هَشتَگ (Hashtag) یا نشان #، نمادی پیشوندی و یکی از تگهای فراداده محسوب میشود که در خدمات شبکههای اجتماعی و میکروبلاگینگ کاربرد دارد. اگر بخواهیم هشتگ را به زبان ساده تعریف نماییم میتوانیم بگوییم؛ هشتگ، برچسبی است که برای دستهبندی و به اشتراکگذاری پستها و نظرات دربارهٔ موضوعی خاص در سطح جهانی و فراتر از حلقه و فهرست دوستان بهکار میرود. هشتگ ابزاری برای دستهبندی چنین پیامهایی را فراهم میکند، تا افراد بتوانند آن هشتگ را جستوجو کنند و مجموعهای از پیامهایی را که شامل آن دسته هستند را مشاهده کنند.
عموماً کلیدیترین کلمه مربوط به آن موضوع را با علامت هشتگ همراه میکنند. این همراه کردن با استفاده از علامت # قبل از واژهٔ مورد نظر انجام میشود. در نامگذاری هشتگ میتوانید از حروف، اعداد و علائم مجاز استفاده کنید، اما علامتهایی مانند $ یا % غیرمجاز هستند و به شما اجازه نامگذاری نمیدهند. هشتگ اولین بار به وسیله توئیتر ایجاد شد و پس از آن توسط بسیاری از شبکههای اجتماعی از جمله گوگل پلاس، فیسبوک، فلیکر، اینستاگرام، فرندفید، یوتیوب و پینترست مورد استفاده قرار گرفت.
علامت هشتگ؛ از ابتدا متعلق به حوزه فناوری اطلاعات بود که در ادوار مختلف معانی و کاربردهای متفاوتی به خود گرفت. بهطور مثال در ابتدای دهه ۱۹۷۰ این علامت برای آدرسدهی سریع در زبان برنامه نویسی PDP-۱۱ استفاده میشد. در سال ۱۹۷۸، برایان کرنیگان و دنیس ریچی از # در زبان برنامه نویسی C. استفاده کردند تا کلیدواژههای خود را به کمک آن مشخص کنند. پس از گذشت مدتی این علامت در دستگاههای تلفن برای خاتمه دادن به پیامهای صوتی مورد استفاده قرار گرفت و سپس به صورت رسمی وارد شبکه IRC شد تا تمام کانالها و موضوعات این شبکه با علامت مذکور شناسایی شوند.
شبکه IRC باعث شد # بین مردم جهان محبوبتر شود و کریس مسینا یک برنامه نویس حوزه نرمافزارهای متن باز به این نتیجه رسید که میتواند از آن در شبکه اجتماعی توئیتر استفاده کرده تا موضوعات مختلف را با آن علامتگذاری کند. او نخستین موضوع با این علامت را در ۲۳ آگوست ۲۰۰۷ با این مضمون نوشت:
این نقطه آغاز ورود هشتگ به شبکههای اجتماعی بود و اگرچه در ابتدا توئیتر آن را به صورت تخصصی مورد استفاده قرار میداد، اما طولی نکشید که دیگر پلتفرمها نیز از آن استفاده کردند تا کاربرانی که هیچ آشنایی با یکدیگر ندارند، آسانتر بتوانند پیرامون یک موضوع با همدیگر صحبت کنند.
مطالب گذاشته شده در هشتگ را همه میتوانند مطالعه کنند و دیگر نیازی نیست هر شخصی مطلب را جداگانه به اشتراک بگذارد. با مراجعه به هشتگ، نیازی به جستوجو موضوعتان نیست، میتوانید مطالب گوناگون مرتبط را مطالعه کنید. همچنین در جستوجو گوگل میتوانید هشتگ مورد نظر را نوشته و مطالب مربوطه را مطالعه کنید.
