درباره سرقت ایده استارتاپی بخوانید

حسینی: الزماَ نه، چون در این تبلیغات یک صفحه برای مخاطبان باز شده که خدمات استارتاپ به مشتریان معرفی می‌شود، برای مثال اگر مشتریان تمایل به استفاده از این محصول دارند، می‌توانند شماره تلفن یا ایمیل خود را در صفحه ثبت کنند تا با آنها تماس گرفته شود. این موضوع قابل توجه است که طراحی صفحه فرود یا اطلاعاتی که از مشتری گرفته می‌شود به ذات کسب‌وکار باز می‌گردد و یک فرمول واحد برای تمام استارتاپ‌ها وجود ندارد. در این جا موضوع این است که باید بررسی کامل انجام شود که چند نفر هستند حاضرند در این صفحه اطلاعات اولیه‌ای مثل ایمیل یا شماره موبایل خود را ثبت کنند. از آمار رجوع به صفحه و رفتار کاربر مثلاَ ثبت اطلاعات، می‌توان اقبال مخاطبان نسبت به این محصول یا خدمت را سنجید. بخش عمده‌ای از کار همین نیازسنجی است تا متوجه شویم که نیاز بازار به این محصول واقعی است یا خیر و البته جامعه مخاطب این محصول، تا چه میزان حاضرند از آن استفاده کنند.

لازم می‌دانم موضوعی را مشخصاَ بیان کنم و آن نظر سنجی از افراد داخل تیم یا اطرافیان خودمان است. در بسیاری از موارد نظرات این افراد نسبت به محصول استارتاپ وارد نیست چرا که آنها مخاطب این محصول نیستند. چه تشویق و چه تقبیح این گروه داده‌ قابل اتکایی برای استارتاپ ارائه نخواهد داد.

حسینی: سندرومی به نام سندروم ارائه راهکار وجود دارد که یکی از دلایلی است که استارت آپ‌ها در ایده خود موفق نمی‌شوند. این موضوع به آن دلیل است که این تیم‌ها فکر می‌کنند ایده آنها ایده‌ای است که یک راه حل منحصر به فرد دارد و مردم هم از آن استقبال می‌کنند. به بیان دیگر تیم کارآفرین بدون تست محصول یا خدمت خود، عاشق ایده‌ خودشان می‌شوند و ممکن است چندین ماه یا حتی چند سال روی آن کار کنند بدون آنکه واقعاَ محصول تست شده باشد و بازخورد واقعی از مشتری دریافت شود. این در حالی است که اعتبارسنجی مشتریان دارای روش‌های مدون و البته برای استارتاپ‌ها اهمیت حیاتی دارد؛ به عنوان مثال در یکی از کتاب‌های حوزه بازاریابی استارت آپی این موضوع ذکر شده است که یک فرد ایده خود را با خانواده در میان گذاشته و آنها نیز از این ایده استقبال می‌کنند و تصور می‌کنند که چه ایده نابی وجود دارد! سپس فرد بدون نیازسنجی بازار مخاطبان این ایده را به محصول تبدیل می‌کند و در نهایت نمی‌تواند از این موضوع سود کند؛ چراکه اعتبارسنجی نامعتبری برای مشتریان انجام شده، لذا افراد نباید این موضوع را که موضوع بی‌نهایت مهمی است فراموش کنند.

عدم توجه به بازار و تمرکز مطلق روی محصول، موجب شکست کامل یک استارت آپ می‌شود. مراقب باشید عاشق ایده خود نشوید، اجازه بدهید مشتریانتان عاشق خدمات شما باشند. استارت‌آپ‌های موفق عاشق صورت مسأله معتبر خود هستند.

حسینی: شرط موفقیت برای کسانی که تیم استارت آپی را تشکیل داده‌اند این است که از افرادی که برای آنها محصول ارائه می‌کنیم، بپرسیم دقیقا به چه چیزی نیاز دارند. این کار ساده به نظر می‌آید ولی موضوع به این سادگی نیست! پیشنهاد می‌کنم تیم استارت‌آپی با استفاده از متدولوژی اعتبارسنجی مشتری این فرایند را آغاز کنند و ترجیحاَ از مشاوره افراد متخصص استفاده کنند. زمانی که نیاز واقعی مشخص شد، استارت‌آپ نیز همان نیاز را برطرف می‌کند. مجدد تأکید می‌کنم با پرسیدن سؤال‌های کلی، به داد‌ه‌های نامعتبری دست پیدا می‌کنیم که عملا سبب هدایت به مسیر اشتباه می‌شود. برای رسیدن به نقطه تناسب صورت مسأله و راهکار و حرکت در مسیر موفقیت استارت‌آپ باید شخصیتی از مشتری مدنظر تعریف شود و با آنان درباره نیازهایشان به طور جزئی صحبت شود.

