بلایی که تانن های چای بر سر آهن خون می آورد!

 «چای یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌ها در جهان است. این نوشیدنی نه‌تنها خوشمزه، آرامش‌بخش و شاداب‌کننده است، بلکه فواید سلامت بالقوه بسیاری نیز ارائه می‌کند. تانن‌ها گروهی از ترکیبات موجود در چای هستند. آنها به‌واسطه عطر و طعم متمایز و خواص شیمیایی جالب توجه خود شناخته‌شده هستند و ممکن است برخی فواید سلامت را ارائه کنند.

تانن ها چه هستند؟

تانن ها نوعی ترکیب شیمیایی متعلق به گروهی بزرگ تر از ترکیبات به نام پلی‌فنول ها هستند. مولکول های آنها معمولا بزرگتر از آنهایی است که در انواع دیگر پلی‌فنول ها وجود دارند و دارای توانایی منحصر به فرد ترکیب آسان با مولکول های دیگر، مانند پروتئین ها و مواد معدنی هستند.

تانن ها به طور طبیعی در انواع مختلفی از گیاهان خوراکی و غیر خوراکی وجود دارند که از آن جمله می توان به پوست درخت، برگ ها، ادویه ها، مغزدانه ها، میوه ها و حبوبات اشاره کرد. گیاهان تانن ها را به عنوان یک دفاع طبیعی در برابر آفات تولید می کنند. همچنین، تانن ها از عوامل ایجاد رنگ و عطر و طعم مواد غذایی گیاهی هستند.

ازجمله شایع‌ترین و غنی‌ترین منابع غذایی تانن ها می توان به چای، قهوه، و شکلات اشاره کرد.

عطر و طعم تلخ و گس که از ویژگی های این مواد غذایی و نوشیدنی ها هستند، معمولا ناشی از محتوای تانن فراوان است.

سطوح تانن ها بین انواع مختلف چای متفاوت است

اگرچه چای به طور کلی منبعی غنی از تانن ها در نظر گرفته می شود، انواع مختلف این نوشیدنی می توانند دارای مقادیر متفاوت از این ترکیبات باشند.

چهار نوع اصلی چای شامل سفید، سیاه، سبز و اولانگ، همگی از برگ گیاهی به نام کاملیا سیننسیس (Camellia Sinensis) تهیه می شوند.

هر نوع چای حاوی تانن ها است، اما غلظت آن به طور قابل توجهی تحت تاثیر روش تولید و مدت زمان دم کشیدن چای قرار می گیرد.

به گفته برخی منابع، چای سیاه بیشترین میزان غلظت تانن را دارد، در شرایطی که چای سبز اغلب به عنوان نوعی با کمترین میزان تانن ها شناخته می شود.

چای های سفید و اولانگ بین این دو قرار می گیرند، اما محتوای تانن هر نوع می تواند با توجه به روش تولید بسیار متفاوت باشد.

به طور کلی، چای هایی با کیفیت پایین‌تر معمولا سطوح بالاتری از تانن ها را دارا هستند و هرچه زمان دم کشیدن چای طولانی‌تر باشد، غلظت تانن ها در فنجان یا لیوان شما بیشتر خواهد بود.

فواید سلامت بالقوه

انواع مختلفی از تانن ها در چای وجود دارند و این که چگونه بر بدن انسان تاثیر می گذارند همچنان به طور کامل مورد مطالعه قرار نگرفته است.

با این وجود، پژوهش های اولیه نشان داده اند که برخی انواع تانن دارای ویژگی های مشابه با پلی‌فنول های دیگر هستند و به واسطه ارائه فواید آنتی اکسیدانی و ضد میکروب به پیشگیری از بیماری کمک می کنند.

اپیگالوکاتچین گالات

اپیگالوکاتچین گالات (EGCG) یکی از تانن های اصلی و شناخته شده موجود در چای سبز است.

اپیگالوکاتچین گالات به گروهی از ترکیبات به نام کاتچین ها تعلق دارد. تصور بر این است که این نوع از تانن ها یکی از دلایل در پس فواید سلامت مرتبط با چای سبز هستند.

مطالعات آزمایشگاهی و با حضور سوژه های حیوانی نشان داده اند که اپیگالوکاتچین گالات ممکن است در کاهش التهاب و محافظت در برابر آسیب سلولی و برخی بیماری های مزمن، مانند بیماری قلبی و سرطان نقش داشته باشد.

با این وجود، به پژوهش های بیشتری برای بررسی فواید سلامت اپیگالوکاتچین گالات بر سلامت انسان نیاز است.

تی‌فلاوین ها و تی‌روبیگین ها

چای حاوی دو گروه دیگر از تانن ها به نام های تی‌فلاوین ها (Theaflavins) و تی‌روبیگین ها (Thearubigins) است. به طور خاص، چای سیاه حاوی سطوح بالایی از این تانن ها است و همجنین آنها به عنوان عامل رنگ تیره متمایز این نوع از چای شناخته می شوند.

