رضا تنهایی‌مقدم یک کارشناس بازار بورس ، در خصوص نوسانات اخیر بازار بورس اظهار کرد: نوسانات بورس با روش‌های مختلفی قابل تحلیل است اما در 7، 8 ماه اخیر اتفاقی در بورس رخ داده و آن ورود عده کثیری از تازه‌واردانی است که آشنایی زیادی با بازار بورس ندارند.
وی افزود: اقتصاد ایران مانند جویبارها و سیلاب‌های کوچکی است که در جایی به یکدیگر متصل شده و سیلی را ایجاد و نیروی زیادی در خود جمع می‌کند، در حال حاضر، نقدینگی به سمت بورس آمده و طبیعی است که به تکانه‌های طبیعی بورس قدرت بخشیده و این موضوع، هم در صعود و هم در نزول بورس تاثیرگذار خواهد بود.
این کارشناس بازار بورس در خصوص موارد تاثیرگذار بر نوسانات بورس تصریح کرد: همان‌گونه که سیل قابل مدیریت بوده، نقدینگی نیز قابل مدیریت است اما دولت نیز در این زمینه مرتکب بی‌تدبیری‌هایی شد که اوج آن برای مثال اختلافات وزیر نفت و وزیر اقتصاد بود که در سطح رسانه‌ها منتشر شد، بین مردم بی‌اعتمادی به وجود آورد و فشار خروج نقدینگی از بازار بورس را ایجاد کرد. همچنین اختلافات با آمریکا، مکانیسم ماشه و چنین مواردی نیز تاثیرات کوچکی بر این بازار گذاشت که تمامی این موارد در کنار یکدیگر، قدرتی را ایجاد کرد.
اقتصاد کشور ما دلال‌محوری است
تنهایی‌مقدم خاطرنشان کرد: اقتصاد کشور ما، اقتصاد دلال‌محوری است و در تمامی موارد مانند سکه، ارز، زمین و… به دنبال دلالی هستند. دولت تلاش کرد نقدینگی بازار بورس را افزایش دهد تا بتواند کسری بودجه را از این راه جبران و این کسری بودجه را از ایجاد رونق اقتصادی تامین کند.
وی اضافه کرد: ما باید با سرمایه تولید کنیم و سرمایه مستهلک شود تا تولید رونق بگیرد. در کشور ما یا سرمایه فروخته و یا تبدیل می‌شود، به طور مثال در حال حاضر دولت در بازار بورس سرمایه اجتماعی خود را به دارایی اقتصادی تبدیل و آن را مصرف کرده است.
این کارشناس بازار بورس با اشاره به لزوم استفاده از سرمایه برای تولید عنوان کرد: مردم به دولت اعتماد دارند و دولت نیز از این اعتماد استفاده و در رسانه‌ها برای بورس تبلیغ کرده است. اگر این سرمایه اجتماعی به سرمایه اقتصادی، یعنی کار و تولید تبدیل می‌شد، بسیار خوب بود اما درحال حاضر این سرمایه صرفا تبدیل به دارایی اقتصادی شده است.
تنهایی‌مقدم در خصوص حضور در بازار بورس با سرمایه اندک گفت: در گذشته عده‌ای که پول و درآمد زیاد و مازادی داشتند، به سراغ خرید و دلالی زمین و طلا می‌رفتند اما در بازار بورس در هفته گذشته عرضه اولیه‌ای تنها با 7 هزار تومان ارائه شد و تنها با این مقدار پول می‌توان دلالی کرد که به این معناست اگر برای مثال در گذشته 2 تا 3 میلیون نفر دلالی می‌کردند، در حال حاضر این میزان به 7 تا 8 میلیون نفر رسیده است.
دلالی ماهیت بورس نیست
وی ادامه داد: دلالی ماهیت بورس نیست اما باعث شده تا عده‌ای کار نکنند و صرفا به این بازار روی آورند، به طور مثال فردی که سوپرمارکت دارد با خود فکر می‌کند که اگر سوپرمارکت خود را بفروشد و پول آن را در بازار بورس بگذارد، در عرض دو ماه سود یک ساله آن سوپرمارکت را به دست خواهد آورد و این موضوع باعث تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارها شده است.
این کارشناس بازار بورس در خصوص تاثیر کرونا بر بازار بورس بیان کرد: کرونا دلالی بازار بورس را تشدید کرده، یعنی عده‌ای از کسب‌وکارها مخصوصا مغازه‌های مجاورت حرم با افت کسب‌وکارها و تعطیلی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که مغازه خود را تعطیل کرده و سرمایه‌شان را در بورس بگذارند. ممکن بود این افراد در صورتی که بورس رونق داشت و کرونایی در کار نبود، به فعالیت خود ادامه می‌دادند اما شیوع ویروس کرونا باعث شد تا حتی نتوانند هزینه اجاره خود را از کسب‌وکارشان به دست آورند.
اگر نزول فعلی بورس اتفاق بدی است، صعود ناگهانی بورس هم اتفاق بدی بود
تنهایی‌مقدم با اشاره به لزوم تعادل در بازار بورس خاطرنشان کرد: اگر نزول فعلی بورس اتفاق بدی است، صعود ناگهانی بورس نیز اتفاق بدی بود، در واقع گفته می‌شود رقیب بانک‌ها در تامین مالی است، بانک‌ها در کشور ما دلالی می‌کنند و بورس باعث تولید می‌شود، اما در چند ماهه اخیر که بورس در رونق بود، به تولید ضربه می‌زد.
وی افزود: ما برنامه‌ای برای نقدینگی در دست مردم نداریم و زمانی که همه مردم به دنبال افزایش سرمایه خود هستند، دولت نیز خود را یکی از این جامعه می‌داند و به دلیل اینکه دغدغه فعلی دولت کسری بودجه است، به جای رهبری مردم به راه درست‌تر، با آن‌ها در این فعالیت‌های دلال‌گونه همگام می‌شود.
بازار بورس در هفته آینده روند تعادلی در پیش خواهد گرفت
این کارشناس بازار بورس در خصوص رشد متعادل بازار بورس در هفته آینده عنوان کرد: پیش‌بینی می‌شود که تعدادی از تازه‌واردان بورس از این بازار خارج شوند و دولت نیز به فکر تدبیری بیفتد، کمااینکه قرار است دارا دوم به این بازار عرضه شود که این موضوع جلوی ریزش بورس را گرفته و بازار روند تعادلی در پیش خواهد گرفت.
تنهایی‌مقدم بیان کرد: لازم است تا تامین مالی دولت از مالیات باشد، نه از بورس، نظام بانکی و… . دولت باید خود را از دلالی در اقتصاد ایران بیرون بکشد زیرا دولت همواره متهم اول هرگونه دلالی در اقتصاد ایران است و برای مثال زمانی که قیمت دلار افزایش می‌یابد، گفته می‌شود که خود دولت بزرگ‌ترین دارنده دلار در کشور است و می‌خواهد از این افزایش استفاده کند.
باید فضایی برای ورود شرکت‌های خرد به بازار بورس فراهم شود
وی با اشاره به لزوم ورود صنایع خرد به بازار بورس تصریح کرد: لازم است فضایی فراهم شود که شرکت‌های کوچک و خرد نیز بتوانند وارد بازار بورس شوند و بورس محل تامین مالی و نه محل بورس‌بازی و سفته‌بازی باشد، در حال حاضر بازار بورس به گونه‌ای است که تنها شرکت‌های بزرگ می‌توانند وارد این بازار شوند.
این کارشناس بازار بورس در خصوص آموزش‌های لازم برای بورس گفت: مردم باید در زمینه بورس آموزش ببینند تا هیجانی عمل نکنند که این آموزش می‌تواند از طریق صداوسیما انجام شود و یا شرط ورود به این بازار گذراندن دوره‌های مرتبط و گرفتن گواهی باشد.
ما ابزار کنترل برای بورس نداریم
تنهایی‌مقدم با اشاره به نبود پیچ تنظیم برای بازار بورس بیان کرد: ما ابزار کنترل برای بورس نداریم. ما برای مالیات، یارانه و به طور کل سیاست‌گذاری‌های اقتصادی ابزارهایی داریم تا رفتار با فعال اقتصادی را کنترل کند. به طور مثال گفته می‌شود اگر کتاب زیاد خوانده شود، به آن یارانه تعلق می‌گیرد و یا برای مثال اگر بخواهیم سیگار زیاد مصرف نشود، به آن مالیات تعلق می‌گیرد.
وی ادامه داد: در بورس نیز ما از اجرای چنین ابزار کنترلی می‌ترسیم و در مجلس نیز بورس از لیست مالیات بر عایدی سرمایه خط خورده اما لازم است تا مالیات به عنوان پیچ تنظیم بر این بازار اعمال شود.
این کارشناس بازار بورس اضافه کرد: از طرفی اگر به طور ناگهانی پیچ تنظیمی بر این بازار اعمال کنیم، افراد موجود در این بازار رفتارهای ناگهانی نشان خواهند داد اما بحث درآمدی این مالیات بر بازار بورس در حال حاضر اهمیتی ندارد و می‌توان فعلا آن را به میزان بسیار کم در نظر گرفت و به تدریج این میزان را افزایش داد.