فضای مجازی هیجان انگیز، خانواده پر از مشکل

نشست هم اندیشی گفت و گوی بین نسلی با حضور معصومه ابتکار معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، سیدمحمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش و تعدادی از دانش آموزان دوران متوسطه دوم برگزار شد که در این نشست دو سوال از دانش آموزان درباره گفت و گوی بین نسلی با مضمون «عامل کاهش گفت و گو در خانواده ها و اینکه شیوه های گفت و گو به چه شکلی باشد» پرسیده شد که هر کدام پاسخ های متفاوتی ارائه دادند.
این دختران و پسران دبیرستانی زمانی که می خواستند موضوعات مرتبط با گفت و گوی بین نسلی را مطرح کنند، چنان تسلطی در گفتار داشتند که شاید خیلی از ما هرگز اینگونه سخنوری را تاکنون ندیده باشیم. با تسلط بالایی به موضوعات اشاره می کردند و حتی انتقاد، پیشنهاد و نظرات خودشان را با وزیر و معاون رئیس جمهوری در میان می گذاشتند.
دختران و پسرانی نوجوان و جوان که اشتیاق فراوانی برای پاسخ دادن به این سوالات داشتند، حتی تیپ و قیافه شان نشان نمی داد که دبیرستانی باشند، ظاهرشان از سن شان بیشتر نشان می داد و حرف هایشان نیز سنجیده و به جا بود. البته رویکردی طلبکارانه و موضعی حق طلبانه داشتند چرا که در میان حرف هایشان بیشتر والدین را مقصر می دانستند، اگرچه برخی نیز مسائل اقتصادی را منشا تمام این مشکلات عنوان کردند.
زهرا که در پایه دوم متوسطه تحصیل می کند، می گوید: همه مشکلات جامعه به هم وابسته است، اینکه اولیای دانش آموزان مشکلات اقتصادی زیادی دارند و همین دغدغه اجازه صحبت کردن والدین با فرزندشان را نمی دهد.
وی معتقد است که با توجه به رواج تک فرزندی تنها راه پر کردن خواسته های نوجوانان و جوانان، استفاده از فضای مجازی است و این یکی از دلایل صحبت نکردن و عدم ارتباط خانواده ها با هم است. والدین با فرزندان صحبت نمی کنند و حتی اگر هم صحبت می کنند، فرزندانشان را درک نمی کنند.
زهرا ادامه می دهد؛ پدری که از صبح بیرون می رود به خاطر مسائل اقتصادی، دیگر نای صحبت کردن با فرزندانش را ندارد.

* جوان امروز نمی تواند مانند جوان دیروز رفتار کند
فاطمه در پایه یازدهم متوسطه نیز می گوید: تغییر سلیقه ها از سوی والدین با واکنش جدی مواجه است بسیاری از جوانان سرکش وقتی واکنش خانواده ها را می بینند، عکس آن عمل می کنند، اما معتقدم خانواده ها باید احترام ویژه ای به شخصیت جوانان داشته باشند. چون مهمترین مشکل در ارتباط نداشتن خانواد ها با هم، عدم درک جوانان از سوی پدر و مادر است.
وی تصریح می کند: والدین نمی توانند، فرزندانشان را درک کنند، البته گاهی اوقات مقایسه کردن جوانان با جوانان دوران گذشته و انتظاراتی که از این دو طیف دارند، نیز مشکل ساز است چون به هیچ عنوان جوان امروزی نمی تواند مانند جوان گذشته رفتار کند، صحبت کند یا لباس بپوشد.
وی با بیان اینکه والدین باید با فرزندان دوست باشند، ادامه می دهد: آنان باید در کنار ما؛ نه در مقابل ما باشند، چون اکنون والدین درگیر مشکلات و مسائل کاری خودشان هستند، احساس نیاز جوانان به محبت را فراموش کرده اند، بسیاری از پدرها و مادرها فکر می کنند مهمترین نیاز جوانان، مسائل مالی است.

* اعتقاد والدین به یک نقشه راه، درس و دانشگاه
مرتضی نیز که در پایه دوازدهم تحصیل می کند، این دوره آموزشی خود را مرحله ای به لفظ عامیه «موش آزمایشگاهی» تلقی می کند و می گوید: هرچه ایده جدید درسی باشد روی این پایه آزمایش می شود، اگرچه خانواده ها نیز تنها یک نقشه راه برای فرزندان دارند و آن این است که درس بخوانند و در دانشگاه تحصیل کنند.
وی معتقد است، بسیاری از خانواده ها اعتقاد دارند تنها با خروج از دانشگاه می توانند به جایی برسند، البته والدین نشات گرفته از جامعه هستند و متاسفانه فرزندانشان را تحت فشار قرار می دهند، اگرچه همه می دانند که تفاوت زیادی میان والدین و فرزندان نسل امروز وجود دارد.
مرتضی می گوید: اگر فرزندان در زمینه های مختلف از جمله فضای مجازی ارتقا داشته باشند، به آنها غرب زده می گویند اما من می گویم آنها با تکنولوژی مواجه هستند، حال باید سوال کرد که نسل ما با نسل شما خیلی متفاوت است و برای حل مشکلات چکار باید کرد.

