ماه محرم که از راه ميرسد، افراد زيادي اقدام به توزيع نذورات ميکنند. هميشه کيفيت نذورات، يکي از مهمترين دغدغه افراد به حساب ميآيد و همه دوست دارند يک نذري خوب را به دست عزاداران بدهند. براي توزيع يک نذري با کيفيت، بايد به موازين مرتبط به سلامتي و بهداشت هم توجه کافي داشت. «سميه شيخي»، کارشناس ارشد بهداشت خانواده و مدرس دانشگاه چند نکته مهم را در اين رابطه با ما در ميان گذاشته است.
انتخاب محل پخت و پز
انتخاب محل پخت و پز، يکي از مهمترين نکاتي است که بايد به آن توجه کافي شود. رعايت بهداشت محل پخت وپز بسيار حائزاهميت است، به همين دليل مدير برگزاري هيات عزاداري بايد از مسؤولان بهداشتي مشاورههاي لازم را بگيرد و براي اين منظور تاييديه بهداشتي صادر شود. وقتي اينکار صورت بگيرد، بهداشت تضمين شده به حساب ميآيد.
نکات مهم تهيه مواد غذايي
مواد اوليه براي پخت و پز بايد حتما از مراکز معتبر تهيه شوند تا اطمينان کامل از سالم و بهداشتي بودن آنها وجود داشته باشد. اگر افرادي قصد دارند در رابطه با تامين مواد اوليه نذورات، اماکني چون مسجد، حسينيه و...، مشارکت کنند، بايد حتما شناخت نسبت به اين دسته از افراد وجود داشته باشد تا سلامت مردم به مخاطره نيفتد. مديران هياتها، مساجد و حسينيهها، بايد توجه کافي نسبت به قبول نذورات آماده داشته باشند و از دريافت مواد غذايي از افراد ناشناس اجتناب کنند چون در چنين شرايطي نظارتي بر کيفيت و سلامت غذا وجود ندارد. خوشبختانه، مديران برگزاري هياتها به اين مساله نظارت کافي دارند و در اين رابطه چندان جاي نگراني وجود ندارد. يکي ديگر از نکاتي که نبايد از آن غافل شد، خريد فرآوردههاي دامي از کشتارگاههاي تحت نظر اداره دامپزشکي است. افراد از خريد فرآوردههايي که مورد تاييد اداره دامپزشکي نيستند، بايد پرهيز کنند. به طور کلي، خريد دام زنده پيشنهاد نميشود و در صورتي که اصرار بر خريد دام زنده باشد، بايد حتما از مراکزي که مورد تاييد اداره دامپزشکي هستند، خريد کرد.
ورود افراد متفرقه ممنوع!
از ديگر نکات بهداشتي که نبايد آن را ناديده گرفت، محدود کردن رفت و آمد افراد به محل طبخ است. تنها افرادي که در آشپزخانه مسؤوليتي دارند بايد اجازه ورود داشته باشند. گرفتن کارت بهداشت براي افرادي که قصد دارند در آشپزخانه کار کنند، ضروري به نظر ميرسد و مسؤول هيات بايد اين مساله را مورد توجه قرار بدهد. کارکنان آشپزخانه بايد حتما دستهاي خود را به صورت مداوم بشويند و ناخنهاي خود را کوتاه نگه دارند. پوشيدن روپوش مخصوص آشپزي به اين دسته از افراد توصيه ميشود و در ارتقاي بهداشت موثر است. علاوه بر اين، آن دسته از افرادي که نذورات مختلف مثل چاي و غذا در بين عزاداران توزيع ميکنند، بايد زير نظر هيات فعاليت کنند يا جاي ثابت داشته باشند.
پخت و پز بهداشتي
اگر قرار است که غذايي به عنوان نذري پخته شود که در آن کشک يا شير وجود دارد، با توجه به اين که اين روزها بشدت درباره تب مالت هشدار داده ميشود و متاسفانه مواردي در کشور گزارش شده است پس توجه داشته باشيد که بايد حتما از شير پاستوريزه استفاده کرد. يکي ديگر از مواردي که نبايد آن را ناديده گرفت، انتخاب روغن است به طوري که سرخ کردن مواد غذايي، بايد با استفاده از روغن سرخ کردني باشد.
