عنصری مهم و حیاتی برای رشد و بلوغ

عنصر روی از اوایل دهه ۱۹۰۰ به عنوان یک ماده مغذی شناخته شد. اولین تحقیقات کمبود روی در انسان مربوط به اواخر دهه ۱۹۵۰ و اوایل دهه ۱۹۶۰ می‌باشد که نشان داد تعویق رشد، ضایعات پوستی، نارسایی بلوغ جنسی در نوجوانان پسر ایرانی و مصری مربوط به کمبود روی است. مقدار ریزمغذی روی در بدن ۵/۱ تا ۵/۲ گرم است و بخش اعظم آن در عضلات، استخوان‌ها و کبد تجمع یافته و بخش کوچکی نیز در ناخن، پوست و مو یافت می‌شود. عنصر روی در بدن نقش مهمی در ساختمان بیش از ۳۰۰ آنزیم دارد و کمبود آن می‌تواند اختلالات متعددی در متابولیسم و عملکرد ارگان‌ها ایجاد نماید. نیاز به عنصر روی در دوران کودکی به علت رشد سریع حیاتی است. دیده شده است که مکمل روی تاثیر مثبتی بر رشد کودکان دچار کوتاه قدی تغذیه‌ای داشته است. کمبود روی در کودکان می‌تواند سرعت رشد را کاهش دهد. همچنین، کمبود روی با تغییراتی در حس بویایی و چشایی همراه است و سبب بی اشتهایی و کاهش وزن می‌شود. مطالعات متعددی نشان داده است که عنصر روی بر قدرت یادگیری تاثیر قابل ملاحظه‌ای دارد. کمبود روی در دوران بارداری عوارضی مانند سقط جنین، نقص عضو مادرزادی، وزن کم در زمان تولد، زایمان دیر یا زورد هنگام را به دنبال دارد. به دلیل نقش روی بر سیستم ایمنی، کمبود آن مقاومت در برابر بیماری‌ها را کاهش می‌دهد و به ویژه در کودکان موارد ابتلا به بیماری‌های شایع دوران کودکی از جمله بیماری‌های تنفسی و اسهالی افزایش می‌یابد. کودکان دچار کمبود روی بیشتر در معرض عفونت‌ها قرار دارند. تاخیر در بلوغ جنسی از دیگر عوارض کمبود روی به شمار می‌رود.

روی در تمام مواد غذایی حیوانی و گیاهی که منبع خوب پروتئین هستند، وجود دارد. منابع غنی روی عبارتند از صدف، جگر و انواع گوشت‌ها به ویژه گوشت قرمز (گوشت مرغ و ماهی هم حاوی روی هستند، اما میزان روی در گوشت قرمز بیشتر است)، تخم مرغ، حبوبات مانند لوبیا و عدس، غلات سبوس دار، شیر و مواد لبنی، انواع مغز‌ها مانند بادام زمینی، گردو، بادام و فندق. به طور کلی قابلیت جذب روی از منابع حیوانی بیشتر از منابع گیاهی است و در صورتی که قسمت اعظم روی دریافتی از منابع گیاهی تامین شود نیاز به این ریزمغذی افزایش می‌یابد. به طور کلی قابلیت جذب روی از گوشت ۴ برابر غلات است. فیبر و فیتات از مهمترین عوامل کاهش جذب روی ازرژیم غذایی هستند و در صورتی که مقدار کمی پروتئین حیوانی در وعده غذایی وجود داشته باشد، جذب روی از غذا‌های حاوی فیتات افزایش می‌یابد.

توجه به برنامه غذایی روزانه ومصرف غذا‌های حاوی روی بخصوص غذا‌های با منابع حیوانی برای تامین نیازروزانه مهمترین راه پیشگیری ازکمبود روی استانواع مغز‌ها را به عنوان میان وعده‌های سالم بویژه دربرنامه غذایی کودکان، نوجوانان وزنان باردار می‌توان بکاربرد در این صورت نه تنها بخشی از روی مورد نیاز روزانه بلکه بخشی ار آهن نیز تامین می‌شود. از نان‌هایی که در فرایند پخت آن‌ها جوش شیرین بکار نرفته و خمیر آن‌ها ورآمده استفاده کنید. تخمیرمنجر به تولید آنزیم فیتاز شده وموجب کاهش فیتات موجود در این موادغذایی می‌شود. بد نیست بدانید که نان‌هایی که خمیر آن‌ها ور نیامده بدلیل مهار نشدن فیتاتاز از جذب روی وعده غذایی بشدت جلوگیری می‌کنند. پس سعی کنید از نان‌هایی که در فرایند پخت آن‌ها جوش شیرین بکار نرفته و خمیر آن‌ها ورآمده استفاده کنید.

تحقیقات انجام شده در بخش کشاورزی فقیر بودن خاک‌های کشور را از ریزمغذی روی نشان داده است. این موضوع بدین معنی است محصولات غذایی نیز از نظرروی فقیرند و مسئولین کشور باید تقویت ویا به عبارت دیگر غنی سازی خاک با روی را مدنظر قرار دهند و تا زمانی که این برنامه به سرانجام نرسیده است غنی سازی موادغذایی عمده با ریزمغذی روی راهکاری است که باید به اجرا گذاشته شود. مصرف غذا‌های غنی شده با روی می‌تواند بخشی از روی مورد نیار بدن را تامین کند.

 

منبع : بهداشت نیوز