* تنها راه کاهش تفاوت بین نسلی مشاوره است
کیارش دیگر دانش آموز دوران دبیرستان هم می گوید: مشکلاتی که نسل امروز دارند با نسل های قبل خیلی متفاوت است، حتی دانش آموزان این دوره با هم متفاوت هستند، حال باید دید که این اختلاف ها و تفاوت ها در خانواده ها چه میزان است، چون ممکن است یا والدین ما را درک نکنند یا برعکس.
وی اضافه می کند: مشکلات ما تنها در گفتار نیست چون مشکلات درسی باعث شده که در درس غوطه ور شویم و همین موضوع دلیل عمده ارتباط نداشتن با والدین است. همه این مسائل دست به دست هم داده تا من درک کمتری از موضوعات داشته باشم. تنها روشی که بتوانیم تفاوت بین نسلی را کاهش دهیم، مشاوره خانواده است چون اگر ارتباط کمتر باشد، به شبکه های مجازی روی می آورند.

* اختلاف سن والدین با فرزندان مهمترین دلیل عدم درک همدیگر
ریحانه در پایه دهم دبیرستان نیز اختلاف سنی بین نوجوانان و پدر و مادر را از موضوعات مهم در عدم درک و تفاهم خانواده ها می داند و می گوید: چون سن ازدواج بالاتر رفته اکنون اختلاف سنی زیادی میان فرزندان با پدران و مادران وجود دارد به همین دلیل ورود به شبکه های مجازی مهمترین موضوع برای هر دو طرف است.
وی معتقد است اینکه والدین یا فرزندان از شبکه های مجازی استفاده می کنند، به خاطر نداشتن ارتباط با همدیگر است، وگرنه می توان روزانه میزان ارتباط را افزایش داد.

* دوری از خانواده و فضای مجازی
سیدمهدی هم معتقد است، فضای مجازی باعث دوری اعضای خانواده از همدیگر شده است و دوری از خانواده باعث گرایش والدین و فرزندان به فضای مجازی می شود. باید این تغییر را از خودمان شروع کنیم اگرچه یکی از مهمترین ریشه های آن مشکلات اقتصادی است. یک نوجوان 17 یا 18 ساله نیاز به تفریح دارد، دیگر دید و بازدید و ارتباط ها کمتر شده است، پس وقتی اینها نباشد، حرف ها را در فضای مجازی در میان می گذارند.
وی اضافه کرد: زمانی که تمام هزینه های زندگی افزایش یافته است یک نوجوان می تواند با 15 تا 20 هزار تومان روزگارش را در فضای مجازی سپری کند و دیگر هم نیازی به ارتباط با والدین ندارند.

* لحن والدین دستوری یا پرخاشگرانه است
مهتاب که در پایه یازدهم رشته تجربی تحصیل می کند، می گوید: لحن گفتار والدین با فرزندان دستوری یا پرخاشگرانه است و به قدری عامیانه شده است که اصلا نمی تواند تاثیرگذار باشد. اگرچه نوازش سرد منجر به خستگی و کلافگی بچه ها هم می شود. اینها ارتباط را کم کرده است.
وی معتقد است: نظام آموزشی هم جذاب نیست چون کمتر با نیازهای واقعی و مسائل جامعه ارتباط دارد، درس های مدرسه هم کلی گویی و کلیشه ای است، همه اینها باعث می شود که اعتماد به نفس ما از دست برود. در جامعه مشکل برنامه ریزی وجود دارد.

