چرا کرونا در دمای ۴۵ درجه‌ای خوزستان طغیان کرد؟
در روزهایی که آمار خبر از آرام شدن سرعت شیوع کرونا در ایران می‌داد، این ویروس ناگهان در خوزستان طغیان کرد تا تمام معادلات مربوط به کووید-۱۹ در ایران، از نو نوشته شود.
سرعت شیوع کروناویروس در این استان، در چند هفته گذشته به حدی افزایش پیدا کرده است که تعداد مبتلایان روزانه کرونا که دو هفته پیش به ۸۰۰ نفر رسیده بود، چند روز پیش به بیش از دو هزار نفر برسد. مسئولین وزارت بهداشت علت اصلی افزایش این آمار در سرتاسر ایران را شیوع بیماری در خوزستان می‌دانند.
۲۵درصد مبتلایان جدید کرونا از خوزستان هستند
کیانوش جهانپور سخنگوی وزارت بهداشت، در همین رابطه به خبرآنلاین می‌گوید: «تقریبا یک چهارم آمارهای جدید کروناویروس مربوط به خوزستان است، این نشان دهنده طغیان بیماری در این استان است. شش درصد جمعیت کشور از این استان است، اما ۲۵درصد موارد مبتلایان جدید از این استان هستند.»
از اواسط اردیبهشت تا روز بیست و ششم، روزانه حدود ۵۰۰ نفر در خوزستان به کروناویروس مبتلا شدند و مجموع مبتلایان کرونا در این استان نزدیک به ۷هزار نفر است. البته مسئولین دانشگاه علوم پزشکی اهواز در گفت‌وگویی با خبرآنلاین خبر از کاهش سرعت شیوع این بیماری داده‌اند.
خوزستان جزو استان‌های است که وضعیت آن در چند ماه اول در آن به شدت کنترل شد و طرح فاصله‌گذاری اجتماعی در آن رعایت شد. اما از تاریخ ۲۳ فروردین که آزادسازی به شکل پلکانی انجام شد، مراسمات بیشتر شد، جمعیت بیشتری در تماس بودند و آمار هم بیشتر شد، البته از یک هفته قبل انتظار این اتفاقات را داشتیم و آزمایشگاه اصلی ایجاد و تعداد آزمایش‌ها بیشتر شد.
اوایل این ماه مسئولین استانی نسبت به افزایش سرعت این بیماری خبر داده بودند و حتی غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان هشدار داده بود که سرعت ابتلا به کروناویروس در اهواز افزایش یافته و این بیماری خیز برداشته است.
علی احسان‌پور سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اهواز، در این رابطه به خبرآنلاین می‌گوید: «در اپیدمی‌ها شاخصی به نام R۰ وجود دارد که هرچه به عدد ۱ نزدیک باشد، یعنی اوضاع بهتر است. در استان قبل از لغو پله‌پله محدودیت‌ها این عدد حدود ۱.۱۲ بود، اما حالا به ۱.۴۵ رسیده است و براساس پیشبینی‌ها به ۱.۵۴ هم می‌رسد.»
کرونا با تاخیر وارد خوزستان شد
در رابطه با علل طغیان کروناویروس در خوزستان گمانه‌زنی‌های مختلفی انجام شده و به نظر می‌رسد هنوز پاسخ قطعی برای این سوال وجود ندارد؛ برخی رفع محدودیت‌ها از ۱۵فروردین به بعد را عامل این موضوع می‌دانند، گروهی از جمله استاندار تغییر رفتار مردم را مقصر می‌دانند و ...
احسان‌پور در این رابطه توضیح می‌دهد: «قطعا، مجموعه‌ای از حلقه‌ها کنار یک دیگر باعث افزایش آمار مبتلایان شده است و قطعا متغیرهای مختلفی در این اوضاع نقش داشتند. مطالعات اپیدمیولوژیک مختلفی باید انجام بشود که این فرضیات را تایید کنند.»
