حیوانات خانگی حیواناتی هستند که توسط انسان ها تربیت می شوند و به عنوان همدم و دوست در یک خانه با انسان ها زندگی می کنند.اما گاه با وجود آموزش هایی که دیده اند ناگهان خوی حیوانی خود را نمایان میکنند و آسیب های جبران ناپذیری را به صاحب ویا سایر افراد می زنند. این انسان است که با عقل خود باید نکات ایمنی و مرزها را رعایت کند.
در زمینه نگهداری از حیوانات بصرت حیوان خانگی نظرات گوناگون و گاه متضادی وجود دارد. مثلا استاد حقوق دانشگاه راتگرز، می گوید حقوق حیوانات تا حد زیادی بی معنی شده است و این وضعیت ناشی از نظرات پیتر سینگر است که عموماً او را پدر جنبش حقوق حیوانات می نامند. سینگر استفادۀ انسان از حیوان را فی نفسه رد نمی کند؛ او تنها به رنج کشیدن حیوان توجه می کند. اما به عقیدۀ فرانسیون، وقتی دربارۀ حقوق حیوانات صحبت می کنیم، در درجۀ اول دربارۀ یک «حق» صحبت می کنیم:حقِ دارایی کسی نبودن. براین اساس، نگهداری، پرورش و حتی مهربانی با حیوانات نیز غیراخلاقی است.
از سوی دیگر، عده ای نیز بر این باورند که نگهداری از حیوانات خانگی باعث افزایش تعاملات اجتماعی با دیگر افراد می شود لذا اثر غیرمستقیمی بر سلامت اجتماعی فرد دارد. در چنین مواردی فرد از تنهایی و انزوای اجتماعی خارج شده و در اینجا حیوان شبیه یک کاتالیزور اجتماعی عمل می کند. لذا این امر جهت افرادی که ریسک ابتلا به انزوای اجتماعی در آنها بالاتر است – نظیر افراد سالخورده و معلولین بسیار سودمند به نظر می رسد.
از منظر دینی نیز باید گفت در آموزههای دینی و سیرۀ پیشوایان دین در رابطه با مسئلۀ نگهداری حیوانات خانگی از قبیل خروس، مرغ، گوسفند، بز ماده شیرده و کبوتر و حتی مواظبت از گربه روایاتی به دست ما رسیده است که وجود این روایات استحباب و ثواب در امر نگهداری اینگونه حیوانات را میرساند، لذا نگاه دقیق دین و آموزهای اسلامی به امر نگهداری حیوانات خانگی میتوان مبیّن اهتمام آموزههای دینی به بهرهگیری ازفواید مادی و معنوی حیوانات خانگی و نیز رعایت حقوق حیوانات باشد. ناگفته پیداست که آنچه از نگهداری حیوانات در روایات آمده غالبا معطوف به موارد فوق بوده و شامل حیوانات غیرمعمول همچون مار، جوجه تیغی، ایگوانا، رتیل، سگ و حیوانات وحشی ، چه از باب مزاحمت برای همسایگان یا سایر ملاحظات شرعی و عرفی دیگر، نمی شود
به عنوان نمونه توصیههای فراوانی در مورد نگهداری کبوتر وجود دارد؛ زید شحام نقل کرده است: در نزد امام صادق علیه الاسلام صحبت از کبوتر شد و ایشان فرمودند: «آنها را در خانههاى خود داشته باشید که محبوب هستند».
پیامبر اکرم (صلیالله علیه وآله) به عمه خود فرمودند: «که چه مانع است تو را از آنکه در خانه خود برکتى نگاهداری؟ گفت: یا رسول اللّه برکت کدام است؟ فرمودند: گوسفندى که شیر دهد. هر که در خانه او گوسفند شیرده یا بز شیرده یا گاو شیرده باشد باعث برکت خانه او مىشود.»