* فضای مجازی هیجان انگیز، دنیای امروز پر از مشکل
علی دیگر دانش آموز دبیرستانی نیز درباره موضوع گفت و گوی بین نسلی و ارتباط اعضای خانواده با هم می گوید: با ورود وسایل ارتباط جمعی و عدم تعلیم، استفاده از آنها به صورت آزاد گسترش پیدا کرده است، اما شرایط روز جامعه از نظر اجتماعی و اقتصادی باعث شده که والدین از فرزندان دور شوند. فرزندان به عاطفه نیاز دارند پس برای جبران آن به استفاده از فضای مجازی روی می آورند.
وی ادامه می دهد: فضای مجازی بسیار هیجان انگیزتر از دنیای فعلی پر از مشکلات است، اگرچه معتقدم در تعلیم و پرورش فرد سه ارگان خانواده، جامعه و مدرسه موثر است، ما هرجا مشکل داشته باشیم یکی از بال های آن آموزش و پرورش است، با نوشته خشک نمی شود فرهنگ را آموزش داد بلکه باید همه چیز را در عمل تجربه کرد.
علی می افزاید: اختلاف نسل ها بسیار زیاد شده است، پدر و مادر با گسترش فناوری اطلاعات کم کم مانوس می شوند اما دانش آموزان، سریع به فضای مجازی روی می آورند، اگرچه همه سر یک سفره ایم، اما تفکرات متفاوتی داریم، قبلا هرچه پدر می گفت سند بود اما اکنون اینگونه نیست؛ فرزندان به والدین بی احترامی نمی کنند و مخالفتی هم ندارند و کار خودشان را انجام می دهند.
وی می گوید: ما باید برای مسئولان صحبت کنیم، چون معتقدیم اگر شما صحبت کنید چاره ساز نیست و هیچ پیشرفتی نخواهیم کرد.

* موسسات کمک درسی، مد روز خانواده ها
محمدحسین هم می گوید: باید اندیشه های نوجوانان از سوی والدین و حتی دیگران مورد احترام باشد، مورد سرزنش قرار نگیرند، اگرچه یک رویه و شیوه غلط در زندگی اکثر خانواده ها هست که فرزندان را به چالش می اندازد، اگر در میان اعضای خانواده پزشک یا فرد تحصیلکرده باشد، باید فرزند هم همان راه را برود. اگرچه معتقدم موسسات کمک درسی «مد روز» در خانواده ها را به عهده دارند.
وی اضافه می کند: والدین ما را نمی شناسند، همیشه دلواپس هستند، خطرپذیر نیستند که بگذارند خودمان وضعیت آینده مان را تعیین کنیم، همیشه ما باید خانواده ها را درک کنیم چون از نظر مالی مشکل دارند. شکاف بین والدین و فرزندان زیاد است. شاید یکی از دلایل آن است که پدر من هیچگاه با من بیرون نیامده است تا بداند نسل امروز چه مشکلاتی دارند، همین موضوع درک آنها را کمتر کرده است.
محمدحسین می افزاید چون در فضای مجازی دشمن نداریم راحت ورود می کنیم، هرجا که دوست داشته باشیم، سرک می کشیم، صحنه فضای مجازی قوی و فوق العاده جذاب است، اعضای خانواده، والدین و حتی مسئولان باید مخاطب را به سمت درست سوق دهند.

* دوران جوانی دهه 70 با 80 متفاوت است
فرشته دیگر دانش آموز شرکت کننده در این نشست هم اندیشی می گوید: مشکل دانش آموزان در اختلاف نسل ها است، تفاوت نسلی پدران و مادران باعث اختلافات می شود، چون آنها نمی دانند که در نسل 70 یا 80 چه مسائلی مطرح است، اگر در دوران کودکی با فرزندان ارتباط برقرار کنند، می توانند این مشکلات را حل کنند.
وی اظهار می کند: تفاوت نسل دهه شصتی این بود که آنها مشکلات شان را در یک دفترچه یادداشت می نوشتند و جهشی در میان دهه 50 تا 60 وجود نداشت، اما در دهه 60 با 70 یا 70 با 80 این تفاوت نسل ها خیلی زیاد است و من نمی توانم دوره جوانی دهه 90 را متوجه شوم. چون دوران جوانی آنها هم متفاوت است.
فرشته اضافه می کند: چون ما حرف پدران و مادران را متوجه نمی شویم، در بسیاری از موارد مجبور به سکوت می شویم، پس تخریب و سرنش می شویم بدون اینکه بدانند این رفتارها چه تاثیر رفتاری در این فرد به وجود می آورد. نباید فرزندان را سرکوب کنند، چون اگر نیاز ارتباطی احساسی و عاطفی فرزندان سرکوب شود، روی به فضای مجازی می آورند.
وی معتقد است نوجوانان و جوانان نسل امروز نیاز به خودشناسی و آگاهی دارند، اگرچه والدین هم نیاز به این آگاهی بخشی دارند.
این نشست با سخنان معصومه ابتکار معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری درباره گفت و گوی بین نسلی و سپس با سخنان وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به نوجوانان و جوانان و با عکس یادگاری به پایان رسید.