مروری بر سریالهای ماورایی به تلوزیون از او یک فرشته بود تا احضار
در میانههای دهه هشتاد بود که موج ساخت سریالهای ماورایی نیز به راه افتاد و چند کارگردان از جمله سیروس مقدم، علیرضا افخمی، حسین سهیلیزاده و محمدحسین لطیفی به سراغ ساخت آثاری با این مضمون رفتند که به زعم خیلیها مناسبت و مطابقت بیشتری با حال و هوای ماه مبارک رمضان و لحظات معنوی و عرفانی آن داشت و البته به مذاق خیلیهای دیگر هم به دلیل تخیلی بودن قصه خوش نیامد.
سریالهایی که هر کدامشان کاراکتر ابلیس را یکبار در قامت بهاره افشاری، یکبار مرتضی ضرابی، بار بعدش حامد کمیلی و یک بار هم بازیگر گمنامی، چون ایمانی به قاب تلویزیونها و پای سفره افطار آوردند. سریالهایی که در دوره برازش و حجهالاسلام گلی از مدیران وقت سیما زیاد مورد توجه بودند.
تقریبا از اوایل دهه ۸۰ تا ابتدای دهه ۹۰ که بخش اعظمی از تولیدات آثار ماورائی بود آغازگر این ژانر سریال «گمگشته» به کارگردانی رامبد جوان بود و در ادامه کارگردانهای بسیاری در این حوزه سریالسازی کردند.
در سال ۸۳ ساخت سریال «کمکم کن» به کارگردانی قاسم جعفری پای سریالهای ماورایی را به سیما باز کرد، این سریال روایتی از دوران برزخ انسان را مطرح میکرد. یکسال بعد «او یک فرشته بود» به کارگردانی علیرضا افخمی وجود شیطان در کالبد جسمانی انسان را نشان میداد. «آخرین گناه» عنوان ششمین سریال حسین سهیلی زاده بود که سال ۸۵ از شبکه دو سیما با موضوع چشم برزخی بروی آنتن رفت. دیگر سریالی که در این ژانر ساخته شد «اغماء» به کارگردانی سیروس مقدم بود و به حضور شیطان در ابعاد گوناگون میپرداخت.
مقدم در سال ۸۷ (یکسال بعد) نیز «روز حسرت» را بروی آنتن شبکه یک سیما برد تا برای بار دوم برزخ را به مخاطبان یادآوری کند. «ملکوت» به کارگردانی محمدرضا آهنج در رمضان ۸۹ با موضوع برزخ و روابط بین دنیای باقی و دنیای فانی پخش شد. اما در سال ۹۰ که آخرین سال ساخت و پخش سریالهای ماورایی بود، هر سه شبکه اصلی تلویزیون اقدام به پخش سه سریال ماورایی کردند.. شبکه یک «سقوط یک فرشته» با موضوع شیطان، شبکه دو «سیامین روز» با موضوع برزخ و شبکه سه «پنج کیلومتر تا بهشت» را با محوریت روح و دنیای برزخی به نمایش گذاشت. در ادامه این گزارش به به بهانه پخش سریال احضار ساخته علیرضا افخمی به مرور خلاصه ای از داستان سریال های پر مخاطبی با ژانر ماورایی که در ایام ماه رمضان پخش شده اند، می پردازیم
او یک فرشته بود
او یک فرشته بود» به کارگردانی علیرضا افخمی را میتوان یکی از مهم ترین سریال هایی که به طور اصلی موضوع ماورایی به همراه داشت دانست که در سال ۱۳۸۴ راه را برای ساخت مجموعههایی دیگر با این حال و هوا در این ایام و سالهای بعد هموار کرد.
««او یک فرشته بود» به کارگردانی علیرضا افخمی و با بازی بهاره افشاری، حسن جوهرچی، مریم کاویانی و ثریا قاسمی از شبکه دو سیما پخش شد.
این کاراکتر ابلیس چنان روی بهاره افشاری سایه انداخت که هنوز هیچ یک از نقشهای دیگرش، چون خاطره آن نقش در یادها نمانده است.
علیرضا افخمی در این سریال ماجرای دختری به نام فرشته را روایت میکند که در یک سانحه رانندگی حافظه خود را از دست میدهد و به ناچار وارد زندگی یک خانواده پنجنفری میشود. در نهایت مشخص میشود که او شیطان بوده است.
این یکی از اولین سریالهای ماورایی بود که به موضوع فرشته و شیطان پرداخت و آنها را در قالب کاراکتر نشان داد. شاید این نخستین بار بود که در تلویزیون جدال میان شیطان و فرشته در قالب یک سریال تلویزیونی به تصویر کشیده شد.
سریال آخرین گناه
حسین سهیلی زاده، کارگردان نام آشنا و نسبتاً پرکار تلویزیون، سال ۸۵ برای شبکه دوم سیما، سریال "آخرین گناه" را ویژه شبهای ماه مبارک رمضان تولید و روانه آنتن کرد؛ سریالی با بازی جمشید مشایخی، منوچهر آذر، علی دهکردی، لیلا اوتادی، اشکان خطیبی و حمیدرضا پگاه که البته به دلیل حاشیههای خاص مهاجرت مینا لاکانی به عنوان یکی از بازیگران اصلی اش، در طول سالهای اخیر برخلاف بسیاری از سریالهای رمضانی، در شبکههای مختلف تلویزیون، بازپخش نشده است.
ماجرای این سریال از این قرار است که؛ دکتر اکرمی با بازی جمشید مشایخی که فردی وارسته و با ایمان است، پیش از مرگش وصیت میکند که قرنیه چشمش به عبدالله صدوق با بازی منوچهر آذر که او نیز فرد متدینی است برسد، اما رویا دختر دکتر اکرمی با اصرار فراوان چشم پدر را به چشم نامزدش، دکتر مودت با ایفای نقش حمیدرضا پگاه که او نیز مشکل بینایی دارد پیوند میزند. بهتدریج دکتر مودت متوجه میشود که بعد از پیوند قرنیه چشم، توانایی دیدن درونیات و نیات اطرافیانش را دارد و هر کسی را با تجسم اعمالش مشاهده میکند. این درک برای او مشکل ساز شده و فکر میکند باید افراد گناهکار را به قتل برساند، اما با رهنمودهای شخصیت روحانی سریال با بازی علی دهکردی، پی به اشتباه بودن این کار میبرد، اما همچنان دچار نگرانیهای خاصی است ...
این سریال به اعتقاد منتقدان و صاحب نظران در آن از "هفت " (Seven) ساخته دیوید فینچر، الهام گرفته شده و روایتگر داستانی بر مبنای ۷ گناه کبیره است که گویا در انجیل به آنها اشاره شده و مردی که به سراغ نمادهایی از این هفت گناه میرود و آنها را به قتل میرساند.
سریال اغما
چند سال بعد سریال «اغما» هم ساخته شد تا تجربه پرداختن به شیطان در یک سریال تلویزیونی دیگر تکرار شود.
این سریال سیقسمتی را سیروس مقدم سال ۱۳۸۶ ساخت. داستان ماجراهای دکتر طه پژوهان با بازی امین تارخ را دنبال میکرد که یک پزشک فوق متخصص جراحی مغز و اعصاب است. او بهدلیل جراحیهای موفقیتآمیزش روی رزمندگان در جبههها به پنجهطلایی مشهور است. تا اینکه با ورود کاراکتر «الیاس» با بازی حامد کمیلی به زندگی اش اتفاقاتی برای دکتر پژوهان میافتد که مسیرش را عوض میکند.
سریال روز حسرت
کارگردانی و نگارش روز حسرت توسط سیروس مقدم یکی از کارگردانان برجسته کشورمان هم زمان با پخش آن پیش میرفت. در این سریال تلویزیونی پوریا پورسرخ، مهراوه شریفی نیا، فرامرز قریبیان، افسانه بایگان، لیندا کیانی، اسماعیل خلج، رحیم نوروزی، رضا توکلی و .. بازی میکردند. روز حسرت داستان زندگی زن و شوهر باایمانی بود که طی حادثهای عروس آنها قطع نخاع میشود و سپس فوت میکند. در این میان زن- افسانه بایگان- خوابی میبیند و اتفاقاتی پیرامون آن خواب برای اعضای خانواده اش به وقوع میپیوندد. به تصویر درآوردن صحنههای دوزخ و بهشت و جهنم برای تلنگر زدن به انسانهای خفته، خوب و موثر است، ولی در این سریال فقط به منظور پر کردن تایم سریال بوده است بی آن که به سمت نقطهای خاص حرکت کند و جلو برود، همچنین جلوههای ویژه آن برای نشان دادن عالم برزخ، تصنعی است.
سریال ملکوت
سریال تلویزیونی ملکوت بهکارگردانی محمدرضا آهنج در ۱۰ سال پیش یعنی سال ۱۳۸۹ تولید شده است. "ملکوت" روایتگر ماجرای زندگی فرد پولداری به نام حاج فتاح با ایفای نقش محمدرضا شریفینیا) را روایت میکرد که در ابتدای ماه رمضان بر اثر بروز سانحهای به کما میرود. در پی این اتفاق، بستگانش در تلاش برمیآیند تا او را به زندگی برگردانند. در زمانی که حاج فتاح به کما رفته، فرشتهای به نام مأمور (با بازی کوروش تهامی) وارد داستان میشود و به کمک حاج فتاح میآید تا او بتواند گذشته خود را اصلاح کند.
سریال سقوط یک فرشته
سریال «سقوط یک فرشته» را رامین عباسیزاده تهیه کرده است؛ تهیهکنندهای که چند سال پیش با تولید سریال «او یک فرشته بود» پای شیطان را به سریالهای ماه رمضانی باز کرد.
سریال «سقوط یک فرشته» که دنبالهروی سریال «او یک فرشته بود» محسوب میشود، در شبهای ماه رمضان ۱۳۹۰ روی آنتن شبکه اول سیما رفت.
جذابیت اصلی این سریال، بیان داستان از زبان شیطان (با بازی محمدرضا علیمردانی) به عنوان راوی قصه است که پیشتر سابقه نداشت؛ خصوصاً که از قسمتهای میانی این سریال هویت اصلی او مشخص میشود.
داستان این مجموعه زندگی دو دختر به نامهای سارا و فاطمه را به تصویر میکشد که در جدال با فراز و نشیبهای زندگیشان در معرض عیارسنجی ایمانشان قرار میگیرند و ورود افراد جدید به داستان، ماجراهای «سقوط یک فرشته» را شکل میدهد.
سی امین روز
این سریال با کارگردانی جواد افشار ساخته شد.یک داستان اجتماعی دارد و درباره مردی است که به طور ناخواسته دستش به خون برادر دوستش آلوده میشود و با این حادثه اتفاقاتی برای او رخ میدهد.
پنج کیلومتر تا بهشت
علی رضا افخمی بعد از سریالهایی همچون (او یک فرشته بود)، (زیر زمین)، (اغماء: به عنوان نویسنده) و (پنجمین خورشید) در ماه رمضان در اثر بعدی سریال پنج کیلومتر تا بهشت را ارائه میدهد.
سریال، داستان جوان پاک و معصومی به نام امیرحسین نخعی (با بازی مهدی سلوکی) که مدیر یک شرکت پخش دارو است را روایت میکند که درگیر ماجرایی نا خود خواسته شده و در پی این ماجرا، وی تبدیل به یک روح سرگردان میشود که نه به دنیای ما ارتباط دارد و نه به برزخ، حالتی مانند (اغماء)! در این گیر و دار او متوجه حقایقی میشود که مسیر زندگی اش را در آینده تغییر خواهند داد؛ و حالا پس از سالها احضار
بازگشت سریال های ماورایی با احضار
مجموعه تلویزیونی «احضار» به کارگردانی علیرضا افخمی و تهیهکنندگی محمودرضا تخشید محصول جدید سیمافیلم است که شبهای ماه مبارک رمضان ساعت ۲۲:۱۵ از شبکه یک سیما پخش میشود.
بازگشت سریالهای ماورایی به کنداکتور مجموعههای رمضانی با تولید و پخش سریال «احضار» در شبکه یک، نکته دیگری است که پیش از آغاز سریالهای رمضان ۱۴۰۰ قابل اشاره است و از چالشهای احتمالی در رسانهها و شبکههای اجتماعی خبر میدهد.
هرچند تجربه ساخت سریالهای ماورایی علیرضا افخمی در سالهای قبل، حاکی از این است که تا حدی خط قرمزها و حساسیتها را در این حوزه میشناسد و میتواند سریالش را به سلامت به سرمنزل مقصود برساند.
با این همه باید به یاد داشت، اغلب سریالهای ماورایی که افخمی در گذشته ساخت، به دورانی مربوط میشدند که شبکههای اجتماعی تا این اندازه فعال نبودند و هرگونه عملکردی از سوی پروژه ها، با این حجم حاشیه و قضاوت مردمی مواجه نمیشد. در آن زمان، سریالها فقط با رسانههای رسمی سر و کار داشتند و این در حالی است که امروزه در مواردی حتی فضای حاکم بر شبکههای اجتماعی حتی رسانههای رسمی را هم با خود همراه میکند. حال باید دید در چنین شرایطی سریالی که قصد پرداختن به موضوعات ماورایی و نقد عرفانهای کاذب را دارد، چقدر از عهده این مهم درست برمی آید؟