در حال حاضر، اطلاعات ما درباره تی‌فلاوین ها و تی‌روبیگین ها بسیار اندک است. با این وجود، پژوهش های اولیه نشان داده اند که آنها به عنوان آنتی اکسیدان هایی قدرتمند عمل می کنند و ممکن است محافظت در برابر آسیب سلولی ناشی از فعالیت رادیکال های آزاد را ارائه کنند.

بیشتر شواهد درباره تی‌فلاوین ها و تی‌روبیگین ها به مطالعات آزمایشگاهی و با حضور سوژه های حیوانی محدود می شوند و درباره اثر آنها بر سلامت انسان به پژوهش های بیشتری نیاز است.

الاگیتانن

چای حاوی سطوح بالایی از تانن ها به نام الاگیتانن (Ellagitannin) است. مطالعات اولیه نشان داده اند که این نوع از تانن ممکن است رشد و فعالیت باکتری های مفید روده را افزایش دهد، اما همچنان به مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز است.

همچنین، الاگیتانن به واسطه اثر بالقوه خود بر درمان سرطان و پیشگیری از این بیماری نیز مورد توجه قرار گرفته است.

همانند انواع دیگر پلی‌فنول های غذایی، الاگیتانن آثار قوی آنتی اکسیدانی و ضد التهاب را نشان داده است. مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که این ترکیب ممکن است در کاهش رشد و گسترش سلول های سرطانی نقش داشته باشد.

نتایج مطالعات فعلی امیدوارکننده هستند. با این وجود، به مطالعات بیشتر برای تایید آثار ضد سرطان الاگیتانن و چگونگی استفاده از آن در پیشگیری یا درمان سرطان در انسان نیاز است.

عوارض جانبی بالقوه

اگرچه تانن های موجود در چای فواید سلامت مختلفی را ارائه می کنند، مصرف بیش از حد آنها می تواند به بروز برخی عوارض جانبی منفی نیز منجر شود.

تانن ها به واسطه توانایی منحصر به فرد خود در پیوند آسان با ترکیبات دیگر شناخته شده هستند. این ویژگی عطر و طعمی تلخ و گس به چای می بخشد، اما می تواند در برخی فرآیندهای گوارشی نیز اختلال ایجاد کند.

کاهش جذب آهن

توانایی بالقوه تانن ها در جلوگیری از جذب آهن یکی از بزرگترین نگرانی ها درباره آنها است.

در دستگاه گوارش، تانن ها می توانند به راحتی با آهن موجود در غذاهای گیاهی پیوند تشکیل داده و در جذب این ماده معدنی اختلال ایجاد کنند.

پژوهش ها نشان داده اند که این اثر احتمالا آسیب چشمگیری بر افرادی با سطوح سالم آهن ایجاد نمی کند، اما می تواند برای افرادی که به کمبود آهن مبتلا هستند، مساله‌ساز باشد.

اگر سطوح آهن بدن شما پایین است، اما به مصرف چای علاقه دارید، این نوشیدنی را می توانید برای محدود کردن خطر همراه با غذاهای سرشار از آهن مصرف نکنید. در عوض، مصرف چای بین وعده های غذایی را مد نظر قرار دهید.

حالت تهوع

در صورت مصرف با معده خالی، سطوح بالای تانن ها در چای ممکن است به بروز حالت تهوع منجر شود. این شرایط به ویژه افرادی که دارای دستگاه گوارش حساس‌تر هستند را تحت تاثیر قرار می دهد.

شما می توانید با مصرف چای صبحگاهی خود همراه با مقداری غذا یا افزودن شیر به آن از بروز این شرایط پرهیز کنید. پروتئین ها و کربوهیدرات های غذا می توانند با مقداری از تانن ها پیوند تشکیل داده و توانایی آنها برای تحریک دستگاه گوارش را به حداقل برسانند.

همچنین، محدود کردن تعداد فنجان های چای مصرفی در یک وعده را مد نظر قرار دهید.

سخن پایانی

تانن ها ترکیباتی شیمیایی موجود در انواع مختلف مواد غذایی و نوشیدنی های گیاهی، از جمله چای هستند.

آنها مسئول عطر و طعم گس و تلخ چای هستند و همچنین عامل رنگ برخی انواع چای محسوب می شوند.

پژوهش های اولیه نشان داده اند که تانن ها ممکن است به واسطه خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهاب خود برخی فواید سلامت را ارائه کنند. با این وجود، به پژوهش های بیشتری نیاز است.

تانن های چای ممکن است موجب حالت تهوع شوند، به ویژه اگر با معده خالی مصرف شوند. همچنین، آنها ممکن است توانایی بدن برای جذب آهن از برخی غذاها را مختل کنند.

برای کسب بیشترین فواید از چای سرشار از تانن، آن را با فاصله از غذاهای حاوی آهن مصرف کنید و حد اعتدال را در مصرف این نوشیدنی رعایت کنید.