براساس یکی از این فرضیات علت افزایش سرعت کروناویروس در خوزستان به اواسط فروردین ماه زمان لغو برخی محدودیت‌ها برمی‌گردد، محدودیت‌هایی که لغو آن‌ها باعث عدم اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی شد.
سخنوگوی دانشگاه علوم پزشکی اهواز در این رابطه می‌گوید: «خوزستان جزو استان‌های است که وضعیت آن در چند ماه اول در آن به شدت کنترل شد و طرح فاصله‌گذاری اجتماعی در آن رعایت شد. اما از تاریخ ۲۳ فروردین که آزادسازی به شکل پلکانی انجام شد، مراسم بیشتر شد، جمعیت بیشتری در تماس بودند و آمار هم بیشتر شد، البته از یک هفته قبل انتظار این اتفاقات را داشتیم و آزمایشگاه اصلی ایجاد و تعداد آزمایش‌ها بیشتر شد.»
او افزود: «البته افزایش تعداد آزمایش‌ها دلیل این موضوه نیست، تعداد مراجعین دارای علائم مشکوک در ماه گذشته و بعد از لغو محدودیت‌ها در بیمارستان‌ها افزایش پیدا کرده است.»
از روز ۲۳ فروردین بسیاری از محدودیت‌های مربوط به طرح فاصله‌گذاری اجتماعی مثل تعطیلی ادارات و ممنوعیت تردد در جاده‌های بین شهری و استانی لغو شد و این باعث افزایش ترددها در سرتاسر کشود شد، به طوری که رییس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور ناجا گزارش داده بود که میانگین تردد در جاده‌های کشور در هفته اول اردیبهشت نسبت به هفته آخر فروردین ماه ۲۳ درصد افزایش داشته است.
البته با وجود این اتفاق در یک ماه گذشته شیوع کرونا در بسیاری از استان‌ها کنترل شد و حتی چند روز پیش وزیر بهداشت خبر از مهار کرونا در بسیاری از استان‌های کشور داد. به همین دلیل بسیاری لغو محدودیت‌ها را عامل ظغیان کرونا در گلستان دانست.
سخنگوی وزارت بهداشت در این باره توضیح می‌دهد: «هیچ کشوری نمی‌تواند به بسته بودن بلندمدت ادامه بدهد، لذا طرح فاصله‌گذاری هوشمند باید ادامه پیدا کند. کشورهای دیگری هم اکنون موضوع بازگشایی را شروع کرده‌اند. فاصله‌گذاری هوشمند اجازه می‌دهد که سیستم بهداشتی کشوری تاب‌آوری داشته باشد. مسلم است که مقابله با این بیماری به شکل کوتاه مدت جواب نمی‌دهد.
جهانپور در رابطه با علت شیوع کرونا در خوزستان می‌گوید: « به نظر می‌آید استان خوزستان از نظر طغیان بیماری عقب‌تر از باقی استان‌هاست و ویروس در این استان دیرتر گردش پیدا کرده است. در آنجا تاخیر در اپیدمی مشاهده می‌شود و بخشی از دلیلش این است که به علت ورود دیرتر ویروس به این استان برخی فکر کردند مشکلی وجود ندارد، نکات بهداشتی را رعایت نکردند و برخی تجمعات هم برگزار شد تا آمار مبتلایان افزایش پیدا کند.»
این امکان وجود دارد که در تعداد انگشت‌شماری از استان‌ها که کرونا با تاخیر وارد شده است، وضعیت مشابهی به وجود بیاید. از سویی هر رفتار غیرهوشمندی هم می‌تواند چنین مشکلاتی به وجود بیاورد.
شیوع کرونا در دمای ۴۵ درجه‌ای خوزستان
همچنین قبلا تصور می‌شد که به دلیل گرمای هوا در استان‌های جنوبی ایران، این مناطق کمتر در خطر شیوع کروناویروس قرار دارند، اما وضعیت به وجود آمده در استان خوزستان باعث شده است تا این موضوع رد شود، چراکه با وجود این که دمای خوزستان در این روزها به بالای ۴۰درجه هم رسیده است اما آمار مبتلاین آن با سرعت زیادی افزایش پیدا کرده است.
