در صورت حفظ تعادل در بازی کردن، بازیهای ویدئویی میتوانند فواید بسیار زیادی داشته باشند. با این حال زمانی که بازی کردن شکلی افراطی به خود بگیرد، تا جایی که اثرات منفیای که در بالا به آنها اشاره شد، نمودار شوند، والدین باید به صورت جدی فکری به حال محدود کردن زمان بازی فرزندانشان بکنند.
یکی از شکایت های همیشگی پدر و مادر ها درباره ی بازی های رایانه اعتیاد بچه ها به بازی است. در این یادداشت می خواهیم به این سوال پاسخ بدهیم که چطور اعتیاد فرزندتان به بازیهای ویدئویی را از بین ببرید؟باید دقت داشت دقت کنید این اعتیاد هم مانند هر اعتیاد لذت بخش عصبی می تواند به شدت خطرناک باشد
اول • به فرزندتان نشان دهید که باید با دیدی واقعگرایانه به انجام بازیهای ویدئویی بپردازد
برای او توضیح دهید که بازیهای ویدئویی صرفاً نوعی سرگرمی و وسیلهای برای گذران وقت و نه چیزی مهمتر و بامعناتر از این است و مسلماً نباید زندگی خود را حول محور آنها در نظر بگیرد. او را نسبت به این مسئله آگاه کنید که برنده شدن و کسب موفقیت در دنیای بازی، مجازی و تخیلی است و هیچ ارتباطی به موفق شدن او در زندگی واقعی ندارد. کسب امتیازها در زندگی واقعی (مثلاً گرفتن نمرههای خوب، پول درآوردن و یاد گرفتن یک مهارت مفید) بسیار با ارزشتر از جهانهای خیالی است.
دوم • به منظور حفظ تعادل، مدت مناسبی را برای بازی کردن فرزندتان تعیین کنید
مدت زمان مناسب برای بازی کردن در روزهای مدرسه یک ساعت و در روزهای تعطیل حداکثر دو تا سه ساعت است
سوم. • قوانین دقیقی برای مدت محدود بازیکردن فرزندتان مقرر کنید و به آنها حسابی پایبند باشید
به صورت دقیق برای فرزندتان روشن کنید که چه مدتی اجازه دارد بازی کند (یک ساعت، دو ساعت، تا ساعت ۹ شب و…) و واقعاً به آن پایبند بمانید. اگر هرازگاهی از دستتان در برود و به او آسان بگیرید و فرصتی بیش از آنچه مقرر کرده بودید در اختیارش قراربدهید، او دیگر قوانین شما را جدی نخواهد گرفت.
چهارم • عواقبی را برای انجام نشدن قوانینی که مقرر کردهاید در نظر بگیرید
اگر فرزندتان بیشتر از مدتی که مقرر کرده بودید بازی کرد، میتوانید مثلاً یک هفته به او اجازه ندهید که بازی کند.
پنجم • زمان بازی کردن را همچون جایزه یا پاداش به او بدهید
به شرطی به فرزندتان اجازهی بازی کردن بدهید که در راستای رسیدن به هدف خاصی موفق شده باشد. مثلاً فقط در صورتی در روزهای مدرسه به او اجازهی بازی کردن بدهید که نمرهی خاصی گرفته باشد. در غیر این صورت فقط میتواند آخر هفتهها بازی کند. یا فقط در صورتی که تکالیف و وظایفش را به خوبی انجام داده باشد، به او اجازهی بازی کردن بدهید.
ششم • زمان بازی کردن فرزندتان را کنترل کنید
بازیها، بهویژه بازیهای خوب به نحوی طراحی شدهاند که بازیکن را غرق در خود میکنند؛ به همین دلیل به راحتی ممکن است که حین بازی کردن، زمان از دست فرزندتان در برود. همچنین بیشتر بازیها بچهها را ترغیب میکنند تا برای رسیدن به مراحل بالاتر دست از بازی کردن نکشند و آنقدر ادامه دهند که آن مرحله را با موفقیت به پایان برسانند. این مسئله باعث میشود که بچه آنقدر درگیر بازی شود که به جای یک ساعت، بیشتر از سه ساعت مشغول بازی کردن باقی بماند. قطع کردن زمان بازی فرزندتان حتی میتواند او را نسبت به این مسئله آگاه کند که چقدر از زمانش را صرف بازی کرده است. اگر او واقعاً به صورت افراطی بازی میکند، این آگاهی میتواند همچون زنگ خطری به منظور هشدار دادن به او و انگیزهای برای شما برای کاهش زمان مقرر او برای بازی کردن باشد.
هفتم • از وسایلی برای محدود کردن زمان بازیکردن او استفاده کنید
از وسایلی همچون تایمرِ آشپزخانه برای محدود کردن زمان بازی کردن او استفاده کنید. اگر این کار جواب نداد، تایمر جدیدی بخرید که به صورت اتوماتیک پس از زمان مشخصی کامپیوتر او را خاموش کند. روشهای دیگر برای محدود کردن زمان بازی کردن او این است که فقط در روزهای خاص یا فقط به همراه افرادی خاص به او اجازهی بازی کردن بدهید یا به او اجازه دهید که فقط بازیهای خاصی را بخرد.
هشتم • خودتان را برای شنیدن چنین اعتراضی آماده کنید
«من الان وسط بازی کردنام.» به فرزندتان ذخیره کردن بازیها وسط مراحل را آموزش دهید. به او بگویید که زمان بازی کردنش تمام شده است و اگر همچنان ادامه بدهد، عواقبی در انتظار او خواهد بود، مثلاً فردا دیگر اجازهی بازی کردن نخواهد داشت.
نهم • به او بازیهای کوتاه بدهید
اگر فرزندتان به صورت افراطی بازی میکند، او را از انجام بازیهای اکتشافی نامحدود و بیپایان بزرگ، بازیهای ویدئویی نقشآفرینی و بازیهای دیگری که به دشواری میتوان از آنها دست کشید، برحذر دارید. در عوض بازیهایی را برای او انتخاب کنید که بتواند در زمانهای کوتاه آنها را بازی کند.
دهم • کنسول بازی یا کامپیوتر فرزندتان را در معرض دید خود قرار دهید
این کار باعث میشود تا او بداند که حواس شما به زمان بازی کردنش هست و اگر بیش از حد بازی کند متوجه خواهید شد.
یازدهم • معرفی سرگرمیهای دیگر
کارهای جالب و سرگرمکنندهی دیگری را به او معرفی کنید که هم لذتهای متنوعی را در برمیگیرند و هم در زندگی واقعی به درد او میخورند: طیف وسیع و متنوعی از این گونه کارها وجود دارد؛ از فعالیتهای فیزیکی مانند ورزش کردن، دوچرخهسواری و دویدن گرفته تا فعالیتهای غیر فیزیکیتری همچون مطالعه، نواختن ساز، برنامهنویسی یا بیرون رفتن با دوستان.
دوازدهم • گرفتن کمک از دیگران
از خواهر و برادر یا دوستان او کمک بگیرید تا ذهنش را از بازی کردن به سوی فعالیتهای سرگرمکنندهی دیگر معطوف کنند.
سیزدهم • فرزندتان را مجبور کنید که به صورت ناگهانی عادات بازی کردنش را ترک کند
در بدترین حالت اگر محدود کردن زمان بازی به هیچ وجه مؤثر نبود، میتوانید تا زمانی که متوجه شود بدون بازیهای ویدئوئی هم میتوان زندگی کرد، بازیها را روی کامپیوترش قفل یا اصلاً آنها را پاک کنید.
در موارد حاد، برای درمان اعتیاد فرزندتان به بازیهای ویدئویی، با یک مشاور یا روانپزشک کودک مشورت کنید: پیش از آنکه دیر شود، قاطعانه اقدام کنید.
* دکترای علوم تربیتی