اواخر دی ماه سال گذشته بود که بیش از ۴۰ هزار پرنده در تالاب میانکاله تلف شدند و علت مرگ این پرندگان پس از بررسی سازمان دامپزشکی سم بوتولیسم اعلام شد. سمی که توسط یک باکتری کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد میشود و پرندگان با بلع گیاهان یا حیوانات آلوده به این سم فلج شده و جان خود را از دست میدهند. امسال نیز این تراژدی مجددا در تالاب میانکاله تکرار شده است و براساس اعلام سازمان محیط زیست مازندران تا ۱۵ بهمن ماه مجموع تلفات پرندگان مهاجر جمع آوری شده به عدد ۸۳۹ لاشه رسیده است.
اگرچه در روزهای گذشته عوامل متعددی، چون آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، نیوکاسل، سم بوتولیسم و ورود فاضلاب به این تالاب به عنوان علت مرگ پرندگان مطرح شده است، اما سازمان دامپزشکی علت این تلفات را مجددا سم بوتولیسم اعلام کرد.
بهمن نقیبی_ معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی در این راستا و با بیان اینکه آمار تلفات در تالاب میانکاله در حال افزایش است به ایسنا گفت: سازمان دامپزشکی لاشههای پرندگان را دریافت و بلافاصله بررسی کرد. دراین بررسی ابتلای این پرندگان به آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان و نیوکاسل رد شد و علت مرگ این پرندگان مانند سال گذشته سم بوتولیسم است.
وی ادامه داد: باکتریای به نام کلستریدیوم بوتولینوم در محلهایی که اکسیژن کم باشد در بقایای گیاهان کف تالاب رشد میکند و گرمای هوا نیز شرایط را برای رشد این باکتری فراهم میکند. این سم بسیار کشنده است و جلوگیری از تکرار آن کار بسیار دشواری است، مگر اینکه تالاب میانکاله احیا شود.
نقیبی تصریح کرد: امسال در بخشهایی از این تالاب شاهد عقب نشینی آب بودیم و اگر تالاب احیا نشود این فاجعه ممکن است سالیان سال تکرار شود. همچنین هرچه مواد عالی در محیط بیشتر شود اکسیژن کمتر شده و محیط برای رشد باکتری مساعدتر میشود.
کلستریدیوم بوتولینوم یک باکتری بی هوازی است که در گیاهان فاسد و مواد حیوانی تکثیر میشود و اغلب در دریاچهها در دورههای کمبود اکسیژن و کیفیت پایین آب رخ میدهد. البته این باکتری در تالابها و دریاچههایی که بالاترین استانداردهای حفاظتی را هم داشتهاند، گزارش شده است؛ یعنی تاکنون تمامی عوامل محیطی بروز این رخداد شناسایی نشده است. علائم پیش رونده (تدریجی) آن به گونهای است که عضلات پرنده سست و نرم و در نهایت فلج میشود و اثرات توکسین تولید شده در بدن پرندگان باقی میماند.
پرندههای درگیر بیوتوکسین قادر به استفاده از بالها و پاهای خود نبوده و به عبارتی دچار کم حرکتی و ناتوانی پرواز میشوند. این پرندهها که دچار فلجی ماهیچههای گردن میشوند، توانایی نرمال نگه داشتن سر خود را از دست میدهند. به همین دلیل گردن آنها خمیده شده و به آنها گردن خمیده میگویند. این پرندگان میتوانند روزها دراین موقعیت باقی بمانند.
معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی در پایان گفت: سازمان محیط زیست استان به طور مرتب در آن منطقه پایشهایی را انجام میدهد، زیرا هرچه سریعتر این لاشهها جمع آوری شوند استفاده از گوشت آنها توسط حیوانات دیگر کمتر شده و گونههای دیگر کمتر درگیر میشوند.