همیشه بزرگ فکر کنید ولی کوچک شروع کنید. مثالی از این موضوع این است که یکی از اپلیکیشن‌های موفق در حوزه حمل و نقل در ابتدای کار خود مشکلات زیادی داشت. با وجود آنکه این اپلیکیشن‌ در کشورهای دیگر ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌به راحتی فعالیت می‌کرد، ‌اما در زمان عرضه این خدمت در کشور خودمان ایران، بازخورد مناسبی از مشتریان و راننده‌ها نداشت. ‌‌‌‌‌این تیم استارت آپی به این قضیه فکر کردند که حتما این ایده پاسخ مناسب را خواهد داد، اما مشکل اینجا بود که نه راننده‌ها و نه متقاضیان درخواست اتومبیل راضی نبودند که از این اپلیکیشن‌ استفاده کنند، به همین دلیل این استارت‌آپ با تمرکز بر بخش کوچکی از بازار و با ارائه سیاست‌های تشویقی و سوبسید توانست هم مردم و هم راننده‌ها را به استفاده از این اپلیکیشن ترغیب کند و پس از آن با ارتقای زیرساخت‌ها و بازاریابی وسیع توانست رشد کند.

این توصیه من به تیم‌های استارت آپی است که باید با تمرکز زیاد کار را شروع کنیم و با سرعت فرایند یادگیری را طی کنند تا ایده در فرایند توسعه کسب و کار اصلاح شود. این خود اصلاحی توسط تیم‌های کارآفرین انجام می‌شود و مرتباَ باید با داده‌های دریافتی از مجموعه مشتریان، به اصلاح محصول خود می‌پردازند

تأکید می‌کنم در ابتدای کار تنها بخش کوچکی از بازار را به عنوان بازار خط مقدم در نظر گرفت و با شکل دادن چرخه‌ بازخورد، توانست به نقطه تناسب محصول و بازار برسد و بعد از مدتی و با گسترش اپلیکیشن توانست کل شهر را پوشش دهد و پس از آن در شهرهای دیگر کشور به ارئه خمات خود بپردازد.

لذا این توصیه من به تیم‌های استارت آپی است که باید با تمرکز زیاد کار را شروع و با سرعت فرایند یادگیری را طی کنند تا ایده در فرایند توسعه کسب و کار اصلاح شود. این خود اصلاحی توسط تیم‌های کارآفرین انجام می‌شود و مرتباَ باید با داده‌های دریافتی از مجموعه مشتریان، به اصلاح محصول خود بپردازند.

چگونه از سرقت ایده جلوگیری کنیم؟

حسینی: این موضوع را نباید فراموش کرد که خود ایده به تنهایی آنقدر فوق‌العاده نیست که از سرقت آن بترسیم. مهم این است که تیم استارت آپی دوام آورده و تغییرات را پذیرفته و با سرعت تغییر کند. همچنین همزمان با ذائقه مشتری، ایده را اصلاح کند. موضوع موفقیت کسب و کار استارتاپ اصرفاَ ایده نیست. اجرای درست ایده تفاوت را ایجاد می‌کند. همانطور که صحبت شد فیسبوک اولین ایده پرداز شبکه‌های اجتماعی نبود ولی توانست در بازار قوی‌ترین باشد. مهم این نیست که اولین باشیم، مهم این است که در تطبیق خود با نیاز و خواسته‌های بازار سریع‌ترین باشیم و در زمان درست البته پس از رسیدن به نقطه تناسب محصول و بازار روی رشد تمرکز کنیم. اعتبار سنجی مشتریان این مسیر را برای استارت آپ‌ها هموار می‌کند. لذا موضوع کسب و کار استارت‌آپ با ایده ابتدایی کاملاَ متفاوت است و اگر کسی بتواند ایده‌ یا راهکار ارائه شده خود را تکامل بخشد، می‌تواند در مرحله رشد موفق شود.

اگر کسی ایده شما را در زمانی که در حال تحقیق روی آن هستید عملیاتی کند، شما چیزی را از دست نداده‌اید؛ چراکه آن فرد دیر یا زود این کار را انجام می‌داد و اگر توانست ارزش افزوده‌ای به ایده شما اضافه کند، بدانید که بر روی مشتریانش تمرکز کرده است که البته این امر، آن کسب و کار را منحصر به فرد می‌کند. پس چه بهتر که جلوی خسارات مالی شما برای جلو بردن ایده را گرفته است. لذا از سرقت یا کپی شدن ایده توسط سایرین نهراسید.