جهانپور توضیح می‌دهد: «دقیقا یکی از نتیجه‌گیری‌هایی که از این اوضاع می‌شود این است که به نظر می‌آید برخلاف چیزی که درمورد کروناویروس‌های قبلی مثا سارس می‌دانستیم، حتی دمای بالای ۴۵ درجه شیوع باعث حذف بیماری نمی‌شود و این ویروس در مقابل گرما تاب‌آوری دارد. به همین دلیل به نظر می‌رسد تا زمان ساخت واکسن این وضعیت همچنان ادامه دارد.»
مطالعات مختلفی که در چند ماه گذشته منتشر شده هم این موضوع را تایید می‌کنند. در بخشی از گزارشی که یک ماه پیش توسط آکادمی علوم، مهندسی و پزشکی ایالات متحده آمریکا منتشر شد، آمده است: «در حالی که ویژگی‌های زیادی از ویروس ناشناخته هستند، اما احتمالا گرمای تابستان به شکل شدیدی جلوی شیوع ویروس را نمی‌گیرد.»
مطالعه که در نشریه لنست هم منتشر شد نشان می‌دهد که افزایش دما سرعت شیوع کروناویروس را کاهش می‌دهد، اما برای این اتفاق دما باید تا حد زیادی افزایش پیدا کند و به نزدیک ۶۰درجه برسد، موضوعی که تقریبا غیرممکن است.
احتمال طغیان کرونا در چند استان دیگر وجود دارد
این تنها خبر بد ماجرا نیست، افزایش سریع تعداد مبتلایان در خوزستان باعث شده است تا نگرانی‌ها در رابطه با تبدیل این استان به کانون جدید شیوع کرونا افزایش پیدا کند، اگرچه در چند روز اخیر محدودیت‌های زیادی در این استان برای توقف شیوع کروناویروس ایجاد شده است.
سخنگوی وزارت بهداشت در این رابطه می‌گوید: «محدودیت‌هایی مثل تعطیلی ادارات و ممنوعیت تردد بین شهرستان در راستای جلوگیری از تبدیل این استان به کانون شیوع کرونا است. اما امکان بازگشت بیماری وجود دارد و این مشکل اصلی پاندمی است که در همه جای دنیا وجود دارد. ایران هم بزرگ است و این خطرات وجود دارد.»
در واقع اگر هم از تبدیل خوزستان به کانون جدید شیوع کروناویروس در ایران جلوگیری شود، این امکان وجود دارد که این ویروس در استان‌های دیگری به دلایل مشابهی طغیان کند.
جهانپور می‌گوید: «این امکان وجود دارد که در تعداد انگشت‌شماری از استان‌ها که کرونا با تاخیر وارد شده است، وضعیت مشابهی به وجود بیاید. از سویی هر رفتار غیرهوشمندی هم می‌تواند چنین مشکلاتی به وجود بیاورد.»
موضوعی که در اینجا مغفول مانده : با شروع فصل گرما در مناطق جنوبی که عمده سیستم های سرمایشی فعال شده و نیاز به محیط بسته دارند . در واقع ویروس کرونا اصلا در معرض دمای بالا قرار نمی گیرد بلکه در تمام دوره فعالیت و عمر خود حداکثر دمایی که با ان مواجه می شود زیر 25 درجه و قطعا کمتر از دمای زمسنان خواهد بود. فرد ناقل وارد محیط اداری یا بانک یا مراکز خرید شده و ویروس منتشر می شود . بذ خلاف فصل زمستان کلیه در وپنجره ها بسته است و دما نیز زیر 25 درجه در محیط بسته. پس بهترین شرایط برای گسترش کرونا ایجاد شده است. در واقع برای محیط بیرون الان تابستان است ولی برای بخش عمده ای از ویروس ها از اردیبهشت ما تازه زمستان اغاز شده است.