غذا و دسر‌های معروف ماه مبارک رمضان در سراسر ایران+ ۱۰ دسر بین المللی

اگر بخواهیم در مورد انواع غذاهای سحری و افطاری مسلمانان در سرتاسر دنیا صحبت کنیم قطعا به یک لیست بلند بالا برمی‌خوریم. نگاهی به آداب و رسوم اقوام مختلف نشان می‌دهد که سنت‌های غذایی اقوام در ماه رمضان در گوشه و کنار جهان به‌صورت مجزا تصویری زیبا را می‌آفریند.

 شاید بسیاری از ایرانی‌ها هنوز هم از وجود این سنت‌های زیبا و غذاهای مخصوص افطار در ماه رمضان بی‌اطلاع باشند. بسیاری از کشورهای مسلمان از تنوع غذایی خود در این ماه در زمینه گردشگری بهره می‌برند. ایران نیز می‌تواند از این سنت‌های غذایی خود که جزو جنبه‌های غنی فرهنگ محلی هستند، در ماه رمضان استفاده کند و آن را به گردشگران معرفی کند.

این سنت‌های غذایی در اکثر شهرهای ایران وجود دارد، طبیعی است که غذاهای هر منطقه از ایران بر اساس اقلیم، آداب بومی، مواد غذایی و محصولات پرورشی همان منطقه بنیاد گذاشته شده و به مرور به‌عنوان سنت‌های این مناطق جا افتاده و شناخته شده‌اند. در این نوشتار به برخی از نان‌های محلی شیرین و غذاهای رنگانگ محلی در برخی نقاط ایران اشاره می‌شود.

غذاهای ایرانی مخصوص رمضان

شیرآش

از غذاهای محلی ماه رمضان در مازندران می‌توان به قماق، ترش او و شیرآش اشاره کرد. این غذاها هر سه با برنج یا آرد آن درست می‌شوند و همین می‌تواند نشان دهد که اکثر غذاهای محلی اقوام ایرانی بر اساس اقلیم و محصولات منطقه خود تدارک دیده می‌شوند.

باقلاقاتوق و رشته خوشکار

رشت یکی از شهرهای خلاق و پرتنوع در زمینه پخت غذا است، به‌طوری که از لحاظ خلاقیت در زمینه غذایی در یونسکو نیز مطرح شده است. بیشترین غذاهایی که در گیلان در ماه رمضان پخت می‌شوند، خورش‌های محلی هستند که معمولا دارای طعم‌های خوشمزه و ترش هستند. مهم‌ترین این خورش‌ها ترش تره و باقلاقاتوق هستند که بیشتر در سفره‌های سحر این مردم دیده می‌شوند. غذاهای سنتی که در گیلان بر سر سفره افطار گذاشته می‌شوند بیشتر آش‌ها، کوکو و فرنی هستند. از ویژگی‌های خاصی که استان گیلان دارد، سرو غذاهای سنتی در رستوران‌های آن است. یکی دیگر از خوردنی‌هایی که در ماه رمضان خیلی راحت در گیلان قابل دسترس است، رشته خوشکار است که نوعی شیرینی معروف در گیلان محسوب می‌شود.

فرنی

«ترک» و «فرنی» جزو غذاهایی است که در گرگان در ماه رمضان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این منطقه مسقطی، سوپ و نان‌های روغنی نیز مورد استفاده مردم قرار می‌گیرد.

آش دوغ، فرنی و مربای گل سرخ

تبریز، اردبیل و شهرهای ترک‌نشین شمال غرب ایران نیز دارای غذاهای سنتی خاص خود در ماه رمضان هستند. شیربرنج، فرنی و هلیم، دلمه و کتلت پای ثابت سفره‌های افطار این دو شهر است. برخی از این غذاها را به‌عنوان غذاهای محلی این دو شهر در میدان‌های شهر می‌توان دید. در میدان مرکزی اردبیل حلوای سیاه به‌عنوان دسر محلی ماه رمضان به مردم شهر و مسافران عرضه می‌شود.

برساق و کولیره کردستان

یکی از نان‌های معروفی که در ماه رمضان در سنندج پخته می‌شود، نان برساق است. این نان در گذشته دارای اهمیت بیشتری بود و پخت آن در کردستان رایج بود. امروزه نان برساق و نان‌های تاوه‌ای کردستان به روستاها محدود شده و بیشتر در نمایشگاه‌های قومی این استان عرضه می‌شود. هلیم یکی از غذاهای معروف بر سر سفره افطاری اهالی کردستان است. اما از غذاهای مخصوص اهالی کردستان در ماه رمضان می‌توان به «کولیره» اشاره کرد که در روزهای خاصی از ماه رمضان پخته می‌شود. در کردستان در روز عید فطر نیز نانی خاص با نام «نان جشن» پخته می‌شود و در میان روزه‌داران پخش می‌شود.

بژی‌برساق و حریصه

ایلام یکی دیگر از شهرهای کشور به شهر حریصه (هلیم) مشهور است. هلیم را در ماه رمضان می‌توان در تمام مغازه‌های ایلام برای افطار روزه‌داران مشاهده کرد. مردم ایلام به هلیم دیدگاهی متبرکانه دارند و خوردن آن در افطاری جزو فرهنگ خاص آن‌ها محسوب می‌شود. بژی برساق از مهم‌ترین شیرینی‌های سنتی ایلام است که در ماه رمضان پخت می‌شود و مورد استفاده مردم در افطار و سحر است.

آش عباسعلی

آش عباسعلی از غذاهای سنتی کرمانشاه است که در این منطقه برای افطار پخته می‌شود و طرفداران بسیاری دارد. این غذا ترکیبی از گوشت، غلات و حبوبات است که با پیاز داغ نیز تزیین می‌شود. یکی دیگر از مواد غذایی پرمصرف در ماه رمضان در کرمانشاه روغن حیوانی کرمانشاهی است که مردم منطقه اعتقاد دارند استفاده از آن در غذاهای سحری سبب می‌شود که روزه‌داران احساس گرسنگی کمتری کنند. خاصیت مقوی بودن این روغن سبب شده در دیگر نقاط ایران نیز در غذاهای سحری از روغن کرمانشاهی استفاده شود.

حلوازرده

خوراکی‌هایی که در همدان در ماه رمضان استفاده می‌شود، نان کماج معروف و حلوازرده رنگین مخصوص این شهر است. در این شهر خوردنی‌های دیگری مانند انگشت‌پیچ و نان روغنی در ماه رمضان پخت می‌شود.

دیماج

مردم قزوین در ماه رمضان غذاهای خاص خود مثل انواع آش و دیگر غذاها را پخت و صرف می‌کنند. اما معروف‌ترین غذای قزوین در ماه رمضان دیماج است که در کنار دیگر غذاها بر سر سفره افطار، مورد استفاده قرار می‌گیرد و مخصوص این شهر است.

لرزان

لرزان از دسرهای معروف دامغان و شاهرود است که ماده اصلی آن را نشاسته تشکیل می‌دهد و بیشتر در ماه رمضان در این شهرها پخت می‌شود. لرزان در رستوران‌های شهر پخت و سرو نمی‌شود و تنها می‌توان آن را در خانه‌های اهالی این شهرها جستجو کرد.

لگیمات و فلافل

اهواز نیز نیز مانند سایرشهرهای ایران در ماه رمضان، غذاهای مخصوص خود را دارد. عرب‌های خوزستان سمبوسه، هریس و تشریه و محلبی را به‌عنوان غذای افطار پخت می‌کنند. سمبوسه را همیشه می‌توان در هر کوی و برزن استان خوزستان مشاهده کرد. اما خوراکی مطرح در ماه رمضان که محلی این منطقه است «لگیمات» است که نوعی شیرینی شبیه زولبیا و بامیه است که با قهوه تلخ صرف می‌شود. این شیرینی بیشتر در بازارهای عربی اهواز و سایر شهرهای خوزستان عرضه می‌شود. فلافل و بامیه را به‌طور رایج می‌توان جزو غذاهای افطاری این منطقه به حساب آورد.

دسر مخصوص ماه رمضان از سراسر دنیا

اگر بخواهیم در مورد انواع غذاهای سحری و افطاری مسلمانان در سرتاسر دنیا صحبت کنیم قطعا به یک لیست بلند بالا برمی‌خوریم. اما در این میان برخی دسرها و غذاهای مسلمانان در ماه رمضان شهرت جهانی دارند و خوردن آن‌ها در این ماه پر برکت تبدیل به یک سنت شده است. ۱۰ مورد از غذاهای مخصوص مسلمانان در ماه رمضان از سراسر دنیا را از سایت the kitchen در مجله کوروش بخوانید.

Dahi Vedi؛ غذایی شبیه کوکوی ماست

مشهورترین غذای مسلمانان هندی‌ برای ماه رمضان Dahi Vadey است. غذایی سوخاری گیاهی متشکل از عدس قرمز یا همان دال عدس و یا هر حبوبات و سبزیجات دیگری است که بعد از پختن به صورت توپک در روغن داغ سرخ می‌شود و همراه با ماست چکیده میل می‌کنند. غذایی تقریبا شبیه کوکوی ماست خودمان.

حلیم؛ از ایران تا هند و پاکستان و لبنان

حلیم غذایی محبوب برای افطارهای ماه رمضان در بسیاری از کشورهاست. جالب است بدانید به جز در ایران پخت حلیم به خصوص برای ماه مبارک رمضان در کشورهایی مثل هند، پاکستان، کشورهای خاورمیانه و آسیای مرکزی بسیار مرسوم و محبوب است. در کشورهای مختلف حلیم معمولا با انواع گوشت، گندم، بلغور گندم و گاهی حبوبات مختلف مثل عدس هم پخته می‌شود.

جوجه سوخاری هندی

جوجه سوخاری یا به قول هندی‌ها Chicken 65 یکی دیگر از غذاهای مخصوص هندی‌ها در ماه رمضان است. تکه‌های مرغ سرخ شده در روغن داغ که با انواع دیپ و سس میل می‌شود و در واقع غذایی شبیه مرغ تندوری است ولی هندی‌ها میزان تند و تیزی آن را به عنوان یک وعده غذایی ماه رمضان کمتر می‌کنند.

کباب رمضانی

کباب رمضانی یا Ramazan Kebabi غذای سنتی ماه رمضان مخصوص کشور ترکیه است. یک دیس از کباب بره، انواع پیاز خام و کبابی، ماست و نان پیتا.

باقالی پخته؛ غذای باستانی مصری‌ها

یکی از محبوب‌ترین غذاهای ماه رمضان برای مصری‌های و سایر کشورهای شمال قاره آفریقا با قدمتی هزاران ساله Ful medammes است. یک ظرف خوشمزه از باقالی پخته مزه‌دار شده با سیر، روغن زیتون و آبلیمو. این غذا که در روزهای عادی جز غذاهای خیابانی در وعده صبحانه است معمولا روی نان پیتا ریخته می‌شود و با چند برش تخم مرغ آبپز میل می‌شود. این صبحانه عربی مقوی معمولا در وعده سحری خورده می‌شود.

چینی‌ها سوپ بره می‌خورند

مسلمانان چین هم برای ماه رمضان یک غذای بسیار مشهور دارند. Paomo سوپ گوشت بره یا گاو است که در آن تکه‌های نان را ترید می‌کنند و غذایی شبیه به آبگوشت ایرانی‌هاست. با این تفاوت که در هنگام پخت این آبگوشت قطعات نان در آن ترید می‌شوند. این غذا را اغلب با سس ترشی یا سس چیلی میل می‌کنند. ظاهرا تاریخچه این غذا به زمانی برمی‌گردد که یکی از شاهزاده‌های چینی با نام «ژائو کوانجین» که به سفر علاقه زیادی داشت در راه بازگشت از یکی از سفرها پول چندانی برایش نمانده بود و فقط دو تکه نان خشک برایش مانده بود. شاهزاده به یک مغازه سوپ فروشی می‌رود و از شدت گرسنگی تکه‌های نان را در سوپ بره ترید می‌کند. بعدها زمانی که این شاهزاده به منصب امپراطوری رسید یک روز به همان مغازه کوچک سوپ فروشی رفت و از صاحب آن‌جا خواست دوباره آن سوپ را برایش تهیه کند و همان جا بود که اسم lamb paomo را برای این غذا انتخاب کرد.

ساندویچ چاپاتی

چاپاتی از جمله غذاهای ساندویچی کشورهای هند و پاکستان است. یک ساندویچ رولی که با تکه‌های گوشت گاو، گوسفند یا مرغ و سبزیجات مختلف پر می‌شود

سالاد فاتوش

سالاد فاتوش از جمله غذاهای مخصوص ماه رمضان در ترکیه و کشورهای عربی خاورمیانه به خصوص کشور لبنان است. سالاد فاتوش با انواع سبزیجات و تکه‌های نان درست می‎شود. روغن زیتون، آب لیموترش، سماق، نمک و فلفل و البته زیره سبز پودر شده این سالاد را طعم‌دار می‌کنند و موادی مثل ترب، خیار، گوجه‌فرنگی، پیاز قرمز، نان پیتا، فلفل قرمز شیرین، کاهوف فلفل سبز و سبزیجات معطر مثل ترخون و جعفری از جمله مخلفات سالاد خوشمزه فاتوش هستند. سالاد فاتوش معمولا در کنار غذاهای گوشتی سرو می‌شود یا تکه‌های مرغ کبابی و گریل به آن اضافه می‌شود تا مقوی‌تر و سیر کننده‌تر باشد.

کنافه؛ دسر خوشمزه عربی-ترکی

کنافه هم از جمله شیرینی‌های محبوب ماه رمضان است. یک دسر ترکی-عربی لذیذ و خوشمزه که با خمیر فیلو و پنیر درست می‌شود و معمولا با بستنی سرو می‌شود. میزان فروش دسر کنافه در کشورهایی مثل ترکیه و کشورهای عرب خاورمیانه به خصوص لبنان در ماه رمضان به اوج خودش می‌رسد و در ماه رمضان معمولا در کنار چای و قهوه میل می‌شود.

دسر میوه و شیرنارگیل

در کشور اندونزی که بیشترین جمعیت مسلمانان را در میان کشورهای دنیا دارد مشهورترین خوراکی ماه رمضان kolak نام دارد. یک دسر میوه‌ای متشکل از شیرین کننده‌ای که از درخت نخل به دست می‌آید، شیرنارگیل و برگ pandanus ، موز خرد شده یا میوه جک فروت و جوانه ماش است. بد نیست بدانید برگ pandanus یک طعم دهنده مشهور در آشپزی جنوب شرقی آسیاست و سرشار از پروتئین است. از برگ این گیاه به صورت پودر شده به عنوان ادویه هم استفاده می‌شود.

منبع : تابناک جوان