 

حسینی: انواع و اقسام مختلف از کسب و کارهای استارت‌آپی با تعاریف و معیارهای مختلف وجود دارد. گمان می‌کنم، موضوعی که شما به آن اشاره می‌کنید تفاوت کسب و کار یک تاکسی اینترنتی با فروش آنلاین محصولات یک شرکت است. اصطلاحاَ به این مدل از کسب و کارها که حداقل از دو گروه کاربر مختلف تشکیل شده‌اند کسب و کار پلتفرمی می‌گویند.کسب و کارهای پلتفرمی دارای دو سمت مختلف هستند؛ سمت تقاضا و سمت تأمین. این کسب و کارها طوری طراحی شده‌اند که اجازه تعامل حداقل دو گروه مختلف از کاربران فراهم می‌کند. جامعه متقاضیان خدمت می‌توانند از جامعه ارائه‌دهندگان خدمت سرویس بگیرند. این نوع کسب و کارها به دلیل ذاتشان ارزشی برای دو گروه در بستر پلتفرم ایجاد می‌کنند.

به‌عنوان مثال گروهی مسافر و گروهی راننده روی بستر یک پلتفرم با هم تعامل می‌کنند و هر دو منتفع می‌شوند. این نوع کسب و کارها، زمانی که شکل می‌گیرند و دو گروه یا بیشتر در آن به تعامل می‌پردازند، ارزشی را برای دو گروه فراهم می‌کنند که هم‌افزا است. یعنی اگر بر روی یک پلتفرم تعداد متقاضی بیشتری وجود داشته باشد، خدمات دهندگان خوشحال‌تر خواهند بود چراکه راحت‌تر محصول یا خدمت خود را به فروش می‌رسانند، لذا خدمات دهندگان دیگر هم علاقه پیدا می‌کنند به آن پلتفرم بپیوندند. از طرف دیگر خدمات دهندگان بیشتر، سهولت خدمت گرفتن یا انتخاب بیشتری را برای متقاضیان به ارمغان می‌آورد یعنی اثر شبکه‌ای مثبت شکل می‌گیرد. در این زمان امکان رقابت یک پلتفرم جدید با آنها خیلی سخت می‌شود. البته حل مسأله شکل دادان این نوع کسب و کارها پیچیدگی زیادی دارد و از آن به عنوان مسأله مرغ یا تخم مرغ یاد می‌شود که کدام یک باید در ابتدا وجود داشته باشد (خدمت دهنده یا متقاضی).
در کنار این کسب و کارها، کسب و کار خطی یا خط لوله‌ای نیز وجود دارد. کسب و کارهای خطی، کسب و کارهایی هستند که در‌ آن خدمت از سمت یک خدمت دهنده به گروه مشتریان یا کاربران ارائه می‌دهند.

توسعه کسب و کارهای پلتفرمی کار سختی است و پیچیدگی زیادی دارد اما در دازمدت پایداری و سود عملیاتی بالاتری نسبت به کسب و کارهای خطی دارند، چرا که با افزایش تقاضا و تراکنش‌ها هزینه‌های عملیاتی رشد چشمگیری نخواهد داشت.

خوشبختانه در کشور ما قوانین خوبی در حوزه مالکیت فکری وجود دارد که به استارت‌آپ‌ها توصیه می‌شود با مشاوره با افراد متخصص بتوانند از حقوق خود دفاع کنند. ثبت نام تجاری، لوگو و پتنت‌های صنعتی و طراحی می‌تواند به کسب‌ و کارهای استارت‌آپی در حفاظت از دارایی‌های غیر ملموسشان کمک کند

حسینی: همان طور که گفته شد کسب و کارهای پلتفرمی به دلیل ساختار پیچیده‌ای که دارند باید مراحل زیادی را برای پیشرفت طی کنند، اما پس از پیشرفت رقابت با آنها کار سختی است. برای کسب و کارهای خطی امکان رقابت وجود دارد اما نباید این موضوع را فراموش کرد که در دنیا قوانینی وجود دارد که به قوانین ضد انحصار مشهور است و شما نمی‌توانید به عنوان یک ایده‌پرداز، ایده‌ای را برای خودتان به تنهایی ثبت کنید و مرز کسب و کار را در انحصار خودتان داشته باشید.

خوشبختانه در کشور ما قوانین خوبی در حوزه مالکیت فکری وجود دارد که به استارت‌آپ‌ها توصیه می‌شود با مشاوره با افراد متخصص بتوانند از حقوق خود دفاع کنند. ثبت‌نام تجاری، لوگو و پتنت‌های صنعتی و طراحی می‌تواند به کسب‌ و کارهای استارت‌آپی در حفاظت از دارایی‌های غیر ملموسشان کمک کند. در نهایت به تیم‌های استارت آپی توصیه می‌شود، با مدیریت داده محور، شکل دهی چرخه بازخورد از مشتریان و مطالعه خود را به روز نگاه‌دارند و همراه با تغییرات فناوری و بازار، خود را تغییر دهد.

• مفهوم خلاقیت در استارت آپ اینترنتی
• استارت آپی که برای ۲۰۰ جوان اشتغال زایی کرد
• شرایط فعالیت استارتاپ های کشاورزی ایران
• پرورش سبزیجات برگی در کارخانه عمودی با کمترین میزان آب

منبع: فارس / مریم اویسی /  ۱۳۹۸۰۶۲۳۰۰۰۲۰۵