کاربرد هشتگ بیشتر در انجمنهای گفتوگوی بدون ناظر و موقت است. هر ترکیبی از کارکترها که با علامت hash، شروع شده باشد، یک هشتگ است و هر هشتگ، اگر توسط تعداد کافی از افراد ترویج شود، میتواند یک «trend» باشد و کاربران بیشتری را به بحثی که از آن هشتگ استفاده میکند، جذب کند. در Twitter، وقتی یک هشتگ خیلی محبوب میشود، در صفحهٔ اصلی هر کاربر در بخش «موضوعات پرطرفدار» نمایش داده میشود. موضوعات پرطرفدار میتوانند بر اساس منطقهٔ جغرافیایی یا بر اساس کل Twitter سازماندهی شوند.
لینکهای مخلوط توسط هیچ کاربر یا گروه کاربری ثبت و کنترل نمیشود و نیز نمیتوان آنها را از استفادهٔ عمومی خارج کرد، به این معنی که لینکهای مخلوط میتوانند با یک پایایی نظری (بسته به طول عمر کلمه یا مجموعهای از کارکترها که به یک زبان نوشته شدهاند) به کار روند. آنها همچنین هیچکدام از تعاریف مجموعهها را شامل نمیشوند، یعنی یک هشتگ میتواند با اهداف زیادی به کار رود، چنانکه کسانی که از آنها استفاده میکنند، به آنها اعتقاد دارند. تگهای مخلوط به دلیل طبیعت سست خود، اغلب شناختهشدهتر هستند. چون به موضوعات مشخصی از یک بحث، بر اساس یک هشتگ خیلی خاص وابستهاند (مثلاً #cake، که در "thecakeisalie" قرار دارد) که با یک املای معمولی متفاوت است، اگرچه ممکن است این مسئله تبدیل شدن موضوعات به «موضوعات طرفدار» را دشوار کند (چون افراد اغلب از املا یا کلمات متفاوتی برای ارجاع موضوعات مشابه استفاده میکنند). برای trend موضوعات باید اتفاقنظر وجود داشته باشد که هشتگ به آن موضوع خاص ارجاع میشود.
شاید بتوان اینگونه گفت: "هشتگ مانند چراغی برای کاربران، در «دنبال کردن» (عضویت) یا «لیست کردن» (سازماندهی به لیست تماسهای عمومی) دیگر کاربران با علایق مشابه عمل میکند. تگهای مخلوط میتوانند در اینستاگرام شبکههای اجتماعی، با ارسال تصاویر و هشتگ کردن موضوع آن، به کار روند. به عنوان مثال، یکی از عکسهای شما و دوستتان میتواند با هشتگ #bffl یا #friends در شبکهٔ اجتماعی قرار گیرد."
نتایج حاصل از آخرین مطالعات نشان داده است ۷۰ درصد هشتگهای موجود در شبکههای اجتماعی مختلف را کاربران موبایلی ساخته اند و ۳۰ درصد بقیه نیز از طریق رایانههای رومیزی و لپتاپها ایجاد شده است. در توئیتر، مطالبی که هشتگگذاری شدهاند، ۵۵ درصد بیشتر از دیگر مطالب بازنشر میشوند و بیش از ۵۰ درصد کاربران اگر مطلع باشند که هشتگ موردنظر از طرف شرکتهای تبلیغاتی ارائه شده است و برای آنها منفعت دارد، به صورت مجدد آن را انتشار میدهند.
این بررسی که در مرکز Online Circle انجام شده است، نشان میدهد که کاربران به ترتیب در کشورهای آمریکا، برزیل، انگلیس، هلند، مکزیک، کانادا، استرالیا، ژاپن، شیلی و اندونزی بیش از دیگران از هشتگ استفاده میکنند و موضوعات خود را در شبکههای اجتماعی با دستهبندی و علامتگذاری ارائه میدهند. کارشناسان مرکز Online Circle در بررسیهای خود متوجه شدند که چرا کاربران شبکههای اجتماعی تا این حد به هشتگگذاری علاقه دارند و ترجیح میدهند موضوع موردنظر خود را با اتیکتهای مجازی متمایز کنند.
دلایل این اتفاق در شش بخش زیر آورده شده است: