با وجود این که مرکز بهداشت هاروارد و مرکز بهداشت جهانی اعلام کرده اند که گرم کردن غذا با مایکروفر ضرری ندارد، اما همچنان برخی افراد از استفاده آن می ترسند بسیاری از مردم تصور میکنند که مایکروفر، اشعههای مضر تولید میکند و سبب از بین رفتن مواد غذایی مفید و ضروری میشود. در این مقاله، نگاهی موشکافانه بر این دستگاه و اثراتی که بر مواد مغذی و سلامتی غذاها دارد، میاندازیم.
مایکروفر غذاها را با موج های انرژی که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند می پزد. این موج ها با موج های رادیویی یکسان هستند.
مایکروفر، یکی از وسایل برقی آشپزخانه است که انرژی الکتریکی را به انرژی الکترومگنتیک، که به آن امواج میکرو یا کوتاه میگویند، تبدیل میکند. این امواج، مولکولهای غذایی را تحریک میکند و آنها را به جنب و جوش در میآورد. این امواج، سبب حرکت مولکولها در جهتهای مختلف، چرخشی، بالا و پایین، چپ و راست میشود. در نتیجهی این حرکات، مولکولها با یکدیگر برخورد بیشتر کرده و تولید گرما میکنند. درست مثل زمانی که در سرما، دستهای خود را به هم میمالید تا کمی گرم شود، این اتفاق در سطح مولکولها میافتد. امواج مایکروفر، اول در سطح مولکولهای آب این اتفاقات را ایجاد میکنند و پس از آن، این اتفاق برای مولکولهای روغن، چربی ها، و حتی شکر میافتد. به دلیل توزیع امواج در بین مولکولهای غذا، این روش پخت در مقایسه با سایر روشها سریعتر میباشد.
انرژی مایکروفر در درجه اول ملکول های آب و ملکول هایی که در آرایش شبیه به آب هستند را تحت تاثیر قرار می دهد. موج مایکروفر ملکول های آب را به لرزش درمی آورد، بنابراین گرما ایجاد می شود.
امواج مایکروفر، از نوع الکترومگنتیک هستند. از آنجایی که نام آن ها، اشعه است، باعث نگرانی برای سلامتی میشود. درست است که مایکروفر، اشعه تولید میکند، اما همهی اشعهها خطرناک نیستند. امواج فرکانسهای متفاوتی دارند که مثلاً از فرکانس بالا در اشعه ایکس و گاما شروع میشود و تا پایینترین فرکانس که امواج رادیویی و مایکروویو است، ادامه پیدا میکند. دستگاه مایکروفر، تولید امواج غیر یونی میکند، و این امواج، درست مانند امواجی است که از تلفن همراه ساطع میشود، اما با قدرتی بالاتر. از آنجایی که این امواج فرکانس پایینی دارند، توانایی آسیب به DNA را ندارد.
نور هم نوعی موج الکترومگنتیک است. بنابراین، تمامی امواج مضر نیستند.
از طرفی در داخل مایکروفر، صفحهای فلزی وجود دارد که مانع خروج امواج میشود. بنابراین، این عامل نیز، سبب ایمنی بیشتر آن شده است.
بیشتر بخوانید؟
چرا سیب زمینی سبز را نباید مصرف کرد؟
براساس اظهارات سازمان بهداشت جهانی، اگر ملاحظات امنیتی را رعایت کنید و همانطور که باید از مایکروفر استفاده نمایید خطری وجود نخواهدداشت. یکی از نگرانی هایی که درباره مایکروفر وجود دارد این است که موج هایش را به اطراف متساعد نکند. موج های مایکروفر فقط زمانی آغاز می شوند که فعال شود، مانند زمانی که یک چراغ را روشن می کنید. اگر مایکروفر آسیب دیده باشد و یا درست مهر و موم نشده باشد، ممکن است خطر بیرون رفتن موج ها از مایکروفر وجود نداشته باشد. باید قبل از استفاده چک کنید که مایکروفر حتما ایمن باشد و جایی از آن آسیب دیدگی نداشته باشد. آسیب موج های مایکروفر بیشتر حرارتی است و اگر طولانی مدت در برابر آن قرار بگیرید، بافت های حساس مانند اطراف چشم ممکن است آسیب ببینند.
البته این تنها موقعی اتفاق می افتد که حرارت بالا باشد و مدت زمان زیادی در معرضش باشید. مایکروفرها به این اندازه انرژی ندارند. غذاهای مایکروفری رادیواکتیو ندارند و وقتی از مایکروفر بیرون آورده می شوند از خود انرژی متساعد نمی کنند. درست مانند لامپ که با خاموش شدنش دیگر نوری نمی دهد مایکروفر نیز وقتی خاموش می شود دیگر موجی از خود منتشر نمی کند.
مثلاً صورت خود را حداقل ۳۰ سانتی متر از مایکروفر، دور نگه دارید. زیرا این امواج، به سرعت با افزایش فاصله کاهش مییابد. همچنین از این مطمئن شوید که مایکروفر شما به خوبی تعمیر شده است. اگر دستگاه شما بسیار قدیمی و یا شکسته است یا درب ان به درستی بسته نمیشود، یک دستگاه جدید و مطمئن خریداری کنید.
محدودکردن کاهش مواد مغذی
سازمان بهداشت جهانی می گوید استفاده از مایکروفر در مقایسه با دیگر روش های پخت می تواند مواد مغذی غذاها را حفظ کند. برخی مواد مغذی مانند ویتامین های گروه ب و ویتامین ث، به حرارت و پخت و پز مایعان حساس هستند. استفاده از روش مایکروفری به جای دیگر روش های پخت و پز می تواند زمان پخت و پز را کاهش دهد و جلوی از بین رفتن مواد مغذی غذاها را بگیرد.
دشواری در کنترل کیفیت
مایکروفر کردن قطعات بزرگ غذا شاید زیاد مناسب نباشد، چون ممکن است حرارت به تمام غذا نفوذ نکند و به صورت نامناسب پخته شود. همچنین، تفاوت بین غذاهای پخته شده با مایکروفر در مقایسه با دیگر روش های پخت می تواند بسیار متفاوت باشد. اگر در حال پخت به دنبال کیفیتی خاص هستید، استفاده از دیگر روش های پخت اختیار بیشتری را به شما می دهد. به دلیل پخته شدن نابرابر غذا، مایکروفر کردن قطعات بزرگ گوشت، معمولا توصیه نمی شود. برخی بخش های گوشت ممکن است نپخته بماند و احتمال بیماری غذایی افزایش پیدا کند.
برخی مواد غذایی خاص و پرمصرف به دلیل آنکه سرخ شده یا با حرارت بالا پخته شده اند در صورتی که مجددا در مایکروفر گرم شده و تحت دمای بالا و اشعه ماورابنفش قرار بگیرند با ایجاد مواد مضر در آنها به سلامتی آسیب رسانده و در برخی موارد حتی سرطان زا می شوند.
پیتزا: پیتزا یکی از غذاهایی است که بیشتر افراد آن را در مایکروفر گرم می کنند که این کار آسیب جدی به سلامت بدن وارد می کند. بهترین راه گرم کردن آن استفاده از فر یا اجاق گاز است و حداکثر دمای فر 375 درجه فارنهایت انتخاب شود.
استیک: برای گرم کردن استیک بهتر است آن را در تابه ای با روغن بسیار کم گرم کنید.
اسفناج: با گرم کردن مجدد اسفناج ماده سرطان زا نیروسامین در آن تولید می شود به همین دلیل هرگز آن را گرم نکنید.
مرغ سوخاری: از گرم کردن مرغ سوخاری در فر اجتناب کرده و برای گرم کردن آن را در ظرفی داخل فر قرار داده و روی آن را با فویل بپوشانید و حداکثر تا دمای 375 درجه فارنهایت به مدت 10 دقیقه گرم کنید.
پاستا: اگر بر روی پاستان سس ریخته شده است هرگز نباید آن را گرم کنید در غیر این صورت آن را در یک تابه با مقدار کمی آب جوش و روغن گرم کنید.
تخم مرغ آبپز
هنگامی که یک تخم مرغ جوشانده در مایکروویو گرم یا پخته میشود، رطوبت داخل تخم مرغ یک بخار شدید ایجاد میکند، مانند اجاق فشار مینیاتوری، تا جایی که تخم مرغ میتواند منفجر شود! حتی ترسناک تر، تخم مرغ میتواند در داخل مایکروویو منفجر نشود؛ اما پس از آن یعنی وقتی که درحال پوست کندن تخم مرغ هستید ممکن است در دست شما فوران کند، روی بشقاب یا حتی در دهان شما نیز ممکن است این اتفاق بیفتد. برای جلوگیری از تبدیل تخم مرغ به یک بمب بخار، میتوانید با برشهای متعدد آن را به قسمتهای کوچک تقسیم کنید و سپس در ماکروویو قرار دهید یا آن را در ماکروویو قرار ندهید.
شیر نوزاد
بسیاری از مادران جدید، شیر مادر خود را برای استفاده بعدی میدوشند، در فریزر میگذارند و ذخیره میکنند که عالی است، تا زمانی که در مایکروویو دوباره گرم نشده باشد. به همان شیوهای که مایکروویو غذا را به طور ناهموار گرم میکند، یک بطری شیر مادر را نیز به طور ناهموار گرم و «نقاط داغ» ایجاد میکند که میتواند دهان و گلوی نوزاد را بهشدت بسوزاند.
FDA توصیه میکند که شیر مادر بر روی اجاق گاز، یا با استفاده از آب داغ دوباره گرم شود. به عنوان یک راهکار، شما میتوانید یک فنجان آب در مایکروویو گرم و سپس کیسه یا شیشه شیر مادر در آن بگذارید.
گوشتهای فرآوری شده
گوشتهای فرآوری شده اغلب حاوی مواد شیمیایی و نگهدارندههایی هستند که عمر مواد غذایی بیشتر کنند. متاسفانه ماکروویو میتواند آن مواد نگهدارنده را برای سلامتی شما مضرتر کند. بر اساس تحقیقات مجله شیمی کشاورزی و مواد غذایی، در گوشتهای فرآوری شده که در ماکروویو گرم میشوند، تغییرات شیمیایی مانند کلسترول اکسید شده در این فرایند به وجود میآید. یک مطالعه در مجله کنترل مواد غذایی نشان میدهد که گرم کردن مجدد گوشتهای فرآوری شده در ماکروویو، با تابش مایکروویو به محصولات تشکیلدهنده اکسیداسیون کلسترول کمک میکند که با توسعه بیماری عروق کرونر قلب مرتبط هستند.
برنج
به گفته آژانس استانداردهای غذایی، برنج گرم شده در ماکروویو گاهی اوقات میتواند منجر به مسمومیت غذایی شود. مسئله با برنج شامل حضور مشترک یک باکتری بسیار مقاوم به نام Bacillus cereus است. گرما این باکتری را میکشد؛ اما می تواند اسپورهایی تولید کرده باشد که سمی هستند، بر اساس یافتههای مجله بینالمللی میکروبیولوژی مواد غذایی و به طرز شگفتآوری در برابر گرمت مقاوم هستند. تعدادی از مطالعات تایید میکنند که وقتی برنج از مایکروویو بیرون میآید و در دمای اتاق قرار میگیرد، هر اسپور حاوی آن میتواند تکثیر شود و در صورت خوردن آن باعث مسمومیت غذایی میشود. بی سرئوس نوعی باکتری است که سموم تولید میکند.
این سموم میتوانند باعث دو نوع بیماری شوند: یک نوع که با اسهال مشخص میشود، و دیگری که سم امتیک نامیده میشود و با تهوع و استفراغ مشخص میشود.
باورهای عامیانه درباره مایکروویو
اجاقهای مایکروویو عامل سرطاناند.
واقعیت: این یکی از آن اعتقادها است که از بس دهانبهدهان شده احتمالا مراجع علمی هم باورشان شده. اجاقهای مایکروویو با فرکانس رادیویی کار میکنند. ما شبانهروز در معرض این امواج هستیم، چه از اجاق مایکروویو استفاده بکنیم چه نکنیم. البته امواج تولیدی این اجاقها بسیار متمرکزتر از امواج دیگرند ولی بر اساس تحقیقات انجمن سرطان آمریکا، مادامی که از این دستگاه بهطور اصولی و طبق دستورالعمل استفاده شود هیچ خطری شما را تهدید نمیکند.
غذاهایی که با اجاق مایکروویو پخته میشوند مضرند.
واقعیت: با یک جستوجوی ساده در وب میتوانید به حد نفوذ این ادعا در اذهان پی ببرید. بعضی میگویند غذاهای این نوع اجاقها رادیواکتیوی هستند و عدهی دیگر معتقدند مواد شیمیایی ظرف حین پخت به غذا منتقل میشود و آن را مسموم میکند.
اول خیلی روشن باید گفت پخت غذا با اجاق مایکروویو غذا را رادیواکتیوی نمیکند. مایکروویو، رادیواکتیو نیست؛ موج مغناطیسی سادهای است و هیچ ربطی هم به رادیواکتیو ندارد. فرآیند طبخ در این اجاقها بدینصورت است که ریزموجها به غذا نفوذ میکنند و مولکولهای آب و دیگر مولکولهای نامتقارن الکتریکی را به نوسان درمیآورند که درنهایت منجر به گرم شدن خوراک میشود.
این احتمال وجود دارد که پخت غذا به این شیوه به رسوخ مواد شیمیایی به آن بینجامد، ولی اگر از ظروف مختص اجاق مایکروویو که فاقد سرب، فتالات یا BPA است استفاده شود مشکلی پیش نمیآید. هرچند برخی رای به بدی انواع ظروف پلاستیکی میدهند ولی پژوهشهای مستند چنین نظری را تایید نمیکند.
پخت خوراک با اجاق مایکروویو مواد مغذی و ویتامینهای آن را از بین میبرد.
واقعیت: از قضا این یکی چندان هم نادرست نیست، ولی موضوع را شفاف بیان نکرده. در واقع وقتی مواد مغذی در معرض حرارت قرار میگیرند شکسته میشوند و این ربطی به منشا حرارت ندارد. طبخ غذا در آب (آبپز)، روی آتش (کباب) یا هر روش دیگر منجر به از دست رفتن بسیاری از مغذیهای میشود.
بهعلاوه بر اساس دستاورد محققان دانشگاه هاروارد از آنجا که در اجاق مایکروویو عملیات پخت سریعتر و با مایع کمتری انجام میگیرد نسبت به روشهای دیگر مانند آبپز کردن، سرخ کردن و کباب کردن مواد مغذی کمتری از بین میرود.
دیانای (DNA) آبی که در اجاق مایکروویو قرار گرفته تغییر میکند و موجب نابودی گیاهان میشود.
واقعیت: احتمالا در یکی از این نرمافزارهای پیامرسان برایتان آزمایش علمیای را فرستادهاند که در آن عدهای نتایج کاشفانهی خود را با عوامالناس به اشتراک میگذارند. در این آزمایشها مشخص میشود آبی که از اجاق مایکروویو خارج شده و پای گیاه ریخته میشود آن را میخشکاند. در نهایت هم میگوید مردم بهغلط از خطر امواج این اجاقها میترسند، خطر اصلی تغییراتی است که این دستگاه بر سر غذا میآورد و با دگرگونی ساختار آن گوارش را برای بدن دشوار میکند.
اما آیا واقعا پخت غذا با این امواج، DNA آن را تغییر میدهد؟ خیلی ساده، خیر. اصولا آب چیزی بهعنوان DNA ندارد. همانطور که پیشتر هم گفتیم ریزموجهای تابیده شده، به غذا نفوذ میکنند و مولکولهای آن را میلرزانند تا حرارت ایجاد شود؛ درست مثل وقتی در سرما دستان خود را به هم میمالید تا گرم شوند. این فرآیند ساختار مولکولی غذا را تغییر نمیدهد.
شما چه توصیفات دیگری از مضرات اجاقهای مایکروویو شنیدهاید؟ چقدر به آنها باور دارید؟ اگر باورهای نادرست دیگری میدانید با ما و خوانندگان در میان بگذارید.
مایکروویو، تولید ترکیبات مضر حین پخت غذا را کاهش میدهد!
یکی از مزایای مایکروویو این است که غذا به میزان سایر روشهای پخت و پز، گرم نمیشود. این افزایش دما در مایکروویو در مدت زمان کوتاهی اتفاق میافتد که این زمان کوتاه، اجازهی تولید ترکیبات خطرناک را نمیدهد.
عموماً دما در مایکروفر، به بیشتر از ۱۰۰ درجه سانتی گراد یا ۲۱۲ درجه فارنهایت نمیرسد. با این حال غذاهای چرب ممکن است قدری گرمتر شوند. تحقیقات اخیر نشان میدهند، حین پخت برخی از مواد غذایی، ترکیبات مضر نیتروزآمین تولید میشود. میزان تولید این ترکیبات در پخت آن غذاها با مایکروفر، به میزان چشمگیری کمتر است.
نتیجه گیری
مایکروویو، وسیلهای ایمن، سریع و آسان برای طبخ است. شواهد و مدارکی از ضرر و زیان آن وجود ندارد و مطالعاتی، مزیت آن را در حفظ مواد مغذی در مقایسه با سایر روشهای پخت و پز، به اثبات رسانده اند؛ بنابراین از این وسیله، علاوه بر گرم کردن غذاها، میتوان جهت پخت غذاها با اطمینان استفاده کرد.البته باید نکات ایمنی را در استفاده از این ابزار جدی گرفت.
منبع : تابناک جوان