازه مدیران اتاق، امکان روشن کردن میکروفون و حضور روی سکوی گفتگو را هم پیدا می‌کند.
در چنین فضای آسانی حتی کاربران رهگذر و آن‌هایی که از روی اتفاق و کنجکاوی سر از یک اتاق گفتگو درمی‌آورند، هم می‌توانند مکالمه را گوش کنند. البته کلاب هاوس -فعلاً- محدودیت حضور فقط هشت‌هزار نفر را در هر اتاق گفتگو دارد و به همین دلیل در شب‌هایی که برخی مسئولان و چهره‌های عمدتاً سیاسی برای گفتگو به کلاب هاوس آمدند، ناچار اتاق‌های دوم و سومی تشکیل شد که صدای اتاق اول را پخش می‌کردند.
مشخص بودن نام و عنوان هر کاربر هم احتمالاً دیگر دلیل اعتماد مسئولان دولتی کشور به کلاب هاوس است. در این پلتفرم کاربران ناشناس را کمتر می‌بینیم و با این حال عموماً شاهد گفتگو‌های صریح و تندی می‌شویم. شاید این بهترین فضا را در اختیار کاندیدا‌ها بگذارد که در فاصله باقی‌مانده تا انتخابات، برخی شب‌ها را به گفتگو با کاربران و پاسخ به سؤال‌های آنان در نظر بگیرند.
این گفت‌وگوها البته می‌تواند به سیاستمداران و سیاست‌گذاران کمک کند چراکه به ایضاح حرف مردم کمک می‌کند و می‌تواند بازتاب بی‌واسطه‌ای از مطالبات و مطلوبات کنونی ملت باشد. کلاب هاوس صدای ملت را بلندتر کرده اما بیش و مهمتر از سایر پلتفرم‌ها، با توسعه دیالوگ، سخن ملت را نیز تنقیح می‌کند. در واقع از رهگذر گفت‌وگوی جدی در این پلتفرم (نسبت به نوع امکان گفت‌وگوهای سایر پلتفرم‌ها)، حرف ملت دقیق‌تر و تراش‌خورده‌تر عرضه می‌شود.
اسپیس توییتر؛ فرصتی کمتر دیده شده
توییتر همچنان در ایران فیلتر است و با این حال بیشتر مقامات دولتی کشور در آن صاحب اکانت رسمی هستند و فعالانه توییت می‌کنند. توییتر چندی قبل و همزمان با شروع فعالیت کلاب‌هاوس، از امکان اسپیس خود رونمایی کرد که ابتدا فقط برای تعدادی از کاربران پرمخاطب فعال شده بود، اما در آپدیت‌های بعدی تقریباً برای همه قابل استفاده است.
اسپیس مشخصاتی کاملاً شبیه به کلاب‌هاوس دارد و اینجا هم فضای گفتگو و شنیدن آسان مکالمه‌ها امکان‌پذیر است، اما با توجه به اینکه اکثر کاربران فارسی توییتر را اکانت‌هایی با نام‌های مستعار تشکیل می‌دهند، به نظر می‌رسد کاندیدا‌ها اعتماد چندانی به برگزاری اسپیس در این فضا نداشته باشند.
احتمالاً تیم‌های رسانه‌ای و تبلیغاتی کاندیدا‌های انتخابات ریاست جمهوری به جای استفاده از اسپیس، بیشتر به توییت کردن و ایجاد بحث در خصوص کاندیدا‌ها و همچنین داغ کردن هشتگ‌های تبلیغاتی‌شان خواهند پرداخت.
اینستاگرام، قابلیتی نه‌چندان جذاب برای انتخابات
لایو‌های اینستاگرامی حالا دیگر اصلاً قابلیت تازه‌ای محسوب نمی‌شوند؛ هرچند در دوران قرنطینه جهانی همین لایو‌ها رونقی دوباره پیدا کردند و رکورد تعداد بیننده‌ها بار‌ها جابه‌جا شد.