سرخ کردن مواد غذايي بايد حتما با حرارت ملايم صورت بگيرد. علاوه بر اين، نبايد از روغني که يکبار در آن سرخ کردن انجام شده دوباره استفاده کرد. شايد اين موارد در نگاه اول ساده به نظر برسند ولي واقعيت اين است که همين موارد به ظاهر ساده، بر سلامت و کيفيت نذورات، تاثير مستقيم دارد.
ضدعفوني يادتان نرود
هنگام توزيع نذورات غذايي، بهتر است تا حدامکان از توزيع سالاد و سبزي خوردن در کنار غذا، اجتناب شود. اما در صورت اصرار بر انجام اين کار، شست و شوي دقيق و ضدعفوني را بايد مدنظر قرار داد. شايد خيلي از افراد تصور کنند که آبکشي سبزيجات به تنهايي کفايت ميکند در حاليکه اين باور نادرست است و بايد حتما از مواد ضدعفونيکننده مجاز استفاده شود. به غير از سبزيجات، ظروف آشپزخانه را نيز بايد به خوبي با مايع ظرفشويي شست.
زبالهها را از ياد نبريد
جمعآوري ظروف و زبالههاي باقي مانده پس از پذيرايي عزاداري، بايد مد نظر قرار بگيرد.
رها کردن ظروف و زباله در خيابانها و معابر، علاوه بر زشت کردن منظر شهر، سبب تجمع سوسک و موش ميشود و بهداشت محيط را دچار مشکل خواهد کرد.
در نظر گرفتن سطل زباله به مقدار کافي در محلهاي توزيع غذا حائزاهميت است و مسؤولان برگزاري مراسم عزاداري بايد به اين مساله توجه کافي داشته باشند.
اصول توزيع غذا
يکي از نکات مهمي که نبايد از نظر دور بماند نحوه توزيع غذاست. افراد بايد توجه داشته باشند که غذاهاي پخته را نبايد براي مدت طولاني خارج از يخچال نگه داشت. توجه به اين مساله در هواي گرم، دو صد چندان است و نبايد آن را ناديده گرفت.
غذا و هر نوع خوراکي ديگر را بايد در ظروف يکبار مصرف استاندارد توزيع کرد و توزيعکنندگان نذري نبايد غذاهاي خيلي گرم را در ظروف پلاستيکي بريزند چون انجام اينکار روي سلامت عزاداران تاثير منفي ميگذارد. براي غذاهاي گرم بايد از ظروف جايگزين پلاستيکي که مخصوص غذاهاي گرم هستند، استفاده کرد.
يکي ديگر از نکاتي که هياتها بايد به آن توجه کنند، استفاده از سفره يکبار مصرف است.اگر براي توزيع نذورات قرار است سفرهاي پهن شود، اين سفره بايد يکبار مصرف باشد. علاوه بر اين، توزيع کنندگان غذا به هيچ عنوان نبايد روي سفرهها راه بروند چون انجام اين کار بهداشتي نيست و ميتواند مشکلاتي را در پي داشته باشد.
چند نکته ديگر
نظافت سرويسهاي بهداشتي که افراد از آن استفاده ميکنند، اهميت دارد و بايد حتما در آنها صابون مايع وجود داشته باشد. استفاده از صابون جامد بهدليل انتقال برخي از بيماريها، توصيه نميشود. اماکن سرپوشيده که در آنها مراسم عزاداري برگزار ميشود، بايد حتما به تهويه هواي مناسب و سيستم اطفاي حريق
مجهز باشند. نصب تابلوي استعمال دخانيات ممنوع، در اماکن عزاداري سرپوشيده ضروري به حساب ميآيد. علاوه بر اين، نبايد از ايمني محل برگزاري عزاداري غافل شد. اطمينان از ايمني محل برگزاري مراسم عزاداري از اهميت ويژهاي برخوردار است و به همين دليل لولهکشي، برقکشي و گاز بايد به دقت مورد بررسي قرار بگيرد.
چنانچه فردي در مراسم عزاداري، بنا بر هر دليل دچار حادثه يا مشکلي شود، از تجمع در اطراف او و مداخله درماني بايد پرهيز کرد و براي کمک به فرد، ميتوان با فوريتهاي پزشکي (115) تماس گرفت.