در سالهای اخیر بحث سالم خوری و استفاده از مواد غذایی به صورت طبیعی بسیار داغ شده. یکی از نتایج این جریان، رژیم غذایی خام خواری است که طرفداران زیادی هم پیدا کرده. حالا این سؤال مطرح است که آیا میتوانیم همهی مواد غذایی را به صورت خام مصرف کنیم؟ خام خوردن بعضی مواد غذایی خطری ندارد. برای مثال بسیاری از میوهها و سبزیجات را میتوانیم بعد از شستن، بدون انجام کار خاصی بخوریم. با این حال، بعضی مواد غذایی هم هستند که هرگز نباید خام خورده شوند، چون ممکن است هضم آنها برای بدن دشوار باشد یا حاوی مواد سمیای باشند که میتوانند باعث بیماری شوند.
بیشتر بخوانید :
۱۳ علت احتمالی پوستههای اطراف ناخن
در ادامه به مواد غذایی میپردازیم که هرگز نباید آنها را به صورت خام بخوریم.
شیر تازه را بهترین نوع شیر برای بدن میدانند، اما تازه بودن شیر به این معنا نیست که مستقیماً از گاو، بز، گوسفند یا شتر دوشیده شده. شیر خام یا غیر پاستوریزه میتواند حاوی باکتریهای مضر و دیگر میکروبهایی باشد که میتوانند باعث بیماری یا حتی مرگ شوند. خوردن شیر خام میتواند باعث ابتلا به عفونتهای جدیای هم شود، مثل باکتریهای سالمونلا، لیستریا و ای. کولای.
کلم کیل را یکی از سالمترین مواد غذایی دنیا میدانند. با این حال، خوردن مقادیر زیادی کلم کیل به صورت خام میتواند منجر به بی نظمی هورمونی شود، مسألهای که به بروز نوسان در قند خون، وزن و سلامت متابولیک کلی بدن میانجامد. این مشکلات میتواند به التهاب غده تیروئید یا گواتر بیانجامد.
گرچه خوردن تخم مرغ خام در کشورهایی مثل ژاپن و کره رایج است، اما این تصور رایج که تخم مرغ خام سالمتر از تخم مرغ پخته شده است، توسط یک تحقیق رد شده. در این تحقیق پی برده شد که وقتی تخم مرغ به صورت پخته مصرف میشود، پروتئین آن بیشتر از حالت خام جذب بدن میشود، به طوری که ما ۹۰ درصد پروتئین تخم مرغ پخته را جذب میکنیم، اما این میزان در مورد تخم مرغ خام ۵۰ درصد است. به علاوه برای اینکه از نابود شدن باکتری سالمونلای درون تخم مرغ مطمئن شویم باید آن را خوب بپزیم.
بادام تلخ به خواص درمانی اش شهرت دارد، گرچه تاا به حال هیچ تحقیق قطعیای این خواص را اثبات نکرده. اما بادام تلخ حاوی مادهای به نام سیانید است که در رمانهای پلیسی آگاتا کریستی از آن به وفور به عنوان یک «اسلحه»ی کشنده یاد شده. در حقیقت مادهی سیانید در مقدار معینی میتواند سمی و مرگبار باشد. خوردن ۷ تا ۱۰ بادام تلخ در کودکان میتواند منجر به مرگ شود و ۱۲ تا ۷۰ عدد بادام تلخ هم برای افراد بزرگسال میتواند کشنده باشد. طبق تحقیقات، خوردن ۴ تا ۵ عدد بادام تلخ میتواند باعث گیجی، حالت تهوع و کرامپ (انقباضات غیر ارادی و دردناک) شکمی شود. بادامهای خام و تلخ در آمریکا جز مواد غذایی ممنوعه محسوب میشوند.
خوردن آرد به صورت خام ریسک ابتلا به باکتری ای. کولای را دارد. باکتریهای درون مواد غذایی حاوی آرد با پخته شدن از بین میروند.
کلم بروکسل مواد مغذی زیادی در خود دارد و سرشار از آنتی اکسیدان است. گرچه کلمهای بروکسل را میتوان به صورت خام خورد و از پختن بیش از اندازهی آنها هم باید پرهیز کرد، اما اگر از مشکل کم کاری تیروئید رنج میبرید باید از خوردن کلم بروکسل خام خودداری کنید، چون این مادهی غذایی یکی از عوامل احتمالی نارسایی تیروئید به شمار میرود.
یک ضرب المثل هست که میگوید هر روز یک سیب بخور تا دکتر به سراغت نیاید. اما دانههای سیب حاوی مادهای به نام آمیگدالین هستند که گاز زدن تصادفی آنها میتواند باعث انتشار مادهی سیانید شود. گرچه برای اینکه سیانید به دوز کشندهای برسد باید نزدیک به ۴۰ دانهی سیب را ببلعید، اما کارشناسان میگویند حتی مقدار اندکی از این ماده هم میتواند خطرناک باشد و باید حتماً از بلعیدن دانههای سیب خودداری کنید.
بادام هندی نه تنها یک میان وعدهی خوشمزه است، بلکه کلسترولهای مضر را کاهش میدهد، ریسک حمله قلبی را کم میکند و به حفظ تناسب اندام کمک میکند. با این حال، بادام هندی خام حاوی اوروشیول است، مادهای سمی که در گیاه پیچک سمی وجود دارد که از همان تیرهی درخت بادام هندی است. در بعضی افراد حتی تماس با بادام هندی هم میتواند باعث یک واکنش پوستی شود.
در تهیهی غذاهایی مانند سوشی از ماهیهای خام و تازهای مثل تن استفاده میشود. گرچه ماهی تن را به صورت خام میتوان خورد، اما اگر ماهی تن خام در کنار گوشت خام یا ماهیهای خام دیگر نگهداری شده باشد، مصرف آن ممکن است شما را با ریسک ابتلا به بیماریهای ناشی از غذا مواجه کند. علاوه بر این، ماهی تن خام جیوهی بسیار زیادی در خود دارد، مادهای که میتواند تأثیرات سمیای بر سیستمهای قلبی عروقی و عصبی مرکزی بدن داشته باشد. تحقیقات هم نشان داده میزان جیوه در ماهی پخته شده ۴۰ تا ۶۰ درصد کمتر از ماهی خام است.
جوانه راحتترین گیاه برای پرورش بوده و سرشار از مواد مغذی است. با این حال، باکتریها میتوانند قبل از رشد دانههای جوانهها در آنها نفوذ کنند که در اینصورت شستن جوانهها کمکی به از بین رفتن باکتری آنها نمیکند و به همین دلیل خوردن جوانههای خام میتواند باعث مسمومیت غذایی شود. نشانههای این مسمومیت که ۱ تا ۸ روز بعد از مصرف جوانه ظاهر میشوند، عبارتند از: کرامپ (انقباضات غیر ارادی و دردناک) معده، اسهال و استفراغ.
گرچه گوجه فرنگی را میتوان به صورت خام خورد، اما تحقیقات نشان داده فعالیت آنتی اکسیدانی گوجه فرنگی پخته بیشتر از گوجه فرنگی خام است. این بدان معنی است که برای اینکه بهرهی بیشتری از خواص گوجه فرنگی ببرید، باید آن را به صورت پخته مصرف کنید. در میان سبزیجاتی که بیشترین انباشت مواد آفت کش را بر روی خود دارند، گوجه فرنگی رتبهی دهم را به خود اختصاص داده؛ بنابراین ابتدا باید آنها را خوب بشویید. ریشه، برگها و گوجه فرنگیهای نرسیده سمی هستند و نباید خورده شوند.
درست است که خوردن سیب زمینی خام رایج نیست، اما ممکن است بچهها این کار را انجام دهند. سیب زمینی حاوی ضد مغذیهایی است که میتوانند فرآیند هضم و جذب مواد مغدی را مختل کنند. با پختن سیب زمینی میتوان مقدار لکتین موجود در آن را که یکی از این ضد مغذیها است، تا ۵۰ تا ۶۰ درصد کاهش داد. گلیکول کالوئید موجود در سیب زمینی هم در مقادیر بالا میتواند باعث خواب آلودگی، خارش، افزایش حساسیت و مشکلات گوارشی شود. با پوست کندن و پختن سیب زمینی میتوان از مقدار این ماده هم کم کرد.
علاوه بر این ها، نگهداری از سیب زمینی خام در جای گرم میتواند باعث تولید مواد سمی در آن شود.
خوردن مرغ خام میتواند باعث بیماریهای جدیای شود، چون حاوی باکتریهای سالمونلا، کامپیلوباکتر، یا هر دوی آنها است، مسألهای که میتواند باعث اسهال، تب و کرامپ (انقباضات غیر ارادی و دردناک) شکمی شود.
قارچ خام حاوی مادهای به نام آگاریتین است که در مثانهی موشها تأثیر سرطانی دارد. گرچه به نظر میرسد که این ریسک در مورد انسانها بسیار کمتر است، به طوری که از هر ۱۰۰ هزار نفر حدود ۲ نفر به این مشکل دچار میشوند، اما برای اینکه از مواد مغذی موجود در قارچ که ریسک ابتلا به سرطان را کاهش میدهند، بهره ببرید، بهتر است اول آن را بپزید. به علاوه، پختن قارچ کمک میکند آلودگی جیوهای آن از بین رود.
به علاوه قارچ مادهای به نام چیتین در خود دارد که هضم آن برای بدن بسیار سخت است. چیتین در فرآیند پخت تجزیه و بنابراین هضم و جذب آن ممکن میشود.
لوبیا قرمز حاوی مادهی سمیای به نام هماگلوتینین (لکتین لوبیا قرمز) است که ممکن است بعد از خوردن ۴ یا ۵ عدد لوبیای قرمز، باعث اسهال، گاستروانتریت شدید، حالت تهوع شدید و استفراغ شود.
خوردن ریواس به صورت خام ایرادی ندارد، به شرط آنکه سراغ برگ هایش نروید. گرچه ساقهی ریواس مغذی است و در چین باستان کاربرد درمانی داشت، اما برگهای آن سمی است و نباید به صورت خام یا حتی پخته خورده شود. برگ ریواس حاوی اگزالیک اسید است که ممکن است باعث اسهال، قرمز شدن ادرار، حالت تهوع و استفراغ شود.
برخلاف دیگر مواد غذایی این فهرست، زیتون را به این دلیل نباید به صورت خام استفاده کرد که غیر قابل خوردن است، نه به خاطر اینکه میتواند باعث بیماری یا مرگ شود. زیتون خام بسیار تلخ است و اگر زیتونی را بعد از کندن از شاخهی درخت، یکراست به دهان فرو ببرید، احتمالاً به خاطر مزهی بدش فوراً آن را تف خواهید کرد.
خوردن صدف خام رگچه باعث مسمومیت آنی و قطعی نمیشود، اما ریسک ابتلا به بیماریهای ناشی از غذا را بالا میبرد. کسانی که سیستم ایمنی سرکوب شدهای دارند، زنان باردار و کودکان، تحت هیچ شرایطی نباید صدف خام بخورند.
یک عدد بادمجان حاوی حدوداً ۱۱ میلی گرم سولانین است، مادهای شبه قلیایی که در مقادیر زیاد میتواند سمی باشد.
گرچه برای اینکه این ماده به حد کشندهای برسد، باید بادمجان زیادی را به صورت خام بخورید، اما خوردن بادمجان خام کماکان میتواند باعث حالت تهوع، استفراغ و اسهال شود.
گرچه سوسیسهای هات داک معمولاً نیمه پخته هستند، اما بهتر است قبل از خوردن شان آنها را بپزید.
سوسیس هات داگ نیمه پخته میتواند حاوی باکتری لیستریا باشد، که فقط حرارت میتواند آن را از بین ببرد.
لوبیای سفید حاوی مادهی لینامارین است، که در صورتی که خام خورده شود، تولید سیانید میکند. خوردن لوبیای سفید به صورت خام در مقادیر بالا میتواند کشنده باشد. خوشبختانه طی فرآیند پخت، از میزان سیانید لوبیای سفید کاسته میشود.
گرچه لوبیا سبز خام لزوماً سمی نیست، اما میتواند حاوی مقادیر بالایی لکتین باشد، پروتئینی که میتواند باعث مشکلات گوارشی شود.
منبع: روزیاتو