با این حال و در شرایطی که لایو‌های چهره‌های سرگرمی‌ساز و حتی به اصطلاح شاخ‌های مجازی توسط عده‌ی زیادی دیده می‌شود، لایو‌های سیاسیون و چهره‌های اجتماعی چندان طرفدار نداشته و پرمخاطب نبوده است. یکی از دلایل این امر یک‌طرفه بودن این صحبت‌هاست که باعث می‌شود کاربران امکان مشارکت فعال پیدا نکرده و فقط تماشاچی باشند. حتی در مواردی بخش نظرات لایو هم غیرفعال و بسته می‌شود و کاربران امکان بیان عقایدشان را از دست می‌دهند.
پلتفرم‌های داخلی؛ وی‌اودی‌ها و تلویزیون اینترنتی
در هفته‌ای که گذشت امیر ناظمی معاون وزیر ارتباطات، در صفحه توییتر خود از اختصاص تلویزیون اینترنتی به کاندیدا‌های انتخابات خبر داد. وی گفت بر اساس مصوبه کمیسیون تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری، نظارت محتوایی انتخابات در فضای مجازی بر عهده ساترا است و وزارت ارتباطات ایجاد زیرساخت‌ها را در این زمینه بر عهده دارد. تلویزیون هر کاندیدا از طریق کانال مستقل روی IPTVهای دارای مجوز پخش می‌شود و تمام نامزد‌های انتخابات ریاست‌جمهوری می‌توانند در زمان رقابت‌های انتخاباتی تلویزیون اینترنتی ایجاد کنند.
وجود تلویزیون خصوصی و اینترنتی همیشه در ایران با بحث همراه بوده است. با توجه به اینکه این نخستین باری است که چنین مجوزی برای ایجاد تلویزیون‌های اینترنتی -ولو به مدتی محدود- به کاندیدا‌ها داده می‌شود، باید دید استفاده‌شان از این فضای جدید به چه صورت است. آیا کاندیدا‌ها و تیم‌های تبلیغاتی‌شان به درستی از این فضای ایجاد شده استفاده می‌کنند یا به عکس، فرصت‌سوزی می‌کنند و امکان ایجاد این تلویزیون‌ها در آینده هم از دست می‌رود؟
همچنین وی‌اودی‌های کشور که رقابتشان با یکدیگر داغ است و هرکدام سعی در بالا بردن آمار مخاطبانشان دارند، احتمالاً می‌توانند اقدام به تولید برنامه‌های گفت‌وگومحور با حضور چهره‌هایی از هر جناح کنند و بازار مناظره‌های انتخاباتی به این طریق داغ‌تر شود.
سخن آخر
یکی از کارکردهای اساسی رسانه ها از جمله شبکه های اجتماعی، اطلاع رسانی از تحولات و وقایعی است که در محیط اجتمـاعی واقع می شود و باید بپذیرفت که فضای مجازی، نیاز و بخش مهمی از زندگی مردم است بطوریکه غفلت از این فضای مهم اطلاع رسانی تبعات منفی را به همراه خواهد داشت.
بنابراین اگریک فضای رسانه ای مبتنی بر اخلاق، قانون و استانداردهای ارتباطی باشد بدون شک هم اثربخشی دارد و هم هدایت افکار عمومی منجر به این قاعده می شود که مردم مسیر و انتخاب درستی داشته باشند و آثار این انتخاب را ببینند که در نهایت مسیر توسعه سازندگی و پیشرفت جامعه در همه ابعاد اجتماعی، فرهنگی اقتصادی و سیاسی طی شود.
در سه هفته آینده جواب سؤالاتمان را بیشتر خواهیم گرفت. در دنیای اطلاعات امروز برنده این انتخابات کسی خواهد بود که مقتضیات حضور در فضا‌های مجازی را بهتر بشناسد. نحوه استفاده هرکدام از کاندیدا‌ها از فضای مجازی -از کلاب هاوس تا تلویزیون اینترنتی و دیگر فضاها- به کاربران نشان خواهد داد که در صورت رئیس جمهور شدن چه برنامه‌هایی را برای اینترنت خواهند داشت.
مجله اینترنتی تابناک جوان