امام کاظم علیه الاسلام فرمود: «نشاید که خانه هر یک از شماها از سه چیز تهى باشد که آنها آباد کن خانه باشند: گربه و کبوتر و خروس و اگر با خروس مرغى هم باشد چه بهتر وگرنه باکى نیست بر کسى که توانا بر آن نیست. »
حتی در باب واکاوی چرائی نگهداری حیوانات خانگی از منظر دین، به 4 مقوله زیر اشاره شده است:
استحباب و برکت:
با مروری بر روایات ذکرشده و با تأمل در آموزههای دینی میتوان به مستحب بودن و نیکو بودن نگهداری حیوانات خانگی اذعان نمود همچنین برکت در نگهداری اینگونه حیوانات در زندگی مالک آن حیوان ازجمله مواردی است که در روایات و آموزههای دینی بهصراحت و متعدد ذکرشده است.
به عنوان نمونه عبدالله بن سنان از امام صادق علیه السلام نقل مىکند که فرمود:
«اذا اتخذ اهل بیت شاة أتاهم الله بارزاقهم وارتحل عنهم الفقر مرحلة. فاذا اتخذو شاتین أتاهم الله بارزاقها وزادفى ارزاقهم وارتحل الفقر عنهم مرحلتین و ان اتخذو ثلاثة أتاهم الله بارزاقها وارتحل عنهم الفقر رأساً.)»
هرگاه اهل خانهاى، گوسفندى در اختیار گیرند خداوند، روزى آن را به ایشان بدهد و در روزى شان بیفزاید و فقر و ندارى، یک درجه از آنان دور شود. و هرگاه دو گوسفند در اختیار گیرند، روزى آنها را به ایشان بدهد و در روزىشان بیفزاید و فقر، دو درجه از آنان دور شود و اگر سه گوسفند در اختیار گیرند، روزى آنها را به ایشان بدهد و فقر، به کلى از آنان رخت بربندد.
حق حیات
نباید فراموش نمود در آموزههای دینی رعایت حقوق حیوانات ازجمله حق حیات و عدم اذیت و آزار حیوانات خانگی بهعنوان یکی از شاخصههای سفارش ائمۀ اطهار مبنی بر نگهداری و مراقبت از این حیوانات مورد تأکید قرار گرفته است.
در آموزههای دینی و در کلام فقهای اسلامی حفظ جان حیوانات و ضرورت رسیدگی از قبیل تأمین آب و غذای حیوانات مورد تأکید قرار گرفته است، لذا در آموزههای اسلامی کشتن حیوانات و سلب حیات از آنها از پلیدترین اعمال شمرده شده است، همانگونه که امام صادق علیه السلام فرمود: «اقذر الذنوب ثلاثة: قتل البهیمة .... کشتن حیوان از پلیدترین گناهان است.
اجمالاً در باب رعایت حقوق حیوانات به ویژه حیوانات خانگی میتوان به حق اذیت و آزار ندیدن، حق تولید مثل، حق عدالت در برخورد با حیوان و دوری از رفتار زشت و نفرتانگیز، حق اختصاص جایگاه و استراحتگاه برای حیوان، و نیز حق بهداشت برای پاکیزگی حیوان و نیز حق تأمین غذا و آب برای سرپرستی مطلوب به حیوان اذعان نمود.
لذا میتوان اهتمام دین به حفظ جان حیوانات را بهعنوان یکی از ویژگیهای سفارش رسول اکرم(صلیالله علیه وآله) و امامان معصومین علیهم السلام مبنی بر نگهداری از حیوانات خانگی مدنظر قرارداد.
رفع بلا:
مقولۀ رفع بلا از اهل منزل از مهمترین کارکردهای نگهداری حیوانات خانگی است که در آموزههای دینی بیانشده است، بهعنوان نمونه در حدیث معتبر از حضرت صادق(علیهالسلام) منقول است که خروس بال گشاده سفیدى که در خانه باشد آن خانه و هفت خانه دور آن خانه را از بلاها نگاه مىدارد... .
نگهداری حیوانات و فواید معنوی:
در حدیث دیگر منقول است که خدمت حضرت امام رضا(علیهالسلام) تعریف حُسن طاوس میکردند حضرت فرمود که هیچ حیوانى حسنش زیاده از خروس سفید نیست و خروس خوشآوازتر از آن است و برکتش بیشتر است و تو را آگاه میکند در وقت نمازها .
در ادامه ویدیویی عجیب از بازی کردن یک حیوان خانگی غیرمعمول و بزرگ با صاحبش و هم چنین آموزش هایی که به این حیوان داده شده را مشاهده میکنید: